Το υποβρύχιο «μυστήριο» στα Λιχαδονήσια – Τι σχέση έχει με τον Χίτλερ

Στο βορειοδυτικό άκρο της Εύβοιας, απέναντι από την Φθιώτιδα, βρίσκεται η Λιχάδα και τα εξωτικά Λιχαδονήσια. Το γραφικό ευβοϊκό χωριό ξεχωρίζει για την ομορφιά και την πανοραμική θέα του. Λίγοι, όμως, γνωρίζουν το σπουδαίο υποβρύχιο μυστικό του.

Σε βάθος δώδεκα μέτρων βρίσκεται βυθισμένο ένα γερμανικό τσιμεντόπλοιο. Τα τσιμεντόπλοια, αν και εμφανίστηκαν πρώτη φορά στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σταμάτησαν να ναυπηγούνται λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής και της αργής μετακίνησής τους.

Όταν όμως ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και σημειώθηκε τεράστια έλλειψη μεταλλεύματος, τα τσιμεντόπλοια επανήλθαν στο προσκήνιο από τους Ναζί, ως αναγκαστική λύση. Ένα από αυτά βρίσκεται στον βυθό του Ευβοϊκού κόλπου.

Τα τσιμεντόπλοια του Χίτλερ στην Ελλάδα

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γερμανία αποφάσισε την κατασκευή τσιμεντόπλοιων σε διάφορες χώρες της κατεχόμενης Ευρώπης, προκειμένου να διευκολύνει τον ανεφοδιασμό των κατακτημένων περιοχών.

Στην Ελλάδα, τα τσιμεντόπλοια επρόκειτο να μεταφέρουν εφόδια στην Κρήτη και στα υπόλοιπα κατεχόμενα νησιά, ενώ θα αναλάμβαναν τον ανεφοδιασμό των «Afrika Korps», του εκστρατευτικού σώματος στη Βόρεια Αφρική, υπό τον Έρβιν Ρόμελ.

Τα πρώτα πλοία άρχισαν να κατασκευάζονται λίγους μήνες μετά τη γερμανική εισβολή, τον Δεκέμβριο του 1941, όταν δημιουργήθηκαν οι σχετικές εγκαταστάσεις στη Βάρη Αττικής και στο Πέραμα.

Οι περιοχές αυτές μετατράπηκαν σταδιακά σε ένα τεράστιο εργοτάξιο. Κατασκευάστηκαν σιδηρόδρομοι για τη μεταφορά των υλικών, λατομεία, καταφύγια για την προστασία του προσωπικού, προβλήτες, λιμενοβραχίονες, δεξαμενές καυσίμων, αποθήκες πυρομαχικών και γεννήτριες για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.

Μέχρι το τέλος του 1943, υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των εργαζόμενων στα τσιμεντόπλοια ξεπερνούσε τις 3.000. Περίπου 1.300 εργάζονταν στα ναυπηγεία του Περάματος, 1.300 στις μεταλλουργικές επιχειρήσεις που κατασκεύαζαν τα εξαρτήματα των σκαφών, ενώ γύρω στους 500 δούλευαν στις επιχειρήσεις, που προμήθευαν τη μεγάλη ποσότητα ξυλείας που απαιτούνταν για το έργο.

Όπως ανέφεραν οι περισσότεροι από αυτούς μεταπολεμικά, η αμοιβή τους περιοριζόταν σε ένα πιάτο βραστές πατάτες!

Το φιάσκο

Σύμφωνα με τον αρχικό στόχο, μέχρι το καλοκαίρι του 1944 έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί τουλάχιστον 34 μεγάλα σκάφη, με μεταφορική ικανότητα 250 έως 700 τόνων και αρκετά μικρότερα, ενώ οι μετέπειτα σχεδιασμοί ανέβασαν τον πήχη στα 52 πλοία. Αν και τα στοιχεία για το πόσα από αυτά κατασκευάστηκαν και τελικά έπλευσαν είναι ελλιπή, υπολογίζεται ότι δεν ξεπέρασαν τα 16 σκάφη.

Όταν οι Ναζί αποχώρησαν από την Ελλάδα, το 1944, αρκετά βρίσκονταν ακόμα στο στάδιο κατασκευής και εξοπλισμού τους.

Πέντε από τα πρώτα τσιμεντόπλοια, που «βγήκαν στη θάλασσα» το τελευταίο τρίμηνο του 1943, διένυσαν 1.200 χιλιόμετρα, σε μία περιοχή από την Θεσσαλία ως την Πελοπόννησο, μεταφέροντας 4.000 τόνους φορτίου. Λέγεται ότι το κυριότερο φορτίο που μετέφεραν εντός της χώρας, ήταν άνθρακας και μετάλλευμα από όσα ορυχεία δεν είχαν ακόμα διακόψει τη λειτουργία τους.

Όμως, παρά την αρχική λειτουργικότητά τους, τα τσιμεντόπλοια σύντομα αποδείχθηκαν κατώτερα των προσδοκιών. Ήταν αργοκίνητα, με αποτέλεσμα να γίνονται στόχος των συμμαχικών αεροσκαφών, η ποιότητα της κατασκευής τους ήταν αμφιλεγόμενη και οι κινητήρες, με τους οποίους εφοδιάζονταν, συνεχώς παρουσίαζαν προβλήματα. Ο ερευνητής της ελληνικής οικονομίας στην περίοδο της Κατοχής, Βασίλης Μανουσάκης, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην Καθημερινή:

«Από τα αρχικώς 34 σκάφη, τελικώς φαίνεται πως κατασκευάστηκαν και καθελκύστηκαν 25, εκ των οποίων τα περισσότερα έπασχαν από κατασκευαστικές αστοχίες και βούλιαξαν στα νερά του Αιγαίου. Κάποια από αυτά, που είχαν βυθιστεί στα ρηχά, όπως στις περιπτώσεις της Ραφήνας και των Μεθάνων, ρυμουλκήθηκαν αργότερα και κατέληξαν ‘μπλόκια στους λιμενοβραχίονες’».

Το ναυάγιο στην Εύβοια

Ανάμεσα στα πλοία που βυθίστηκαν ήταν και το «GENERAL MEISE», ύστερα από συμμαχική αεροπορική επιδρομή. Το περιστατικό συνέβη στις 8 Οκτωβρίου του 1944. Τα μοναδικά στοιχεία που υπάρχουν αναφέρουν ότι υπήρξαν τρεις νεκροί, δύο βαριά τραυματίες και οκτώ αγννοούμενοι.

Η πληροφορία προέρχεται από το ημερολόγιο πολέμου του γερμανικού Ναυαρχείου Αιγαίου, το οποίο πληροφορεί επίσης ότι, κατά τη διάρκεια της επιδρομής, καταρρίφθηκαν στην περιοχή δύο συμμαχικά αεροσκάφη.

Το ναυάγιο του «GENERAL MEISE» έχει εντοπιστεί στη Βόρεια Εύβοια, στην περιοχή Άγιος Γεώργιος Λιχάδων, σε βάθος 12 μέτρων.