Τι συνέβη την ημέρα που ο Χίτλερ προτάθηκε για Νόμπελ Ειρήνης;

Στα τέλη Ιανουαρίου του 1939, 12 μέλη της σουηδικής βουλής πρότειναν τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Neville Chamberlain για Νόμπελ Ειρήνης. Το επιχείρημα τους ήταν ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός διατήρησε την παγκόσμια Ειρήνη με τη Συμφωνία του Μονάχου, την οποία υπέγραψε με τον Χίτλερ το 1938, όταν έδαφος της πρώην Τσεχοσλοβακίας παραχωρήθηκε στη Γερμανία.

Όπως έγραψαν στα γράμματα της πρότασης, ο Chamberlain ήταν ο άνδρας που «μέσα από αυτή την επικίνδυνη στιγμή έσωσε το μέρος του κόσμου μας από μια τρομερή καταστροφή».

Τρεις μέρες αργότερα, ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Eric Brandt, έστειλε ένα γράμμα στη Νορβηγική Επιτροπή των Νόμπελ, προτείνοντας τον Αδόλφο Χίτλερ για νόμπελ Ειρήνης.

Η πρόταση του προκάλεσε ένα κύμα αντιδράσεων, στους Σουηδούς κομμουνιστές, στους σοσιαλδημοκράτες και τους φιλελεύθερους αντιφασίστες. Ισχυρίστηκαν ότι ο Βrandt ήταν τρελός και προδότης των αξιών της εργατικής τάξης. Οι διαλέξεις του ακυρώθηκαν όλες, με τον ίδιο να μένει έκπληκτος από τις αντιδράσεις.

Πώς εξήγησε την πράξη του; Σε μια συνέντευξη που έδωσε στην εφημερίδα Svenska Morgonposten, εξήγησε πως η πρότασή του ήταν ειρωνική. Η υποψηφιότητα του Chamberlain τον έκανε να προτείνει τον Χίτλερ σαν πρόκληση κατά του ίδιου και του ναζισμού. Το αποτέλεσμα της Συμφωνίας του Μονάχου ήταν ότι οι δυτικές δυνάμεις, μαχαίρωσαν πισώπλατα την Τσεχοσλοβακία, δίνοντας μια περιοχή, ώστε να υπάρξει ειρήνη. Γι’ αυτό κατά την άποψή του, ούτε ο Chamberlain, ούτε ο Χίτλερ άξιζαν το βραβείο.

Αλλά οι αντιδράσεις έγιναν βίαιες στη Σουηδία και ο κόσμος έδειξε να μην καταλαβαίνει την ειρωνεία. Έτσι ο Brandt, την τελευταία ημέρα των υποψηφιότητα, απέσυρε την πρότασή του για τον Χίτλερ.

Ήταν επαρκής η εξήγησή του; Το πιο πιθανό είναι πως ναι. Ωστόσο, απέτυχε να προβλέψει την αντίδραση του κόσμου, για την κίνηση του. Είχε αποδείξει στην πράξη ότι ήταν αντιφασίστας λίγο μετά τη Συμφωνία του Μονάχου, όταν και υπέγραψε ένα αίτημα ώστε να δημιουργηθεί στη χώρα του ένας αντιφασιστικός σύλλογος.

Τον Απρίλιο του 1939 επέπληξε το δικό του κόμμα που αρνήθηκε να δεχτεί περισσότερους Εβραίους πρόσφυγες από τη Γερμανία και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Brandt ήταν από τους πρώτους που ερεύνησε και μίλησε για τις φήμες για γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία. Στο σύνολό των ενεργειών του, εμφανίστηκε ως αντιναζί κατά τη διάρκεια ολόκληρου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η πρότασή του έδειξε πάντως πως τα αμφιλεγόμενα πρόσωπα προκαλούν αντιδράσεις και πως είναι επικίνδυνο να χρησιμοποιείς ειρωνεία σε ένα πολιτικό σκηνικό που βράζει.