Σαν σήμερα: Το ΝΑΤΟ ξεκινά τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας

Στις 24 Μαρτίου του 1999, η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη στον κόσμο, το ΝΑΤΟ, βρίσκεται 10 μέρες πριν από τον εορτασμό των 50ων γενεθλίων του. Στις 19:45 το απόγευμα αποφασίζει να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του: τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας που κράτησε συνολικά 78 μέρες. Η περιοχή δεν θα ήταν ποτέ ξανά η ίδια, αφού τα σημάδια του πολέμου έχουν μείνει ανεξίτηλα μέχρι και σήμερα…

Η αφορμή ήταν η άρνηση της Γιουγκοσλαβίας να υπογράψει την συμφωνία για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου, με τις συνομιλίες που έλαβαν χώρα στο Ραμπουγιέ της Γαλλίας να ναυαγούν οριστικά. Οι περισσότεροι «δείχνουν» ως υπαίτιο για το ναυάγιο το καθεστώς του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Ο τότε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα, δίνει την εντολή για βομβαρδισμό χωρίς να ζητήσει την έγκριση του ΟΗΕ. Έτσι ξεκίνησε η επιχείρηση «ευσπλαχνικός άγγελος», η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου συμμετείχαν 20 χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας. Οι βομβαρδισμοί κράτησαν σχεδόν τρείς μήνες. 500 άμαχοι έχασαν την ζωή τους, ενώ το Βελιγράδι έκανε λόγο για 2.000. Το ΝΑΤΟ κατηγορήθηκε για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.

Οι «έξυπνες βόμβες» αναζητούσαν τους στόχους τους από ύψος 10.000 μέτρων. Συνολικά, εκτοξευτήκαν 420.000 βλήματα από τα αεροπλάνα και 1.300 περίπου πύραυλοι Cruise από τα πλοία, ενώ τους περισσότερους θανάτους προκάλεσαν οι βόμβες διασποράς, με το ΝΑΤΟ να χρησιμοποιεί 37.000. Η επίθεση άλλωστε ήταν εναέρια, χερσαία και θαλάσσια.

Το ΝΑΤΟ δεν νοιάστηκε ούτε μια στιγμή για τους αμάχους, που τους βάφτισε απλά «παράπλευρες απώλειες». Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές, εκείνες οι 78 μέρες βομβαρδισμών, αναφέρονται και ως ο «άδικος πόλεμος».

Η επίσημη έκθεση της Σερβίας για τα θύματα μιλάει για 1.002 ένστολους και 2.000 άμαχους. Οι τραυματίες από την άλλη, με τους αριθμούς να διαφέρουν, ήταν μεταξύ 6.000 και 12.500, εκ των οποίων πολλά ήταν παιδιά. Η Σερβία (κυρίως) υπέστη τεράστιες υλικές ζημιές με 25.000 κτίρια να καταστρέφονται. Το ΝΑΤΟ από την άλλη, δεν ανακοίνωσε ποτέ τις δικές του απώλειες.

Οι βομβαρδισμοί έληξαν στις 9 Ιουνίου, ύστερα από 78 μέρες αδιάλειπτων βομβαρδισμών, με τη συμφωνία που υπογράφτηκε στην πόλη Κουμάνοβο των Σκοπίων. Η συμφωνία προέβλεπε την εγκατάσταση ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ στο Κόσσοβο, έως ότου διευθετηθεί το καθεστώς αυτονομίας του.

Την επόμενη μέρα, ο ΟΗΕ ψηφίζει την εγκατάσταση 37.200 στρατιωτών από 36 χώρες, με την απόφαση να λέει πως το Κόσσοβο παραμένει κομμάτι της Σερβίας. Εννιά χρόνια αργότερα, κι αφού προηγήθηκαν διώξεις και δολοφονίες κατά του σερβικού πληθυσμού του Κοσσόβου, η περιοχή ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος, το οποίο αναγνώρισαν 108 χώρες.

Στο Βελιγράδι, μπορείς να δεις ακόμα τα σημάδια των βομβαρδισμών, σε νοσοκομεία, στο υπουργείο Άμυνας και Εξωτερικών, καθώς και στο κτίριο της τηλεόρασης όπου έχασαν την ζωή τους 16 άτομα. Λίγο πιο κάτω, σε ένα πάρκο, υπάρχει μια μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματά τους. Και μια ερώτηση. «Γιατί;»…