Ιστορία
Ο Χαμουραμπί θεωρείται από τους ιστορικούς ο πρώτος νομοθέτης της ανθρωπότητας. Ο κώδικας του περιείχε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο νόμων, με τους οποίους λειτούργησε η κοινωνία της Βαβυλώνας, αλλά κυρίως ήταν ένας μπούσουλας για τα μετέπειτα νομικά συστήματα πολλών αυτοκρατοριών και λαών.
Οι Πέρσες πήραν σχεδόν αυτούσιο των κώδικα του Χαμουραμπί, ενώ μόνο οι Έλληνες ξέφυγαν από την επιρροή του, επειδή είχαν αναπτύξει δικό τους τρόπο σκέψης και κοινωνικής οργάνωσης. Οι νόμοι του μεγάλου νομοθέτη ήταν βέβαια πολύ αυστηροί για τα δικά μας δεδομένα, αλλά σε πολλά σημεία περιείχαν στοιχεία δικαιοσύνης, που είναι άφθαστα στην εποχή μας.
Κατά τον Χαμουραμπί και τους μετέπειτα Πέρσες βασιλείς, η δωροδοκία και η ψευδομαρτυρία σε δικαστήριο ήταν θανάσιμα αμαρτήματα.
Όταν ο Καμβύσης ανακάλυψε ότι ο δικαστής, ο Σισάμνης, είχε δωροδοκήσει για να βγάλει άδικη απόφαση, τον σκότωσε, τον έγδαρε σαν αρνί, έκοψε το δέρμα του λωρίδες και σκέπασε με αυτές τον θρόνο που καθόταν. Επίσης, αν έπιαναν κάποιον να ψευδομαρτυρεί, τον πετούσαν με αυτόφωρη διαδικασία στο ποτάμι να πνιγεί. Απλές λύσεις.
Αδικήματα και ποινές
Όλα τα παραπτώματα κατά του κράτους, κατά του Βασιλέως ή της οικογένειας του επέσυραν αυτομάτως την ποινή του θανάτου. Για άλλα εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, οι ακρωτηριασμοί χεριών, ποδιών και η τύφλωση ήταν συνηθισμένες τιμωρίες. Για να πιστοποιήσουν επίσης ότι η μαρτυρία ή η ομολογία κάποιου ήταν αληθινή, συχνή ήταν η δοκιμασία του με διάφορους τρόπους. Ο συνηθέστερος ήταν να του ρίχνουν καυτό νερό.
Ανάλογα με το αδίκημα, οι ένοχοι καταδικάζονταν επίσης σε ακρωτηριασμό της μύτης ή των αυτιών, σε κάρφωμα στο σταυρό, σε πέταγμα στα βράχια ή σε ανασκολοπισμό.
Παραπτώματα που ξεκινούν από την απειλή κατά συνανθρώπου μέχρι το χτύπημα σε κάποιον τοποθετούνταν σε μια κλίμακα με αντίστοιχες τιμωρίες. Η απειλή τιμωρείται με πέντε χτυπήματα μαστιγίου, οι βαριές σωματικές βλάβες φθάνουν τα διακόσια χτυπήματα. Αν κάποιος τιμωρηθεί πέντε φορές περνά στην κατηγορία του καθ’ εξίν εγκληματία, οπότε τιμωρείται με θάνατο.
Ειδική μνεία γινόταν στους νόμους του Χαμουραμπί στις αμοιβές και στις τιμωρίες των γιατρών και των κτηνίατρων. Αν ένας γιατρός χειρουργήσει κάποιον και αυτός πεθάνει ή τυφλωθεί, κόβεται το χέρι του γιατρού. Για φανταστείτε να ίσχυε κάτι τέτοιο στην εποχή μας….
Η αμοιβή των γιατρών
Καταπληκτική ήταν η νομοθεσία για την αμοιβή των γιατρών. Ήταν υποχρεωμένοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, αλλά πληρώνονταν ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του ασθενούς.
Ένας καλός κτηματίας πλήρωνε τον γιατρό που τον είχε θεραπεύσει με ποσό αντίστοιχο της αξίας ενός φθηνού βοδιού, ο προύχοντας με ποσό αντίστοιχο της αξίας ενός μέτριου βοδιού, ο άρχοντας με ποσό αντίστοιχο της αξίας ενός ακριβού βοδιού, ο διοικητής μιας σατραπείας με την αξία ενός άρματος και τεσσάρων βοδιών.
Για τη θεραπεία των συζύγων τους οι τιμές ήταν μειωμένες και αντιστοιχούσαν στην αξία θηλυκών ζώων, δηλαδή, ανάλογα με την κοινωνική θέση της ασθενούς μιας γαϊδούρας, μιας αγελάδας, μιας φοράδας και μιας θηλυκής καμήλας αντίστοιχα. Η τιμωρία για κλοπή ήταν επίσης απλή. Είτε ο κλέφτης επέστρεφε τα κλεμμένα στο πολλαπλάσιο είτε θανατωνόταν.
Η αθέτηση συμβολαίου ήταν επίσης σοβαρό παράπτωμα. Ενοικιάσεις εδαφών, αγορά γυναίκας, αγορά δούλων ή δανεισμός που εγγραφόντουσαν σε συμβόλαια αποκτούσαν πανίσχυρη νομική αξία.
Η αθέτηση σοβαρού συμβολαίου τιμωρείτο ως και με χίλια χτυπήματα μαστιγίου (δηλαδή θάνατο), ενώ η κλειστή οικογενειακή δομή της κοινωνίας επέτρεπε τη θεσμοθέτηση της συλλογικής οικογενειακής ευθύνης. Αν κάποιος αθετούσε συμβόλαιο , ήταν υπεύθυνοι όλοι οι συγγενείς του μέχρι έναν βαθμό συγγένειας και για τριακόσια χρόνια.
Η θέση της γυναίκας βέβαια ήταν μάλλον υποβαθμισμένη σε κείνους τους περίφημους κώδικες του Χαμουραμπί.
Χαρακτηριστική είναι η αντιμετώπιση βιασμού. Αν η βιασμένη κοπέλα ζούσε με τον πατέρα της και κι έμεινε έγκυος, ο βιαστής έπρεπε να αναλάβει τη συντήρησή της μέχρι που θα γεννούσε, όχι όμως να την παντρευτεί ή να αναγνωρίσει το παιδί. Αν η κοπέλα έκανε άμβλωση, τιμωρείτο με θάνατο και αυτή και ο πατέρας της. Αν ο βιαστής ή διαφθορέας είχε συστήσει άμβλωση, τιμωρείτο και αυτός μαζί με τη γυναίκα και τον πατέρα της.
Ομοιότητες με την εποχή μας δεν υπάρχουν πολλές, εκτός από μια βασική: Οι νόμοι φτιαχνόντουσαν πάντα για να παραβιάζονται από τους ισχυρούς.
