Τιτανικός: Σκοτεινές πτυχές και άγνωστες ιστορίες από την τραγωδία

Μόλις 4 ημέρες μετά το παρθενικό του ταξίδι, ο Τιτανικός, το «αβύθιστο» πλοίο, προσκρούει σε παγόβουνο και βυθίζεται στον Βόρειο Ατλαντικό.

Η διάσημη πλέον τραγωδία είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και παιδιά, και τα απομεινάρια του πλοίου βρίσκονται σήμερα στον πυθμένα της θάλασσας περίπου 350 ναυτικά μίλια ανοικτά των ακτών του Νιουφάουντλαντ του Καναδά.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, το RMS Titanic έγινε το επίκεντρο ατελείωτων ταινιών, ντοκιμαντέρ και δελτίων ειδήσεων.

Παρ’ όλα αυτά, έχουν περάσει 112 χρόνια και μέχρι σήμερα, στην επέτειο του ναυαγίου του πλοίου, υπάρχουν ακόμη μυριάδες αναπάντητα ερωτήματα γύρω από το πώς εκτυλίχθηκε η τραγωδία για το πλοίο που είχε χαρακτηριστεί ως «αβύθιστο».

Η MailOnline εξετάζει τα εναπομείναντα μυστήρια του Τιτανικού, στα οποία ίσως δεν μάθουμε ποτέ την απάντηση, όπως τι συνέβη στους επιβάτες και αν ένα παγόβουνο προκάλεσε πραγματικά την καταστροφή.

Τι συνέβη στους επιβάτες;
Περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι -περίπου το 70% των επιβατών του πλοίου- έχασαν με τραγικό τρόπο τη ζωή τους όταν ο Τιτανικός προσέκρουσε σε παγόβουνο πριν από 112 χρόνια.

Όμως, οι σοροί περίπου 1.160 επιβατών δεν βρέθηκαν ποτέ και το πού βρίσκονται παραμένει μυστήριο μέχρι σήμερα – αγνοούνται και δεν τους είδαν ποτέ ξανά.

Μόνο περίπου 340 πτώματα με σωσίβια που φορούσαν ακόμα, ανασύρθηκαν από την επιφάνεια του ωκεανού, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αναρωτιούνται τι απέγιναν οι υπόλοιποι.

Μεταξύ αυτών που δεν βρέθηκαν ποτέ ήταν ο Αμερικανός επιχειρηματίας Benjamin Guggenheim, ο γεννημένος στο Λίβερπουλ φροντιστής του πλοίου Thomas Peter O’Connor και ο καπετάνιος του πλοίου, Edward Smith.

Ο James Delgado, ένας ναυτικός αρχαιολόγος και ιστορικός που έχει καταδυθεί ο ίδιος στο ναυάγιο, δήλωσε ότι θα μπορούσε να υπάρχει «κάποια υπόνοια ανθρώπινων λειψάνων» ακόμα μέσα σε ό,τι έχει απομείνει από το πολυτελές πλοίο.

«Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια πιθανότητα, αλλά αυτή είναι μια επιστήμη για την οποία δεν γνωρίζουμε πολλά, ιδιαίτερα στα βάθη του ωκεανού» δήλωσε ο Delgado στη MailOnline.

Μιλώντας στη MailOnline από την Ουάσινγκτον, ο Delgado πρόσθεσε ότι «ακόμη και τα δόντια διαλύονται» μετά από παρατεταμένες περιόδους στον πυθμένα του ωκεανού, ο οποίος κατοικείται κυρίως από μικροβιακή ζωή, όπως τα βακτήρια.

Ο ίδιος έχει πραγματοποιήσει δύο αποστολές στα απομεινάρια του Τιτανικού, το 2000 και το 2010, και το χαρακτήρισε ως ένα «πολύ στενάχωρο και ισχυρό μέρος».

«Αυτό που βλέπεις και είναι πολύ συναρπαστικό είναι τα ζευγάρια παπουτσιών που είναι απλωμένα, γεγονός που υποδηλώνει ότι εκεί τελικά κατέληξαν», δήλωσε ο Delgado, ο οποίος είναι ανώτερος αντιπρόεδρος της αρχαιολογικής εταιρείας SEARCH Inc.

«Είναι μια απτή υπενθύμιση της απώλειας αυτών των ζωών».

Στα 112 χρόνια που ακολούθησαν την καταστροφή, οι αποστολές στον Τιτανικό δεν έχουν βρει κανένα ανθρώπινο λείψανο, σύμφωνα με την RMS Titanic Inc, την εταιρεία που έχει τα δικαιώματα στα συντρίμμια.

Τα πτώματα θα είχαν αποσυντεθεί ή θα είχαν φαγωθεί από τη θαλάσσια ζωή σε αυτό το βάθος, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών και των καρκινοειδών, όπως οι γαρίδες, καθώς και από βακτήρια.

Τα πλάσματα που είναι προσαρμοσμένα σε αυτό το μοναδικό υποβρύχιο οικοσύστημα θα είχαν καταναλώσει ανθρώπινο δέρμα και ιστούς – αλλά τι γίνεται με τα οστά;

Ο καθηγητής John Cassella, ιατροδικαστής στο Atlantic Technological University Sligo στην Ιρλανδία, δήλωσε ότι τα οστά αποσυντίθενται γρήγορα στο αλμυρό νερό.

«Τα οστά αποτελούνται από ένα ορυκτό που ονομάζεται υδροξυαπατίτης, το οποίο αποτελείται κυρίως από ασβέστιο και φωσφορικά άλατα, αλλά και πολλά άλλα μικρότερα μόρια», δήλωσε στη MailOnline.

«Το νερό θα βοηθήσει στη διάλυση ή το λιώσιμο αυτού του ορυκτού του οστού και φυσικά των εύθραυστων οργανικών πρωτεϊνών που βοηθούν στη συγκόλληση του οστού».

Ο καθηγητής Cassella δήλωσε ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν ανθρώπινα οστά που εξακολουθούν να παραμένουν στα ερείπια ακόμη και μετά από 100 χρόνια, αλλά αυτό εξαρτάται από τα επίπεδα του αλμυρού νερού, το pH του νερού και τις επιδράσεις των μικροοργανισμών.

Η καθηγήτρια Dame Sue Black, ιατροδικαστική ανθρωπολόγος και πρόεδρος του St John’s College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε ότι στα οστά «δεν τους αρέσει να βρίσκονται κάτω από το νερό».

«Στην πραγματικότητα είναι η ζημιά που προκαλείται από τη θήρευση που προκαλεί την καταστροφή», δήλωσε στη MailOnline. «Η θαλάσσια ζωή βλέπει τα οστά ως μια δεξαμενή ασβεστίου που πρέπει να αξιοποιηθεί».

Το ναυάγιο του Τιτανικού δεν βρέθηκε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1985, πάνω από 73 χρόνια μετά το ναυάγιο.

Ακόμη και σε ένα ψυχρό και χαμηλής περιεκτικότητας σε οξυγόνο περιβάλλον, όπως ο βυθός του ωκεανού, η αποσύνθεση των σωμάτων θα είχε επιβραδυνθεί αλλά δεν θα είχε σταματήσει, σύμφωνα με τον καθηγητή Cassella.

Είτε υπάρχουν είτε όχι, η ανεύρεση ανθρώπινων υπολειμμάτων στην περιοχή του Τιτανικού θα απαιτήσει πιθανότατα υποβρύχια ερευνητικά σκάφη να διαταράξουν τμήματα του ναυαγίου – κάτι που απαγορεύεται να κάνουν.

Ο Τιτανικός βρίσκεται ήδη σε εύθραυστη κατάσταση, καθώς τα βακτήρια τρώνε τον σίδηρο στο κύτος του πλοίου και τελικά θα καταναλώσουν ολόκληρο το πλοίο.

Ό,τι έχει απομείνει από το πλοίο φθείρεται τόσο γρήγορα υποβρυχίως που θα μπορούσε να εξαφανιστεί εντελώς μέσα στα επόμενα 40 χρόνια.

Προκάλεσε πράγματι ένα παγόβουνο την τραγωδία;
Ένα άλλο ερώτημα στο οποίο πολλοί άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να βρουν απάντηση είναι αν το πλοίο βυθίστηκε πραγματικά εξαιτίας ενός παγόβουνου και γιατί το πλήρωμα δεν το είδε.

Οι επιβάτες που επέζησαν από την τραγωδία διηγήθηκαν μια όμορφη, χωρίς σύννεφα νύχτα, ενώ ορισμένοι μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι πέρασαν τις τελευταίες τους στιγμές στο κατάστρωμα πριν επιβιβαστούν σε μια σωσίβια λέμβο συζητώντας για τη φωτεινότητα των άστρων – πώς λοιπόν δεν το είδαν;

Μια θεωρία υποστηρίζει ότι ένα περίεργο καιρικό φαινόμενο δημιούργησε κάτι, το οποίο πιθανώς αφενός κάλυψε το παγόβουνο μέχρι να είναι πολύ αργά και αφετέρου εμπόδισε την επικοινωνία με ένα κοντινό πλοίο.

Ο ιστορικός και ραδιοτηλεοπτικός Tim Maltin υποστηρίζει ότι το πλήρωμα του Τιτανικού έπεσε θύμα μιας θερμικής αναστροφής, η οποία προκαλείται από μια ζώνη ψυχρού αέρα που πιέζεται κάτω από μια ζώνη θερμότερου αέρα, όπως αναφέρουν οι Times.

Πιστεύει ότι το ψυχρό ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού που ονομάζεται Λαμπραντόρ έσπρωξε αυτόν τον ψυχρό αέρα κάτω από το θερμό ρεύμα του Κόλπου, δημιουργώντας μια οφθαλμαπάτη.

Οι ακτίνες του φωτός κάμπτονται προς τα κάτω, γεγονός που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο ορίζοντας είναι ψηλότερα από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Το διάσπαρτο φως δημιουργεί επίσης μια ομίχλη που παρατείνεται πάνω από το νερό, η οποία, σύμφωνα με τον Maltin, πιθανότατα έκρυβε το παγόβουνο που βρισκόταν πίσω της τη νύχτα χωρίς φεγγάρι.

Όσοι βρίσκονταν στο σημείο θέασης, πιθανότατα θα είχαν δει μόνο το κενό μεταξύ του πραγματικού ορίζοντα και του διαθλώμενου ως ομίχλη.

Αυτή η «ομίχλη» περιγράφηκε αργότερα από επιζώντα μέλη του πληρώματος καθώς και από άλλα πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή εκείνη την εποχή.

Οι αναφορές των επιζώντων και των διασωθέντων δείχνουν σαφώς ότι εκείνη τη νύχτα υπήρχε θερμική αναστροφή, σύμφωνα με τον Maltin, συγγραφέα του βιβλίου Titanic: A Very Deceiving Night.

Οι παρατηρητές δήλωσαν αργότερα ότι το παγόβουνο φαινόταν σκοτεινό, καθώς η ομίχλη θόλωνε τις γραμμές του και το έκανε δύσκολο να ξεχωρίσει από τη θάλασσα.

Ο James Moody ήταν στη νυχτερινή βάρδια όταν συνέβη η σύγκρουση και δέχτηκε το τηλεφώνημα από τον φύλακα, ρωτώντας τον «Τι βλέπεις;». Ο άνδρας απάντησε: «Παγόβουνο, ακριβώς μπροστά».

Στις 2.20 τα ξημερώματα, με εκατοντάδες ανθρώπους ακόμα στο πλοίο, το πλοίο βυθίστηκε στα κύματα, παίρνοντας μαζί του περισσότερους από 1.500, συμπεριλαμβανομένου του Moody.

Μεταξύ των κοντινών πλοίων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να σωθούν κάποιοι από τους 2.240 επιβάτες και το πλήρωμα, ήταν το SS Californian, το οποίο δεν κατάφερε να επικοινωνήσει με τον Τιτανικό και να εντοπίσει ότι βυθίζεται λόγω της ομίχλης.

Δεν μετέφερε επιβάτες και θα είχε αρκετό χώρο για τους ανθρώπους του Τιτανικού.

Λόγω του ψεύτικου ορίζοντα, τα μέλη του πληρώματος του SS Californian νόμιζαν ότι έβλεπαν ένα πολύ μικρότερο πλοίο που ήταν πιο κοντά τους.

Γιατί δεν υπήρχαν αρκετές σωσίβιες λέμβο;
Ως γνωστόν, ο Τιτανικός δεν είχε αρκετές σωσίβιες λέμβους για να κρατήσει τις 2.224 ψυχές στο σκάφος. Αν είχε, θα μπορούσαν να είχαν σωθεί πολλές ακόμη εκατοντάδες – αν όχι όλες – από τις ζωές που χάθηκαν εκείνη τη νύχτα.

Ο Τιτανικός είχε συνολικά 20 σωσίβιες λέμβους, που όλες μαζί μπορούσαν να φιλοξενήσουν 1.178 άτομα, λίγο περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου.

Υπάρχουν πολλές προτάσεις για το γιατί δεν υπήρχαν περισσότερες. Πρώτον, ειπώθηκε ότι οι σχεδιαστές του Τιτανικού ένιωθαν ότι πάρα πολλές σωσίβιες λέμβοι θα μπέρδευαν το κατάστρωμα και θα απέκρυπταν τη θέα στη θάλασσα για τους επιβάτες πρώτης θέσης.

Κοιτάζοντας ένα σχέδιο του Τιτανικού, οι σωσίβιες λέμβους κρατούνταν κυρίως στον χώρο περιπάτου των αξιωματικών προς τα εμπρός και στον δρόμο δεύτερης κατηγορίας προς τα πίσω.

Η πρώτη θέση περιπάτου, εν τω μεταξύ, ήταν σχεδόν εντελώς απαλλαγμένη από σωσίβιες λέμβους, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιβάτες της πρώτης θέσης μπορούσαν να κάνουν βόλτα και να θαυμάσουν καθαρή θέα στον Ατλαντικό και από τις δύο πλευρές.

Αν και φαίνεται αδιανόητο τώρα, αυτό που «πουλούσε» ο Τιτανικός, ήταν ξεκάθαρα το μεγαλείο και η πολυτέλειά του, όχι η ασφάλειά του.

Επιπλέον, δεν αναμενόταν ότι ο Τιτανικός θα χρειαζόταν τις σωσίβιες λέμβους του για να χωρέσει όλους τους επιβάτες ταυτόχρονα.

Αντίθετα, εάν ο Τιτανικός αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα, οι σωσίβιες λέμβους του θα χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν επιβάτες από τον Τιτανικό και σε ένα πλοίο διάσωσης.

Κατά τραγικό τρόπο, πολλές από τις σωσίβιες λέμβους του Τιτανικού που δεν ήταν γεμάτες, επειδή ορισμένα μέλη του πληρώματος νόμιζαν λανθασμένα ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν το βάρος.

Τι έπαθε ο καπετάνιος;
Ο καπετάνιος Έντουαρντ Σμιθ πέθανε τη νύχτα που έπεσε ο Τιτανικός, αλλά το τι ακριβώς του συνέβη παραμένει μυστήριο.

Ο Smith – που είχε σχεδιάσει να κάνει τον Τιτανικό το τελευταίο του ταξίδι πριν αποσυρθεί – «έπεσε με το πλοίο», που ήταν η ναυτική παράδοση εκείνη την εποχή.

Αλλά υπήρχαν πολλές διαφορετικές μαρτυρίες από επιζώντες για το πού εθεάθη τελευταία φορά και πώς πέθανε.

Στην ταινία του Κάμερον το 1997, ο Σμιθ, τον οποίο υποδύεται ο Άγγλος ηθοποιός Μπέρναρντ Χιλ, εμφανίζεται να κλείνεται στην τιμονιέρα στη γέφυρα του Τιτανικού καθώς γεμίζει νερό, σύμφωνα με τις μαρτυρίες ορισμένων επιζώντων.

Ένας από τους οποίους, ο επιβάτης πρώτης θέσης Ρόμπερτ Ουίλιαμς Ντάνιελ, είπε: «Είδα τον καπετάνιο Σμιθ στη γέφυρα. Τα μάτια μου έμοιαζαν κολλημένα πάνω του.

«Το κατάστρωμα από το οποίο είχα πηδήξει ήταν βυθισμένο. Το νερό είχε ανέβει σιγά σιγά, και τώρα ήταν στο πάτωμα της γέφυρας. Μετά ήταν μέχρι τη μέση του Καπετάνιου Σμιθ. Δεν τον έβλεπα πια. Πέθανε ως ήρωας».

Άλλοι επιζώντες, συμπεριλαμβανομένου του χειριστή ασύρματου δικτύου Harold Bride, είπαν ότι τον είχαν δει να πηδά από ορισμένα μέρη του πλοίου, ενώ άλλοι είπαν ότι ο Smith είχε κολυμπήσει σε σωσίβιες λέμβους κρατώντας ένα βρέφος.

Όπως έγραψε ο συγγραφέας Wyn Craig Wade στο βιβλίο του «The Titanic: End of a Dream», το 1992, ο Captain Smith «είχε τουλάχιστον πέντε διαφορετικούς θανάτους, από ηρωικούς έως άδοξους».

Ωστόσο, όπως κι αν χάθηκε, το σώμα του Σμιθ δεν βρέθηκε ποτέ.

Γιατί το πλοίο πήγαινε τόσο γρήγορα;
Ο δικαστής που ηγήθηκε της βρετανικής έρευνας για την καταστροφή του Τιτανικού, John Charles Bigham, έγραψε στο ημερολόγιό του ότι το πλοίο ταξίδευε με «υπερβολική ταχύτητα» και ότι δεν υπήρχε «καμία μείωση της ταχύτητας» στο παγωμένο περιβάλλον.

Το «αβύθιστο» σκάφος της γραμμής κινούνταν με περίπου 22,5 κόμβους ή 25 μίλια την ώρα, μόλις 0,5 κόμβους κάτω από την τελική του ταχύτητα των 23 κόμβων.

Στην ταινία του Τζέιμς Κάμερον «Τιτανικός» το 1997, ο πρόεδρος της White Star Line, Μπρους Ισμέι, απεικονίζεται να προτρέπει τον Λοχαγό Σμιθ να αυξήσει την ταχύτητα για να μπει στη Νέα Υόρκη νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα και «να γίνει πρωτοσέλιδο».

Αυτή η σκηνή βασίστηκε σε μια γνήσια συνομιλία που ακούστηκε από την πρώτης τάξεως επιβάτιδα και επιζήσασα Elizabeth Lindsey Lines, η οποία κατέθεσε μετά τη βύθιση.

Η μαρτυρία της δείχνει ότι ο Ισμέι ήθελε να καταρρίψει ένα ρεκόρ που έθεσε το αδελφό πλοίο του Τιτανικού, το RMS Olympic, στο παρθενικό της ταξίδι από το Σαουθάμπτον στη Νέα Υόρκη τον προηγούμενο χρόνο.

Το Olympic απέπλευσε από το Σαουθάμπτον στις 14 Ιουνίου 1911, επισκεπτόμενο το Cherbourg της Γαλλίας και το Queenstown της Ιρλανδίας (η ίδια διαδρομή με τον Τιτανικό) πριν φτάσει στη Νέα Υόρκη έξι ημέρες αργότερα, στις 21 Ιουνίου του ίδιου έτους.

Η κυρία Λάινς είπε: «Τον άκουσα [τον Ισμέι] να κάνει τη δήλωση: «Θα νικήσουμε το Olympic και θα μπούμε στη Νέα Υόρκη την Τρίτη».

Ωστόσο, το Royal Museums Greenwich ισχυρίζεται ότι οι ιστορίες του καπετάνιου που προσπαθεί να κάνει ρεκόρ ταχύτητας είναι «χωρίς ουσία», παρά τη μαρτυρία της κυρίας Lines.

Μια άλλη θεωρία που διατυπώθηκε το 2004 από έναν Αμερικανό μηχανικό ήταν ότι μια πυρκαγιά άνθρακα στα βάθη του Τιτανικού σήμαινε ότι το πλοίο έπρεπε να φτάσει στη Νέα Υόρκη γρηγορότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί.

Σύμφωνα με τον Robert Essenhigh στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, τα αρχεία του Τιτανικού δείχνουν ότι ξέσπασε φωτιά σε μία από τις αποθήκες άνθρακα του πλοίου.

Η αύξηση του ρυθμού με τον οποίο απομακρύνθηκε ο άνθρακας σε αυτό το καταφύγιο και μπήκε στους λέβητες θα επέτρεπε στους εργάτες του πλοίου να ελέγξουν τη φωτιά, αλλά αυτό θα επιτάχυνε το πλοίο, είπε.

Ο Essenhigh ισχυρίστηκε ότι το πλήρωμα του Τιτανικού δεν θα μπορούσε να προσπαθούσε να σπάσει κανένα ρεκόρ διασχίζοντας τον Ατλαντικό επειδή το πλοίο κατασκευάστηκε για άνεση, όχι για ταχύτητα – και είχε διαφημιστεί ως τέτοιο πριν από το ταξίδι του.

Η θεωρία επαναλήφθηκε στο ντοκιμαντέρ του 2017 «Titanic: The New Evidence» από τον Ιρλανδό δημοσιογράφο Σενάν Μολόνι, ο οποίος είπε ότι ο Τιτανικός «δεν έπρεπε ποτέ να είχε ριχτεί στη θάλασσα» επειδή η φωτιά υποτίθεται ότι αποδυνάμωσε το κύτος του, το οποίο πήρε τον αντίκτυπο από το παγόβουνο.