Ιστορία
Από τις 28 Φεβρουαρίου το σπήλαιο Πετραλώνων στη Χαλκιδική είναι επισκέψιμο για το κοινό, ενώ την επίσημη έναρξη λειτουργίας του αναμένεται να κάνει σε λίγες μέρες η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Ποια είναι όμως η ιστορία αυτού του επιβλητικού μέρους;
Ήταν κάτι σαν κοινό μυστικό στους κατοίκους των Πετραλώνων Χαλκιδικής ότι κοντά στο χωριό τους, στους πρόποδες του βουνού Κατσίκα, υπήρχε ένα σημείο όπου ακουγόταν ήχος νερού.
Τον Μάιο του 1959, δύο νέοι κατέβηκαν με σχοινιά και ανακάλυψαν μια σπηλιά. Αργότερα, κάτοικοι άνοιξαν μια μικρή είσοδο απ’ όπου μπορούσαν να μπαίνουν με ευκολία, κρατώντας φανάρια και κεριά για να φωτίσουν το απόλυτο σκοτάδι.
Όταν ανασύρθηκαν τα πρώτα απολιθώματα και ένα σχεδόν άθικτο ανθρώπινο κρανίο, το σπήλαιο των Πετραλώνων, φωτίστηκε μετά από χιλιάδες χρόνια! Πλέον έχει και ένα γενναίο λίφτινγκ, καθώς κράτησε κλειστές τις πύλες του επί 5 χρόνια.
Το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέλαβε την ξενάγηση στους αναμορφωμένους χώρους με την βοήθεια του προϊστάμενου της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, Ανδρέα Ντάρλα.
Με έκταση περίπου 10.000 τ.μ. αλλά προσβάσιμο στο 10% με 20%, το σπήλαιο Πετραλώνων εκτιμάται ότι σχηματίστηκε πριν από ένα και πλέον εκατομμύρια χρόνια (!) και αποτέλεσε έναν χώρο όπου κατέφευγαν τροφοκυνηγοί αλλά και άγρια ζώα, λιοντάρια, αρκούδες και πολλές ύαινες.
Όπως μαρτυρά η πλειονότητα των απολιθωμάτων που βρέθηκαν. Εντυπωσιακή είναι η μεγάλη σάλα του, γνωστή ως «Σπήλαιο των κόκκινων πετρών», γιατί επικρατεί το κόκκινο από τα οξείδια του σιδήρου.
Ένα μοναδικό σπάνιο εύρημα στο οποίο το Μουσείο Πετραλώνων οφείλει μεγάλο μέρος από την φήμη του αλλά και την επισκεψιμότητα, είναι το ανθρώπινο κρανίο που βρέθηκε το 1960!
«Το κρανίο βρέθηκε κολλημένο σε ύψος, δεν ήταν δηλαδή στο δάπεδο και ήταν σε πάρα πολύ καλή κατάσταση.
Το ζήτημα όμως είναι ότι βρέθηκε από κάτοικο της περιοχής ο οποίος το ξεκόλλησε και το έφερε στην επιφάνεια και στους επιστήμονες.
Υπέδειξε βέβαια μεταγενέστερα το σημείο που το βρήκε αλλά σίγουρα είχαν χαθεί πολύτιμα τεκμήρια αφού η ανακάλυψή του δεν έγινε από ειδικούς που θα έδιναν περισσότερα επιστημονικά στοιχεία με βάση την ακριβή του θέση» ανέφερε ο κ. Ντάρλας υποδεικνύοντας την περιοχή που εκτιμάται ότι ήταν το κρανίο.
«Η μοναδικότητά του», συνεχίζει, «έγκειται και στο γεγονός ότι ήταν σχεδόν άθικτο».
Όπως αναφέρεται στην έκδοση του 2007 του ΑΠΘ με τίτλο «Πετράλωνα, ένα σπήλαιο, μια προ…ιστορία» που υπογράφουν οι Ευαγγελία Τσουκαλά και Γιώργος Κουφός, το κρανίο των Πετραλώνων τοποθετείται στο είδος Homo heidelbergensis.
Στο είδος αυτό τοποθετείται μια σειρά κρανίων που ουσιαστικά περιλαμβάνουν όλες τις μορφές, οι οποίες αποτελούν την μετάβαση από το Homo erectus στο Homo sapiens και που αναφέρονται ως αρχαϊκοί Homo sapiens.
«Το κρανίο είναι ένα παλαιοντολογικό εύρημα, δεν είναι αρχαιολογικό. Οι αρχαιολόγοι ασχολούνται με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του ανθρώπου, εμείς ασχολούμαστε με τα κόκκαλα, με φυσική ανθρωπολογία» είπε η καθηγήτρια Παλαιοντολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μέλος της διοίκησης του Μουσείου, Ευαγγελία Τσουκαλά.
Όπως εξηγεί, χρονολογικά το κρανίο έχει προσδιοριστεί στα 200.000 χρόνια, όμως δεν είναι η ηλικία του αλλά η κατάσταση της διατήρησής του που το κάνει να είναι μοναδικό στον πλανήτη.
