Ιστορία
Εκτός από τα αντιτορπιλικά των γνωστών κλάσεων Fletcher, Fram I/II, οι ΗΠΑ παραχώρησαν και αριθμό υποβρυχίων τα οποία αντικατέστησαν ισάριθμα βρετανικά που είχαν δοθεί με δανεισμό.
Το πρώτο υποβρύχιο αµερικανικής προέλευσης που εντάχθηκε στο ΠΝ (Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό τότε), ήταν το Υ/Β Ποσειδών τύπου GATO µε χαρακτηριστικά Υ-16/S-78.
Υ/Β «Ποσειδών» (S-78) GATO
Ήταν το πρώτο από τα 5 συνολικά που παραχωρήθηκαν από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της στρατιωτικής βοήθειας. Το υποβρύχιο πρώην Lapon (SS-260) σε αµερικανική υπηρεσία καθελκύστηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1942 και αποσύρθηκε από υπηρεσία στις 25 Ιουλίου του 1946. Το υποβρύχιο επανεργοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1957 και παραδόθηκε στο ΕΒΝ στις 8 Αυγούστου του ίδιου έτους.
Η παραλαβή του έγινε στο New London των ΗΠΑ, από τον Πλωτάρχη Ι. Μηναίο. Το υποβρύχιο παροπλίστηκε στις 31 ∆εκεµβρίου του 1975 και αποκτήθηκε από την Ελλάδα για να χρησιµοποιηθεί ως ανταλλακτικά. Το σκάφος τελικά βυθίστηκε τον Απρίλιο του 1976 σε ασκήσεις του ΠΝ.
Το σκάφος ήταν µεγάλων διαστάσεων σε σχέση µε τα σηµερινά υποβρύχια του ΠΝ, που είχε µήκος 95 µέτρα, πλάτος 8,2 µ. και βύθισµα 5,2 µέτρων. Το εκτόπισµά ανερχόταν σε 1.626 τόνους στην επιφάνεια και σε 2.425 σε κατάδυση. Ανέπτυσσε µέγιστη ταχύτητα 21 κόµβων στην επιφάνεια και 9 κόµβων σε κατάδυση.
Το υποβρύχιο είχε µέγιστο χρόνο κατάδυσης δύο ηµερών µε ταχύτητα 2 κόµβων, ενώ να σηµειωθεί πως το 1957 πριν παραδοθεί στο ΕΒΝ είχε γίνει εγκατάσταση σνόρκελ, ενώ είχε µέγιστο βάθος κατάδυσης τα 90 µέτρα. Ο οπλισµός του αποτελείτο από 10 τορπιλοσωλήνες των 533 χλστ. 6 µπροστά και 4 στην πρύµνη µε απόθεµα 24 τορπιλών.
Υ/Β «Αµφιτρίτη» (S-09) GATO
Το δεύτερο υποβρύχιο της ίδιας κλάσης GATO που παραδόθηκε στο ΕΒΝ ήταν το Υ/Β Αµφιτρίτη µε χαρακτηριστικά Υ-17/S-09. Επρόκειτο για το πρώην Jack SS-259, το οποίο ναυπηγήθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 1942 (µε διαφορά ολίγων ηµερών από το Ποσειδών.
Το USS Jack εντάχθηκε σε υπηρεσία στις 6 Ιανουαρίου του 1943 και αποσύρθηκε από το αµερικανικό Ναυτικό στις 8 Ιουνίου του 1946. Το υποβρύχιο στη συνέχεια επανεργοποιήθηκε στις 20 ∆εκεµβρίου του 1957 προκειµένου να επισκευαστεί να τοποθετηθεί σνόρκελ και να παραδοθεί στο ΕΒΝ κάτι που έγινε στις 21 Απριλίου του 1958 στο New London των ΗΠΑ, όπου και παρελήφθη από τον Πλωτάρχη ∆ηµ. Παπασιφάκη και κατέπλευσε στην Ελλάδα στις 26 Ιουνίου.
Σε αντίθεση µε το «Ποσειδών», το «Αµφιτρίτη» επεστράφη στο αµερικάνικο Ναυτικό το 1966 και τον Σεπτέµβριο του 1967 χρησιµοποιήθηκε ως στόχος από τους Αµερικανούς και βυθίστηκε στη Μεσόγειο.
Η επόµενη κλάση την οποία προµηθεύτηκε το ΕΒΝ ήταν η κλάση BALAO µετασκευασµένη σε GUPPY.
Υ/Β Τρίαινα (S-86) Balao – GUPPY
To υποβρύχιο «Τρίαινα» πρώην Scabbardfish SS-397 του αµερικανικού Ναυτικού, καθελκύστηκε στις 27 Ιανουαρίου του 1944 και εντάχθηκε σε υπηρεσία στις 29 Απριλίου του 1944. Το υποβρύχιο πραγµατοποίησε συνολικά πέντε περιπολίες στο µέτωπο του Ειρηνικού ενώ συµµετείχε και στον πόλεµο της Κορέας το 1952 πραγµατοποιώντας αναγνωριστικές αποστολές.
Το σκάφος ανήκε στην κλάση Balao η οποία ήταν και η πολυπληθέστερη στο αµερικανικό Ναυτικό µε 120 σκάφη συνολικά.
Η κλάση βασιζόταν στην προηγούµενη GATO µε την κυριότερη διαφορά να συνίσταται στη χρήση ισχυρότερων κραµάτων χάλυβα στο κύτος κάτι που αύξησε το µέγιστο βάθος κατάδυσης από τα 90 µέτρα στα 120µ. αν και σε µια περίπτωση ένα υποβρύχιο κατάφερε να καταδυθεί σε βάθος 187 µέτρων προκειµένου να αποφύγει την επίθεση από ένα ιαπωνικό αντιτορπιλικό.
Το Scabbardfish πριν παραδοθεί στο ΕΒΝ είχε υποστεί τη µετασκευή GUPPY (Greater Underwater Propulsion Power Program) η οποία συνίστατο στην εγκατάσταση βελτιωµένου σνόρκελ και συσσωρευτών. Συνολικά 36 υποβρύχια της κλάσης Balao υπέστησαν τη µετασκευή αυτή και 19 τροποποιήσεις µόνο στο σνόρκελ.
Σε ότι αφορούσε τις διαστάσεις και το εκτόπισµα αυτά ήταν ίδια µε την κλάση GATO, δηλαδή µήκος 95 µ. και µέγιστο εκτόπισµα 2.424 τόνοι. Οι επιδόσεις παρέµειναν και αυτές ίδιες, εκτός από το βάθος κατάδυσης, µε 20 κόµβους στην επιφάνεια και 9 περίπου σε κατάδυση µέγιστη ταχύτητα.
Η µέγιστη αυτονοµία του υποβρυχίου ήταν 75 ηµέρες. Το Scabbardfish παραλήφθηκε ως «Τρίαινα» από τον Πλωτάρχη Τζανή Τζανετάκη στις 26 Φεβρουαρίου 1964 στο ναύσταθµο του San Fransisco των ΗΠΑ. Αποτέλεσε επί πολλά χρόνια την καλύτερη Υ/Β µονάδα του Ναυτικού και παροπλίσθηκε την 1η ∆εκεµβρίου 1979.
Υ/Β «Παπανικολής» (S-114) GUPPY IIA
Το επόµενο υποβρύχιο µετά το «Τρίαινα» ήταν «Παπανικολής» S-114. Το τελευταίο ανήκε στην βελτιωµένη τροποποίηση IIA της κύριας τροποποίησης GUPPY.
Το υποβρύχιο πρώην Hardhead SS-365, στο αµερικανικό Ναυτικό, ολοκλήρωσε τη ναυπήγησή του στις 12 ∆εκεµβρίου του 1943 και εντάχθηκε σε υπηρεσία στις 18 Απριλίου του 1944. Το Hardhead από τον Ιούλιο του 1944 µέχρι και τον Αύγουστο του 1945 πραγµατοποίησε συνολικά έξι περιπολίες στον Ειρηνικό.
Το σκάφος παροπλίστηκε στις 10 Μαΐου του 1946 για να επανεργοποιηθεί στις 24 Μαρτίου του 1953, αφού πρώτα είχε υποβληθεί σε πρόγραµµα εκσυγχρονισµού επιπέδου GUPPY IIA. Αυτό περιλάµβανε την τοποθέτηση νέας σχεδίασης σνόρκελ και περισσότερων συσσωρευτών από 262 στις 504 κυψέλες.
Το σκάφος εντάχθηκε εκ νέου στο Στόλο του Ατλαντικού αυτή τη φορά πραγµατοποιώντας περιπολίες στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ και στην Καραϊβική.
Το 1956 κατέπλευσε στη Μεσόγειο προκειµένου να ενισχύσει τον 6ο Στόλο κατά τη διάρκεια της κρίσης στο Σουέζ. Στη συνέχεια επέστρεψε στον Ατλαντικό όπου πήρε µέρος στο ναυτικό αποκλεισµό της Κούβας κατά την κρίση των πυραύλων το 1962. Το υποβρύχιο παροπλίστηκε το 1972, όπου στις 26 Ιουλίου ύψωσε την ελληνική σηµαία στο New London και η παραλαβή του έγινε από τον Πλωτάρχη Ν. Βασιλείου. Κατέπλευσε στην Ελλάδα στις 29 ∆εκεµβρίου 1972. Παροπλίσθηκε στις 5 Μαΐου τoy 1993.
Υ/Β Κατσώνης (S-115) TENCH µετασκευασµένο σε GUPPY III
Το υποβρύχιο «Κατσώνης» πρώην αµερικανικό USS Remora (SS-487), ήταν όπως και τα προηγούµενα βασισµένα στην κλάση GATO, αλλά η κλάση TENCH διέθετε πιο στιβαρή κατασκευή µε αποτέλεσµα να επιτυγχάνει το ίδιο µέγιστο κατάδυσης των 120 µέτρων µε τα GUPPY.
Το υποβρύχιο καθελκύστηκες στις 12 Ιουλίου του 1945 και εντάχθηκε σε υπηρεσία πολύ αργότερα µετά το τέλος του Β΄ΠΠ στις 3 Ιανουαρίου του 1946. Αποσύρθηκε από υπηρεσία τον Οκτώβριο του 1973 αφού πρώτα είχε υποστεί το πρόγραµµα εκσυγχρονισµού επιπέδου GUPPY-II και ΙII.
Το τελευταίο συνίστατο στην επιµήκυνση του σκάφους κατά 5 µέτρα περίπου φτάνοντας τα 97,8 µέτρα και µέγιστο εκτόπισµα 2.450 τόνους. Η επιµήκυνση ήταν απαραίτητη για τη φιλοξενία του νέου σόναρ BQS-4. Οι επιδόσεις σε σχέση µε τα προηγούµενα υποβρύχια ήταν ελαφρώς διαφοροποιηµένες.
Η µέγιστη ταχύτητα ανερχόταν σε 17,2 κόµβους στην επιφάνεια και 12,2 σε κατάδυση και 6,2 κόµβους µε χρήση του σνόρκελ. Η µέγιστη αυτονοµία σε κατάδυση παρέµενε η ίδια 48 ώρες µε 2 κόµβους ή 36 ώρες µε 3 κόµβους.
Ο οπλισµός ίδιος µε 10 τορπιλοσωλήνες των 533 χλστ. 6 στην πλώρη και 4 στην πρύµνη. Η ύψωση της ελληνικής σηµαίας έγινε στο Charleston στις 29 Οκτωβρίου 1973 µε κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Γ. Περιµένη και κατέπλευσε στην Ελλάδα στις 19 Ιουλίου 1974. Παροπλίσθηκε στις 30 Μαρτίου 1993.
