Κοινωνία
Είναι ο 859ος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου (σύμφωνα με τη λίστα του Forbes) και ο 4ος πλουσιότερος Έλληνας. Μετά από υπερπροβεβλημένα στα παγκόσμια ΜΜΕ παιδικά χρόνια και μια εκρηκτική νιότη, ο Φίλιππος Νιάρχος, γιος ενός εμβληματικού πατέρα, με όνομα συνυφασμένο στη συλλογική μας συνείδηση με τον πλούτο, αποφεύγει τα φώτα της δημοσιότητας συστηματικά, με αποτέλεσμα να τον αποκαλούν «ο άγνωστος Νιάρχος», ενώ κρατά μυστικές όλες τις λεπτομέρειες της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής του, έχοντας αναδειχθεί, σε έναν σχεδόν αόρατο θρύλο.
Η έντονη κοινωνικότητα και κοσμικότητα του πατέρα του, Σταύρου Νιάρχου, η αριστοκρατική μητέρα του, η Ευγενία Λιβανού, ένας οικογενειακός και φιλικός κύκλος στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας, οδήγησαν τον κροίσο – μυστήριο σε μια μετρημένη καθόλου επιδεικτική και σχεδόν μυστική ζωή.
Δεν είναι τυχαίο πως ελάχιστες φωτογραφίες του υπάρχουν στον παγκόσμιο Τύπο και αυτές πρέπει να τις τράβηξε αναγκαστικά, όπως εκείνη με τον τότε πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή, στο Μέγαρο Μαξίμου, το 2007 για την θεμελίωση του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Ήταν, άλλωστε, αυτός που εκ μέρους της εφοπλιστικής οικογένειας παρέδωσε στο Ελληνικό Δημόσιο το Κέντρο, ένα έργο 630 εκατ. ευρώ, για όφελος της Ελλάδας, στη μνήμη του πατέρα του. Και ήταν αυτός που κατά τη διάρκεια των εργασιών ανέγερσης του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, επέβλεπε προσωπικά, αφήνοντας την προσεκτικά μυστική ζωή του, το έργο.
Πιθανόν πως ήταν, τότε, εδώ, στη χώρα, και να μην το είχε μάθει ποτέ κανείς, αν η κόρη του, η κομψότατη και χαϊδεμένη του, Ευγενία δεν τραβούσε selfie! Και είναι, ακόμη, το περασμένο καλοκαίρι του 2018, με τις φονικές πυρκαγιές του Ιουλίου στην Αττική, που το Ιδρυμα, τα στελέχη του Δρακόπουλος και Λαμπροπούλου και φυσικά ο ίδιος ο Φίλιππος Νιάρχος, διέθεσαν το δυσθεώρητο ποσό των 25.000.000 ευρώ για τη συντήρηση και την ενδεχόμενη αγορά εξοπλισμού του Πυροσβεστικού Σώματος, στην εκπαίδευση και κυρίως στην πρόληψη και την άμεση ανταπόκριση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης!
Όλοι αναρωτήθηκαν ξανά για αυτόν τον μυστηριώδη μεγιστάνα που δείχνει ανθρωπιά σ’ ό,τι αφορά τη χώρα, σεμνότητα, ταπεινότητα και αντανακλαστικά σε ό,τι αφορά στην παρηγοριά, στην ανακούφιση του πόνου και της οδύνης …
Μυστικότητα από τη γέννησή του…
Ο Φίλιππος Νιάρχος είναι σήμερα 62 ετών, γεννημένος το 1956, αλλά η ακριβής ημερομηνία γέννησής του δεν αποκαλύφτηκε ποτέ, όπως και εκείνη του αδερφού του, Σπύρου ένα χρόνο αργότερα, μιας και δεν το ήθελε ο πατέρας τους μάλλον από λόγους προλήψεων. Ο Σταύρος Νιάρχος, όπως λέγεται, κατά τη διάρκεια του τοκετού, λαχταρούσε τόσο να πάνε όλα καλά και να αγκαλιάσει το παιδί του, που κάπνιζε το ένα τσιγάρο «Assos φίλτρο κασετίνα», μετά το άλλο και αδυνατούσε να καθίσει, έστω και για λίγο σε καρέκλα, βηματίζοντας συνεχώς και αγχωμένα. Ο Σταύρος Νιάρχος δεν ήθελε να μαθευτεί τίποτα από ότι αφορούσε στα πλέον πολύτιμά του αποκτήματα: τα παιδιά του.
Εκτός από τον Φίλιππο και τον Σπύρο, την οικογένεια συμπληρώνουν αργότερα, ο Κωνσταντίνος και η Μαρία. Τα παιδιά μεγαλώνουν περισσότερο με την μητέρα, στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, στο Σεν Μόριτζ, σε διαμερίσματα και επαύλεις με υπηρετικό προσωπικό, τις καλύτερες γκουβερνάντες και φοιτούν στα καλύτερα σχολεία. Φυσικά τα καλοκαίρια τα περνούν, στην Σπετσοπούλα, στο ιδιόκτητο νησί που ο πατέρας τους μετέτρεψε σε επίγειο παράδεισο.
Είναι δεμένα με τη μητέρα τους, την Ευγενία Λιβανού, θρυλική καλλονή, εκείνη που μαζί με την αδελφή της, την Τίνα, υπήρξαν τα σύμβολα και τα αρχέτυπα της κομψότητας και της συμπεριφοράς της κοσμικής φινέτσας, ανά τον κόσμο. Ο πατέρας λείπει από το σπίτι τις περισσότερες ώρες λόγω των επαγγελματικών του υποχρεώσεων, αλλά είναι πάντα κοντά στην οικογένειά του, στις μεγάλες χριστιανικές γιορτές και στις αργίες.
Η Ευγενία είναι η χαϊδεμένη κόρη του Σταύρου και της Αριέττας Λιβανού. Ο πατέρας της, είναι ο εμβληματικός και φημισμένος πατριάρχης των Ελλήνων εφοπλιστών, κλασικός Χιώτης της ναυτιλίας, που βρέθηκε στις θάλασσες απ’ τα δέκα του χρόνια, έκανε βάση του το Λονδίνο, μετά μετακόμισε στον Καναδά και, τέλος, στη Νέα Υόρκη για να μεγαλουργήσει, πάντα συντηρητικά, χωρίς δάνεια και με δικά του μετρητά, στις θάλασσες του κόσμου, ενώ μεγαλώνει τις κόρες του ως πριγκίπισσες και τον γιο του το ίδιο.
Για τα κορίτσια, αυτός ο άνθρωπος που δεν αγαπούσε τις κοσμικότητες και τη μόδα, ενώ ήταν ιδιαίτερα θρησκευόμενος, επιδίωξε να έχουν όσα οι γαλαζοαίματες, δηλαδή γλώσσες, σχολεία διάσημα και εκλεκτά, εκλεπτυσμένους τρόπους, ντελικάτες συμπεριφορές, ντύσιμο μόνο υψηλής ραπτικής, αισθητική αγωγή ραφινάτη, κοσμήματα, πάρτι, αυτοκίνητα, παρέες με τους εκλεκτούς της υφηλίου. Με τον καιρό ότι κάνουν, η Ευγενία και η Τίνα, ότι φορούν, όποιον βλέπουν, όπου ταξιδεύουν, αντιγράφεται την ίδια στιγμή από πλήθος κοσμικών και μη κυρίων, ενώ καθιερώνουν επαγγελματίες.
Κάποτε η Ευγενία παντρεύεται τον Νιάρχο, ανοίγοντάς του τις πόρτες στα σαλόνια και η Τίνα τον Ωνάση, παρ’ ότι αυτήν, την μικρότερη είχε ζητήσει και ο Νιάρχος, αλλά ο Λιβανός δεν επέτρεψε εκείνον τον γάμο. Οι δυο σύζυγοι των αδελφών, πεδίου ανταγωνισμού τους, οι ίδιες, βλέπουν τους άνδρες τους να ανταγωνίζονται παθιασμένα σε επιτυχίες, πλούτο, προβολή.
Ο Ωνάσης έχει ως υπερπολυτελές σκάφος τη «Χριστίνα», ο Νιάρχος την «Κρεολή», ο Ωνάσης δημιουργεί το νησί του, τον Σκορπιό, ο Νιάρχος την Σπετσοπούλα, ο Ωνάσης την Τίνα, ο Νιάρχος την Ευγενία! Η τελευταία όμως, είναι πολύ εύθραυστη, πολύ ευαίσθητη, πολύ κρυστάλλινη για όλη αυτή την υπερβολή και τον ανταγωνισμό.
Τραγωδία για κρυστάλλινες ψυχές
Η Ευγενία είναι είκοσι χρόνια μικρότερη από τον σύζυγό της και πολύ ντελικάτη ή μεγαλωμένη αλλιώς, για να αντέχει το ταμπεραμέντο του. Μελαγχολεί, καταφεύγει σε χάπια, απομονώνεται συχνά και κάνει επίκεντρό πια, όχι τις κοσμικότητες και τις υπέρκομψες εμφανίσεις, αλλά τα τέσσερα παιδιά της.
Ο Φίλιππος, ο μεγαλύτερός της, ο πρώτος της, φυσικά, σ’ όλα αυτά είναι αυτόπτης μάρτυς με την συναισθηματική αντίληψη, που ένα παιδί πάντα έχει, ιδιαίτερα όταν το σκάνδαλο -όχι το μεγάλο ακόμα- ξεσπά! Ο Σταύρος Νιάρχος, μετά από 18 χρόνια γάμου, τον Αύγουστο του 1965, γνωρίζεται στο σαλέ του στην Ελβετία με τη μόλις 20 ετών Σαρλότ Φορντ, εγγονή του θρυλικού αυτοκινητοβιομήχανου Χένρι Φορντ. Η νεαρή Αμερικανίδα μένει έγκυος και το σκάνδαλο ξεσπάει. Η Ευγενία, συντετριμμένη αλλά περήφανη και αξιοπρεπής παραχωρεί διαζύγιο και ο Νιάρχος παντρεύεται με πολιτικό γάμο, στο Μεξικό, τη Φορντ, η οποία φέρνει στον κόσμο το πέμπτο παιδί του, την Έλενα – Άννα.
Δυο χρόνια αργότερα νιώθει πως είναι τρελά ερωτευμένος με την πρώην σύζυγό του, την Ευγενία, και επιστρέφει σ’ αυτήν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα ποτέ, καθώς το μεξικανικό διαζύγιό τους δεν αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, ούτε βεβαίως ο πολιτικός γάμος του με τη Φορντ.
Όμως η Ευγενία δεν είναι πια η ίδια. «Αισθάνεται ένα κενό και μια βαθιά απογοήτευση. Δεν μπορεί να αποδεχτεί την έλλειψη τρυφερότητας και προσοχής», γράφει η Caroline Pigozzi στο Paris Match. «Σε ηλικία 42 ετών, ούτε η χλιδή ούτε η αγάπη των παιδιών της μπορούν να την παρηγορήσουν. Νιώθει σαν ζωντανή νεκρή. Με την αγωνία να ορίζει τη ζωή της, χάνει τη λάμψη και τη γοητεία που εντυπωσίαζε, όσους την πλησίαζαν παλαιότερα και το μόνο που της απομένει είναι η μάσκα της απελπισίας και του φόβου που έχει αγκιστρωθεί στο πρόσωπό της».
Είναι αρχές Μαΐου του 1970, σε μια άνοιξη γλυκιά στη Σπετσοπούλα, όπου τα αρώματα των λουλουδιών του κήπου, σμίγουν με την αλμύρα της γαληνεμένης από τον πολύ χειμώνα θάλασσας. Η Ευγενία καληνυχτίζει τον έφηβο πια, 14χρονο Φίλιππο και τα άλλα τρία της παιδιά. Φορά το φίνο δαντελένιο νυχτικό της, γραφεί ένα ακατάληπτο σύντομο γράμμα στον σύζυγό της και καταναλώνει μια μεγάλη ποσότητα βαρβιτουρικών. Ειπώθηκε αργότερα, πως το απόγευμα, είχε ακούσει τον σύζυγό της στο τηλέφωνο, να καλεί την Σαρλότ Φορντ με την τετράχρονη κόρη του Έλενα – Αννα, στη Σπετσοπούλα, στο οικογενειακό τους ειδυλλιακό καταφύγιο, για το καλοκαίρι.
Ποιος ξέρει η ευάλωτη, τρυφερή γυναίκα να ένιωσε εκείνο το βράδυ! Πάντως, όταν ο Σταύρος Νιάρχος, την βρίσκει πριν το ξημέρωμα, και μιας και δεν είναι πρώτη φορά που έχει πάρει υπερβολική δόση χαπιών, προσπαθεί να την συνεφέρει, την τραντάζει, την χαστουκίζει, προσπαθεί να της δώσει πικρό καφέ και να την κάνει να σταθεί όρθια, ώσπου να έρθει ο γιατρός της εταιρείας του, ο Παναγιώτης Αρναούτης με ελικόπτερο απ’ την Αθήνα. Είναι αργά! Η ραφινάτη γυναίκα, η ντελικάτη κόρη, η γλυκιά μητέρα, στα 42 της χρόνια έχει ήδη, φύγει για πάντα.
Το καλλίγραμμο σώμα της θα γίνει αντικείμενο πολλαπλών νεκροψιών και το όμορφο της πρόσωπο θα βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο μιας χάρτινης δημοσιότητας που θα τελειώσει, όταν, αποδειχθεί πως ο σύζυγός της δεν είχε σχέση με τον θάνατό της και πως αυτός ήταν αυτοκτονία. Θα αναπαυθεί για πάντα στο κοιμητήριο Boix-de-Vaux της Λωζάννης. Στις ελάχιστες φωτογραφίες από τα μέσα της εποχής, ο έφηβος Φίλιππος με τα ολόσγουρα μαλλιά του, είναι στο πλάι του πατέρα του, μεγαλωμένος σε μια μόλις νύχτα, με το κεφάλι χαμηλωμένο και το βλέμμα, καρφωμένο στη γη, που σε λίγο θα δεχτεί το σώμα της λατρεμένης μάνας.
Ο Σταύρος Νιάρχος θα παντρευτεί, για πέμπτη φορά στη ζωή του, την αδελφή της νεκρής, την Τίνα, με τις ευλογίες της μητέρας τους της Αριέττας Λιβανού. Και εκείνη θα τελειώσει με βαρβιτουρικά, μετά τον θάνατο του γιου της Αλεξάνδρου, στο διπλανό δωμάτιο από εκείνο του συζύγου της Σταύρου Νιάρχου, στο Παρίσι.
Ο βαθιά ευσεβής και θρησκευόμενος μεγιστάνας
Ο χρόνος κυλά, διπλώνεται και απλώνεται και κάποτε, πάντα στην αγαπημένη του Ελβετία, ο Σταύρος Νιάρχος ακουμπώντας στο μπράτσο του γιου του Φίλιππου, θα κάνει την τελευταία του έξοδο για φαγητό στο αγαπημένο του στέκι στο Σεν Μόριτζ. Είναι πια 1996. Ο Σταύρος Νιάρχος, με την μυθιστορηματική ζωή, είναι χτυπημένος από μια σπάνια αρρώστια, που του είχε παραλύσει το ανοσοποιητικό του σύστημα -και σ’ αυτό ακόμα υπάρχει η ομοιότητα με τον Ωνάση!
Στα 82 του, ο μεγιστάνας που κατέκτησε τον κόσμο, όλο, κλείνει τα μάτια του, χορτασμένος, γεμάτος, πλήρης εμπειριών και αποδοχής, για πάντα σε κλινική της Ζυρίχης. Γύρω του, θλιμμένα τα τέσσερα παιδιά του μέχρι την τελευταία του ανάσα. Και εκείνος, έχει ζητήσει, να βρεθεί στο πλάι της Ευγενίας, να περάσει δίπλα της την αιωνιότητα, στο κοιμητήριο Boix-de-Vaux της Λωζάννης. Εκεί, οι δυο τάφοι στέκουν λευκοί, με τους μαρμάρινους σταυρούς ορθούς και διπλά – διπλά. Λέγεται δε, πως ο Φίλιππος, που είναι πολύ ευλαβής και βαθιά θρησκευόμενος, δεν παραλείπει να τελεί όλες εκείνες τις τελετές που κάνουν για τους νεκρούς τους οι ορθόδοξοι χριστιανοί και να επισκέπτεται συχνά τους τάφους των γονιών του.
Μαζί με τον αδελφό του Σπύρου, εντυπωσίασαν τους λίγους και εκλεκτούς τους καλεσμένους, σε εκδήλωση που είχαν διοργανώσει, στο πλαίσιο της οργάνωσης του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» σε ξενοδοχείο της Βουλιαγμένης με ομιλητές τον Γκάρι Κασπάροβ, τον Τζορτζ Σόρος και διακεκριμένους ακαδημαϊκούς. Τα δυο αδέλφια απέφευγαν συστηματικά τους καλεσμένους δημοσιογράφους και τους υψηλούς κοσμικούς καλεσμένους, αλλά επιδίωκαν τις συζητήσεις με πλήθος ιερέων που ήταν καλεσμένοι τους, ενώ τους φιλούσαν τα χέρια με σεβασμό. Ο Φίλιππος Νιάρχος, φυσικά και ομιλεί άψογα την ελληνική γλώσσα των γονιών και των προγόνων του.
Η κληρονομιά, οι συνετές κινήσεις, η μαθητεία με τις αρχές του πατέρα
Ο Σταύρος Νιάρχος αφήνει το μεγαλύτερο μέρος της αμύθητης περιουσίας του στον πρωτότοκό του, Φίλιππο. Είναι ο διάδοχος της μεγάλης εφοπλιστικής οικογένειας, σε όλα. Είναι το παιδί που έζησε, άντεξε και μεγάλωσε σε φήμη, πλούτο και σκάνδαλα. Εκείνος που είχε δεδομένη στη καθημερινότητά του, σε συζητήσεις η φυσική παρουσία, τον Ωνάση, την Τίνα Λιβανού, την Μαρία Κάλλας, την Τζάκυ Ωνάση, τον Αλέξανδρο, την Χριστίνα, τους Κένεντι και τα παιδιά τους, τους εστεμμένους του Μονακό.
Στα σχολεία του, φυσικά στα σπουδαιότερα της γης, όπως το College Stanislas, στο Παρίσι, ζει, συναναστρέφεται, γνωρίζει τους σημαντικότερους της γης, τους κληρονόμους και τους πρωταγωνιστές του μέλλοντος. Σαν έφηβος, λατρεύει τη μητέρα του, αλλά είναι ο αγαπημένος του πατέρα του, που τον μεγαλώνει με πειθαρχία και κανόνες. Είναι εκείνος ο πατέρας, λοιπόν, που τον μυεί στο σκι, στην τέχνη, στην λατρεία για τα καθαρόαιμα αραβικά άτια.
Τα άλογα του πατέρα Νιάρχου, άλλωστε είναι τροπαιούχα στα μεγαλύτερα γκαλά ιππασίας. Αχώριστος πια, με τον πατέρα του, μυείται από εκείνον στις επιχειρήσεις και μαθαίνει βήμα – βήμα, απ’ τον καλύτερο τον τρόπο σκέψης, τις πιθανότητες, την μέθοδο, τις στρατηγικές για επιτυχία. Ανάμεσα στα μεγάλα μυστικά ο Σταύρος Νιάρχος μαθαίνει τον Φίλιππο και τα αδέλφια του, ποτέ να μην σηκώνουν τον τόνο της φωνής τους σε επαγγελματικά ραντεβού. Κάτι τέτοιο τέτοιο δείχνει ανασφάλεια και έλλειψη αυτοκυριαρχίας. Ο Φίλιππος και ο Σπύρος μαζί με τον πατέρα τους, ολοκληρώνουν την εκπαίδευση τους, κλείνοντας κάποιες από τις πιο εντυπωσιακές και κερδοφόρες συμφωνίες των καιρών.
Μια πολύ σύντομη νεανική κοσμικότητα, οι άγνωστοι γάμοι, τα παιδιά του
Για μια στιγμή, έτσι νέος όπως ήταν και με τη ζωή σε ρόδινα χρώματα, σαν ορίζοντα μπροστά του, μοιάζει να είναι κοσμικός όπως και η μητέρα του, αλλά και ο παθιασμένος πατέρας του. Οργανώνει τα πιο σημαντικά πάρτι της εποχής του και σε άλλα είναι από τους πλέον καυτούς καλεσμένους. Λονδίνο, Ίμπιζα, Μονακό και Νέα Υόρκη και νύχτες όλο θαύματα, φτιαγμένα από αλκοόλ και αισιόδοξη, δυναμική νιότη στο Studio 54.
Συνοδεύει μοντέλα και διάσημες καλλονές, κόρες καλών οικογενειών και γαλαζοαίματες. Είναι φίλος του Αντυ Γουόρχολ και συχνά μιλάνε για τέχνη. Η Λάιζα Μινέλι, η Μπιάνκα Τζάγκερ, ο Ροντ Στιούαρτ, η τόσο όμορφη Καρολίνα του Μονακό! Αυτοί είναι η παρέα του! Το λίγο αυτό της ελαφρότητας, της σαμπανιζέ ζωής του τελειώνει, χωρίς τυμπανοκρουσίες. Ο Φίλιππος Νιάρχος, απλά δεν συμμετέχει σε εκβακχιασμούς και συνεχίζει τη ζωή του, χωρίς κανείς να μαθαίνει τίποτα πια για αυτόν. Σε λίγο ξεχνούνε ακόμα και πως μοιάζει. Κάνει δυο γάμους και κανείς δε μαθαίνει που, πως αλλά ούτε καν πως λέγανε τις γυναίκες του.
Το 1984, γίνεται γνωστό πως παντρεύτηκε για τρίτη φορά, την καλλονή Βικτόρια-Χριστίνα Γκίνες, κληρονόμο της οικογένειας που παράγει την διάσημη μαύρη μπίρα, δυο αιώνες τώρα στο Δουβλίνο, αλλά και που εμπνεύστηκαν το βιβλίο με τα ρεκόρ σε απίθανα πράγματα. Στα επόμενα δύο χρόνια θα αποκτήσουν τον όμορφο και χαρισματικό Σταύρο και την υπέρκομψη Ευγενία, που λατρεύουν, σαν τους παππούδες τους, να παρακολουθούν τα παγκόσμια ΜΜΕ και αργότερα τον πιο σπορτίφ και καλλιτέχνη Θεόδωρο και την πανέμορφη και μετρημένη Ηλέκτρα. Το ζευγάρι χωρίζει και κανείς δε καταλαβαίνει και δε μαθαίνει το πότε και το γιατί. Λέγεται πως έχουν άριστες σχέσεις και πως συναντιούνται συχνά όλοι μαζί σαν οικογένεια, ενώ περνούν χρόνο και οι δυο τους ως άριστοι φίλοι.
Η διαθήκη, η κληρονομιά, η προσωπική περιουσία
Η περιουσία του Φίλιππου Νιάρχου προσδιορίζεται σύμφωνα με το περιοδικό «Forbes» στα 2,7 δισ. ευρώ. Η διαθήκη που άφησε ο πατέρας του μοίραζε 10 δισ. δολάρια στα τέσσερα αδέρφια, τον Φίλιππο, τον Σπύρο, τον Κωνσταντίνο και την Μαρία. Ήταν 20 δαιδαλώδεις δακτυλογραφημένες σελίδες με αναφορές σε δεκάδες εταιρείες, λεπτομέρειες και καταγραφές πολλών περιουσιακών στοιχείων. Ο Φίλιππος Νιάρχος ήταν ο κύριος κληρονόμος, ως πρωτότοκος γιος, ενώ το μικρότερο κομμάτι πήγε στον Κωνσταντίνο Νιάρχο, τον αντικομφορμιστή της οικογένειας, που συγκρούονταν με τον πατέρα του, αλλά τις τελευταίες τους ημέρες δεν έφυγε από κοντά του, στο νοσοκομείο που τέλειωνε τη ζωή του.
Ο Κωνσταντίνος, «καθαρός» για μεγάλο διάστημα από τα ναρκωτικά, αθλητής, υπεραισθητός, ιδεολόγος, δίκαιος, ρομαντικός και ευγενής, έσβησε στο Λονδίνο από υπερβολική δόση κοκαΐνης λίγες ημέρες αφότου είχε καταφέρει να κατακτήσει την κορυφή του Έβερεστ. Τότε οι γιατροί είχαν διαγνώσει πως ενώ δεν ήταν χρήστης κοκαΐνης, είχε καταναλώσει ποσότητα ικανή να σκοτώσει 25 άτομα, άγνωστο το γιατί! Εξίσου μικρό, αλλά διόλου ευκαταφρόνητο, ήταν το κομμάτι της Μαρίας Νιάρχου, στην οποία δόθηκε μόλις το 2% Willow, αλλά η ίδια είχε διευκρινίσει στον πατέρα της, νωρίς, πως δεν ήθελε να αναμειχθεί στις ανδρικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Ο πατέρας της, της παραχώρησε το αγαπημένο της κομμάτι, τον απόλυτο έλεγχο των μετοχών των εταιριών που ασχολούνταν με την παραγωγή δρομώνων ίππων, οι οποίοι συμμετέχουν σε πλήθος διεθνών ιπποδρομιών. Η συγκεκριμένη εταιρία δεν είναι λιγότερο προσοδοφόρα από το μερίδιο των μετοχών που κατέχουν τα αδέλφια της. Της άφησε ακόμη, τη δεύτερη, τεράστιας αξίας, έπαυλη στο Σεν Μόριτζ, ενώ είναι και η μοναδική ιδιοκτήτρια των πατρικών κτημάτων στις Σπέτσες μετά το θάνατο του αδελφού της Κωνσταντίνου το 1999. Τα αδέλφια πάντως, είναι πολύ αγαπημένα, όπως λέγεται και πολύ προστατευτικά το ένα με το άλλο, ενώ ο θάνατος του Κωσταντίνου είναι ένα γεγονός που δεν μπορούν να ξεπεράσουν.
Η τελευταία πολυτελής θαλαμηγός της οικογένειας, η περίφημη «Ατλαντίς ΙΙ», είναι σχεδόν μόνιμα αγκυροβολημένη στο Μονακό, εκεί όπου οι Νιάρχοι συναντούν συχνά την πριγκιπική οικογένεια με την οποία διατηρούν στενές φιλικές σχέσεις. Ο Φίλιππος Νιάρχος, είναι Έλληνας υπήκοος, μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, με έδρα του το Λονδίνο, διαθέτει το 30% των μετοχών της εταιρίας Willow Trust Company που εδρεύει στη Λιβερία.
Η εταιρία αποτελεί τη «ναυαρχίδα» των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του ομίλου Νιάρχου. Πρόκειται για holding company που έχει υπό τον έλεγχό της τις ναυτιλιακές δραστηριότητες και διαχειρίζεται τα μετρητά, αλλά και τις επενδύσεις σε ομόλογα και σε μετοχές. Σε αυτήν ανήκουν οι μετοχές των ναυτιλιακών εταιριών που είναι ιδιοκτήτριες του στόλου των δεξαμενόπλοιων που μετρά 13 πλοία.
Ο σημαντικότερος συλλέκτης έργων ποπ αρτ, εξπρεσιονιστικής και φωβικής τέχνης
Ο Φίλιππος Νιάρχος όχι μόνο διατήρησε την περιουσία που κληρονόμησε απ’ τον πατέρα του, αλλά την αύξησε κιόλας, επενδύοντας παράλληλα με τα καράβια, στα έργα τέχνης. Αυτά είναι η κύρια πηγή του πλούτου του πλέον, αφού η συλλογή του με έργα τέχνης θεωρείται αν όχι η μεγαλύτερη, παγκοσμίως, τουλάχιστον μια απ’ τις πέντε πρώτες. Η μυστικοπάθεια όμως του Φίλιππου Νιάρχου, που δεν τον ενδιαφέρει αν και που θα καταταχθεί η συλλογή, δεν επιτρέπει την αποτίμησή της, αν και είναι γνωστό πως διαθέτει έργα Μπασκιά, Ρενουάρ, Γκογκέν, Ματίς, Πικάσο, Ελ Γκρέκο, Μονέ, Γκόγια, Σεζάν και Ρενουάρ.
Μοναδική, πάντως, χαρακτηρίζεται η συλλογή των έργων του Βαν Γκογκ, μιας και διαθέτει τα περισσότερα έργα του αγαπημένου του ζωγράφου, η οποία, μάλιστα, περιλαμβάνει και το έργο «Self Portrait With Bandaged Ear» την αυτοπροσωπογραφία μετά τον αυτοτραυματισμό του Βαν Γκογκ, που η αξία του εκτιμάται στα 100 εκατ. δολάρια. Στην συλλογή περιλαμβάνεται το θρυλικό έργο του Πικάσο, «Yo Picasso», που αποκτήθηκε το 1989 έναντι 47,9 εκατ. δολαρίων σε δημοπρασία των Sotheby’s. Ο Φίλιππος Νιάρχος παρακολουθούσε τον πατέρα του σε δημοπρασίες έργων, ενώ κληρονόμησε την συλλογή απ’ τον ίδιο τον Σταύρο, που την είχε αγοράσει το 1957, έναντι 3 εκατ. δολαρίων από τον ηθοποιό Έντουαρντ Ρόμπινσον, ο οποίος χρειαζόταν χρήματα για το διαζύγιό του.
Ο κληρονόμος αύξησε και εμπλούτισε την συλλογή του γονιού με σπουδαία έργα της μεταπολεμικής τέχνης, όπως σημαντικές δουλειές του φίλου του Άντυ Γουόρχουολ, το «Green Car Crash», το οποίο απέκτησε έναντι 71,7 εκατ. δολαρίων. Ο Φίλιππος Νιάρχος με την άριστη παιδεία στη τέχνη, είχε αδυναμία στον εξπρεσιονισμό και στο παρακλάδι της μοντέρνας τέχνης, τον φωβισμό και δεν εντυπωσιαζόταν απ’ την ποπ αρτ, την οποία θεωρούσε πρόχειρη και επιφανειακή. Ο Αντυ Γουόρχουολ, όμως, τον έκανε να λατρέψει την έκφραση της ποπ αρτ, τόσο που κάποτε, έβγαλε ακτινογραφία το κρανίο του για μια σειρά έργων που ο αντισυμβατικός καλλιτέχνης ονόμασε «Skulls».
Ο Μπασκιά, ο άγνωστος πλειοδότης και η μοναδική και ασύλληπτη κατάκτηση μιας αυτοπροσωπογραφίας
Ο Φίλιππος Νιάρχος λοιπόν, ως συλλέκτης εκτιμά τον Γουόρχουολ και το περιβάλλον του και συνδέεται με μια από τις πλέον συναρπαστικές και σίγουρα ιστορικές στιγμές, στην αγορά έργων, με αυτόν τον κύκλο καλλιτεχνών. Λατρεύει ακόμα, σαν τον πατέρα του Σταύρο, τις αυτοπροσωπογραφίες των καλλιτεχνών, προφανώς, γιατί εκεί διακρίνει σε χρώματα την αδυσώπητη ενδοσκόπηση που εκείνοι επιχειρούν στους εαυτούς τους.
Σε μια δημοπρασία, λοιπόν, ένα απόγευμα, ο Φίλιππος Νιάρχος, ανεβάζει τόσο την τιμή για μια αυτοπροσωπογραφία του Ζαν Μισέλ Μπασκιά, μαθητή του Αντί Γουόρχουολ που ήταν δίπλα του ως το τέλος του, που τον καθιερώνει, όπως ειπώθηκε ως έναν απ τους σημαντικότερους ζωγράφους του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα. Ο Μπασκιά, παράξενη προσωπικότητα, έκανε σπρέι γκράφιτι στο μετρό της Νέας Υόρκης, ζούσε στους δρόμους πουλώντας ζωγραφισμένα δικά του μπλουζάκια και καρτ ποστάλ, ενώ θεωρείται πως έκφρασε έναν ναΐφ μοντέρνο – εξπρεσιονισμό. Ασχολήθηκε με την ποίηση, τη ζωγραφική και το σχέδιο και από το 1983 και μετα γνωρίστηκε με τον Άντι Γουόρχολ και συνδέθηκε ουσιαστικά μαζί του και με το έργο του. Ταξίδεψε, πολύ, ζωγράφισε, αγάπησε και πέθανε το 1988, από over dose, σε ηλικία μόλις 27 ετών.
Αυτή την αυτοαναφλεγόμενη προσωπικότητα και τη δουλειά του, εκτίμησε ο Φίλιππος Νιάρχος και ανέβασε την τιμή του έργου που δημοπρατούνταν απ’ τους Christie’s, στα 3,5 εκατ. ευρώ! Ήταν πεντέμισι φορές πιο πάνω από την αρχική εκτίμηση του πίνακα! Το γεγονός θεωρήθηκε μοναδικό και ασύλληπτο! Ένας άγνωστος πλειοδότης είχε απομείνει για να κοντράρει τις τιμές που πρόσφερε ο αποφασισμένος να αποκτήσει τον πίνακα Φίλιππος Νιάρχος.
Τελικά, όπως έγινε γνωστό αργότερα, ο συγκεκριμένος δεν διέθετε το ποσό στο οποίο είχε φτάσει την τιμή, κάτι που ανάγκασε τον οίκο να ζητήσει συγγνώμη και να αφαιρέσει άγνωστο ποσό από την τελική τιμή του έργου προς όφελος και δικαίωση του Φίλιππου Νιάρχου.
Ακίνητα σε Σεντ Μόριτζ, Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη, Χαβάι, Μονακό, η Σπετσοπούλα και η εντυπωσιακή πώληση του Château de la Croë στον Αμπράμοβιτς
Το πέπλο μυστηρίου που συνοδεύει κάθε κίνηση, επίτευγμα, προσωπική στιγμή του Φίλιππου Νιάρχου, φυσικά και καλύπτει με αδιαφάνεια και τις ιδιοκτησίες του. Κάπου κάπου, αυτό το πέπλο ελαφρά σηκώνεται πάντα από ευθύνη άλλων και όχι του ιδίου. Είναι γνωστό πως διαθέτει πολυτελή, υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής αξίας σπίτια όπως τη μεγάλη βίλα της οικογένειας στο Σεν Μόριτζ, την Villa Marguns, το ανακτορικό Hotel de Chanaleilles στο Παρίσι, όροφο στο Rockefeller Center στη 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, δίπλα από το διαμέρισμα του αδελφού του Σπύρου, αλλά και στο Λονδίνο, στη Χαβάη, στο Μονακό και φυσικά στην Ελλάδα τον ιδιωτικό παράδεισο της Σπετσοπούλας, που ανήκει εξίσου στον Φίλιππο και στον Σπύρο και όπου η γαληνή και αρμονία των χρωμάτων μαγεύουν για πάντα τους επισκέπτες της.
Κανείς όμως δεν ήξερε πως το περιβόητο Château de la Croë στη γαλλική Ριβιέρα ανήκε στον Φίλιππο και στον Σπύρο Νιάρχο. Το αριστουργηματικό παλάτι, στο ειδυλλιακό τοπίο, δίπλα σε μια μαγική μπλε θάλασσα, στο Cap d’ Antibes, με τους μοναδικούς σε ποικιλία και αρμονία κήπους των 80 στρεμμάτων, χτίστηκε το 1927 από τον αρχιτέκτονα που σχεδίασε την Όπερα του Παρισιού, τον Charles Garnet. Ήταν το θερινό ανάκτορο – καταφύγιο των ερωτευμένων δούκα και δούκισσας του Ουίνδσορ. Η τελευταία ανακαίνισε τον πύργο τον Μάιο του 1938. Το 1948, ο ιστορικός ηγέτης της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστον Τσόρτσιλ και η σύζυγός του γιόρτασαν, εκεί, την 40ή επέτειο του γάμου τους.
Το 1950 ο Αριστοτέλης Ωνάσης το αγόρασε. Το πούλησε επτά χρόνια αργότερα, το 1957, όταν, όπως λέγεται, η τότε σύζυγός του Τίνα Λιβανού τον έπιασε επ’ αυτοφώρω στο κρεβάτι με τη φίλη της Jeanne Rhinelander. Φυσικά και έσπευσε να το αγοράσει, ο Σταύρος Νιάρχος, στα πλαίσια εκείνου του αδυσώπητου ανταγωνισμού τους, για να το κάνει δώρο στη γυναίκα του Ευγενία Λιβανού. Πολλά χρόνια μετά και ενώ το ακίνητο βυθίζεται στην κανονικότητα και στο να μη ξέρει κανείς σε ποιον ανήκει, ενώ μύθοι κυκλοφορούν για αυτό, η αγαπημένη του Ρώσου ολιγάρχη Ρομάν Αμπράμοβιτς, Ντάρια Ζούκοβα, είναι φίλη πολύ με την Ευγενία Νιάρχου, κόρη του Φίλιππου και κάποιο βράδυ φιλοξενείται στο σατό. Το λάτρεψε. Θέλησε να το αποκτήσει και να είναι δικό της το κρεβάτι της θρυλικής και μοιραίας Γουόλις Σίμπσον, ερωμένης του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου και κατοπινής συζύγου του, όταν εκείνος παρέδωσε το στέμμα.
Ο Αμπράμοβιτς δε χαλάει ποτέ χατίρι στη «Νατάσα του» όπως την αποκαλεί και έτσι έκανε τα πάντα για να γνωρίσει τους ακριβοθώρητους Φίλιππο και Σπύρο Νιάρχο και να αποκτήσει το σατό, έναντι 40.000.000 ευρώ! Λέγεται μάλιστα πως έκτοτε συνδέει τον Ρώσο ολιγάρχη και τους δυο αδελφούς μια μεγάλη φιλία και για χάρη αυτής αφήνουν τον σχεδόν ασκητικό βίο για να απολαύσουν μαζί του, κάποιο απ τα πολύτιμα κόκκινα κρασιά και να απολαύσουν τη συζήτηση μαζί του.
Στη μνήμη του πατέρα και η αφοσίωση στη θέληση του
Ο Φίλιππος, ο Σπύρος και η Μαρία Νιάρχου υλοποίησαν το όραμα του πατέρα τους για οικονομική και ηθική στήριξη στις αδύναμες κοινωνικές ομάδες και την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και ιστορίας. Τίμησαν το όνομά του και ήταν εκεί όποτε εκείνοι που δεν ήταν τυχεροί σαν του ίδιους υπέφεραν, όχι μόνο στην πατρίδα τους, αλλά όπου υπάρχει πόνος. Για παράδειγμα, μετά από τον καταστροφικό σεισμό στην Αϊτή, έδωσαν 500.000 ευρώ για να ανακουφιστούν οι άνθρωποι, ξεπερνώντας κατά πολύ τους πιο ισχυρούς κοινωφελείς φορείς διεθνώς!
Μαζί και τα τρία αδέλφια, που αποφεύγουν κάθε είδους δημοσιότητα, αντίθετα με τους γονιούς τους, ήρθαν για να τιμήσουν τη μνήμη του πατέρα τους, τον Ιούλιο του 2007, όταν συναντήθηκαν στο Φαληρικό Δέλτα με τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, προκειμένου να του δείξουν τα σχέδια για το Ίδρυμα Πολιτισμού και το πάρκο, τελευταία επιθυμία του πατέρα τους και πολύτιμη προσφορά του για την πατρίδα του. Την επόμενη χρονιά ο Φίλιππος και ο Σπύρος Νιάρχος, επισκέφτηκαν μαζί με τον Ανδρέα Δρακόπουλο, στενό συγγενή τους, αγαπημένο ανηψιό του πατέρα τους, το Μέγαρο Μαξίμου για να δει ο κ. Καραμανλής τις μακέτες του μεγαλόπνοου έργου.
Η ανέγερση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τα 617 εκατομμύρια, τα αλλά 25.000.000 για να αντιμετωπίσει η γνώση και ο εξοπλισμός τον απαράδεκτο θάνατο από πυρκαγιές, είναι αυτά που προβλήθηκαν και μαθεύτηκαν για το έργο των αδελφών και τον Φίλιππο Νιάρχο, συγκεκριμένα. Όμως, όπως λένε κυρίως όσοι βοηθήθηκαν, από την αρχή της οικονομικής κρίσης στην χώρα, ο Φίλιππος Νιάρχος έχει κάνει πολλές δωρεές, τις οποίες ζητά να μείνουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ως απαράβατο σχεδόν όρο του. Και αυτός ο μεγιστάνας, ο γιος, ολοκλήρωσε το έργο στη μνήμη του πατέρα του. Λέγεται πως επισκεπτόταν συχνά και χωρίς κανείς να τον αναγνωρίζει και να τον καταλαβαίνει τον χώρο και παρακολουθούσε την πορεία του έργου για το Ίδρυμα.
Μόνο, να, αυτή η φωτογραφία της κόρης του, μέσα στο Ίδρυμα, να κοιτάει τον χώρο και να θυμάται -ποιος ξέρει;- τον πατέρα του, προδίδει την αδυναμία του, την αφοσίωση του, το πάθος του για αυτή την προσπάθεια. Κατά τα αλλά, συχνά τα καλοκαιριά, με τα αδέλφια του και τα ανίψια του και τους φίλους τους, βρίσκεται στην Σπετσοπούλα.
Αθόρυβα, απλά, πετάγεται για κάνα ουζάκι στις Σπέτσες και κανείς δεν τον παίρνει είδηση. Ούτε φανφάρες, ούτε επιδείξεις, ούτε αυταρέσκεια! Απλά μεγαλοσύνη!
Άλλωστε για αυτόν, τον ευσεβή χριστιανό, μοιάζει να έχει γίνει αρχή της ζωής του, το απόφθεγμα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου πως «δόξα ανθρώπινη και πλούτος εις χουν κατασκηνοί και το κλέος αυτής σβέννυται. Δόξα δε αρετής μένει εις τον αιώνα».
