Κοινωνία
Αυστηρότερο πλαίσιο πλαίσιο σχεδιάζει η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) για τη λειτουργία των εταιρειών που διαχειρίζονται τα γνωστά πενταψήφια νούμερα παροχής πολυμεσικών υπηρεσιών, ύστερα από τη βροχή καταγγελιών συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας για χρεώσεις υπηρεσιών, για την παροχή των οποίων δεν είχαν συναινέσει.
Μία από τις αλλαγές που εξετάζονται, έπειτα και από πρόταση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, είναι η εκ των προτέρων φραγή των πενταψήφιων αριθμών τουλάχιστον στα κινητά που είναι δηλωμένα για χρήση από ανηλίκους.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτό που θα απαιτηθεί με αυστηρότερο τρόπο είναι η υποχρεωτική αποστολή γραπτού μηνύματος, στο οποίο θα ζητείται σαφώς η συναίνεση του χρήστη, ενώ θα υπάρχει ξεκάθαρη ενημέρωση για την προβλεπόμενη χρέωση. Οι πρώτες αλλαγές θα έρθουν με την επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας για τις λεγόμενες Υπηρεσίες Πολυμεσικής Πληροφόρησης, η οποία αναμένεται μέσα στον επόμενο μήνα, ενώ ριζική τροποποίηση του Κανονισμού αναμένεται την προσεχή άνοιξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι σημειώνεται εκρηκτική αύξηση χρόνο με τον χρόνο στις καταγγελίες που αφορούν χρεωμένα μηνύματα από τέτοιου είδους πενταψήφια νούμερα.
Οι αναφορές στον Συνήγορο του Καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 80% μόνο μέσα στην τελευταία χρονιά, ενώ αντίστοιχες καταγγελίες φτάνουν συχνά και στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), ακόμα και στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι όχι μόνο ο ισχύων κανονισμός είναι σχετικά χαλαρός και παρωχημένος, αλλά εφαρμόζεται και ελλιπώς, δεδομένου ότι σχεδόν ποτέ δεν εφαρμόζεται η προβλεπόμενη ανάκληση αδειών λειτουργίας τέτοιων εταιρειών, παρά τις καταγγελίες που βαρύνουν ορισμένες εξ αυτών.
Βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων, από το σύνολο των 12.000 αναφορών που έφτασαν στον Συνήγορο του Καταναλωτή το 2019, οι 567 αφορούσαν αδικαιολόγητες χρεώσεις από υπηρεσίες πολυμεσικής πληροφόρησης (τα γνωστά πενταψήφια). Κι αν ο αριθμός των καταγγελιών φαντάζει σχετικά μικρός αναφορικά με το σύνολο, η τάση που δείχνει είναι αυτή μιας ραγδαίας ανόδου, δεδομένου ότι οι αντίστοιχες καταγγελίες μόλις έναν χρόνο πριν ήταν 314, ενώ το 2015 ήταν μόλις 46. Μόνο σε έναν μήνα μάλιστα -τον περασμένο Δεκέμβριο, που παραδοσιακά οι συνδρομητές στέλνουν και λαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό μηνυμάτων- η αύξηση του συνολικού ποσοστού καταγγελιών του έτους ενισχύθηκε κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες (από 70% έως τον Νοέμβριο του 2019 σε πάνω από 80% στο τέλος της χρονιάς).
Λίγα από πολλούς
Το πρόβλημα με τις ανεξέλεγκτες χρεώσεις, οι οποίες στην πλειονότητά τους δεν είναι εξόφθαλμα υψηλές καθώς φαίνεται ότι οι επιτήδειοι ακολουθούν τον… χρυσό κανόνα «λίγα από πολλούς», έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Και αυτό παρά το γεγονός ότι στις Ανεξάρτητες Αρχές φτάνει μόνο ένα μικρό ποσοστό καταγγελιών συγκριτικά με τον αριθμό των συνδρομητών που έχουν βιώσει αντίστοιχα περιστατικά.
Συνηθέστερος λόγος, όπως εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» ο Συνήγορος του Καταναλωτή, Λευτέρης Ζαγορίτης, είναι το γεγονός ότι πολλοί συνδρομητές δεν το αντιλαμβάνονται, καθώς πρόκειται για ποσά 15 ή 20 ευρώ.
Αν δεν ελέγξεις τον αναλυτικό λογαριασμό σου, μπορεί να μη γίνει αντιληπτή η αιτία τους και να αποδοθεί σε μεγαλύτερη χρήση του κινητού. Αλλά ακόμα και αν ο χρήστης αντιληφθεί μια αδικαιολόγητη χρέωση αυτού του μεγέθους, σχεδόν ποτέ δεν επιλέγει να κινηθεί νομικά, καθώς τα έξοδά του θα είναι πολλαπλάσια. Αρκετοί είναι και οι τρόποι με τους οποίους παγιδεύονται συνήθως οι χρήστες κινητών τηλεφώνων, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αρκεί και μόνο να δεχτούν ένα γραπτό μήνυμα στο κινητό τους, το οποίο τους εγγράφει αυτομάτως σε μία υπηρεσία ακόμα κι αν δεν το ανοίξουν.
Και αυτό γιατί πολλές φορές παραλείπεται η διαδικασία της συμπλήρωσης στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας πολυμεσικής πληροφόρησης του κωδικού (PIN) που έχει αποσταλεί στον συνδρομητή μέσω SMS. Αντ’ αυτού, η ιστοσελίδα εμφανίζεται απευθείας στην οθόνη του κινητού ως αναδυόμενο παράθυρο (pop-up window) ή ως display banner, με τις χρεώσεις αλλά και τη συναίνεση του συνδρομητή να είναι καμουφλαρισμένες στα ψιλά γράμματα «δωρεάν» διαγωνισμών ή τους όρους χρήσης, τα οποία πολλοί κλικάρουν χωρίς να διαβάσουν.
«Πολλές φορές ύστερα από καταγγελίες σταματούν ορισμένοι τρόποι, αλλά λίγο καιρό μετά επανέρχονται… αναβαθμισμένοι» λέει ο κ. Ζαγορίτης. Παράλληλα, όπως παραδέχονται όσοι έχουν ασχοληθεί με τέτοιες υποθέσεις, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εταιρειών οι οποίες μετά την επιβολή προστίμων κάνουν… επανεκκίνηση αλλάζοντας επωνυμία.
Ορισμένοι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έχουν ήδη συμπεριλάβει στις εφαρμογές τους τη δυνατότητα φραγής των πενταψήφιων αριθμών. Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό δεν αρκεί, αφενός γιατί δεν έχουν κατεβάσει όλοι οι συνδρομητές το app και αφετέρου διότι δεν έχουν όλοι το ίδιο ποσοστό εξοικείωσης με τον χειρισμό του. Σύμφωνα με τον κ. Ζαγορίτη, πάντως, συνυπόλογες θα έπρεπε να είναι και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, καθώς, εφόσον λαμβάνουν ποσοστό των κερδών, θα έπρεπε να συμμετέχουν και στην τιμωρία. Ο ίδιος επιμένει στην ενημέρωση για το ύψος του λογαριασμού, η οποία σήμερα γίνεται από τους παρόχους όταν οι συνδρομητές έχουν καταναλώσει το 80% των υπηρεσιών του προγράμματός τους, μόλις οι χρεώσεις φτάνουν στο διπλάσιο του παγίου τους.
Επίσης, ο Συνήγορος έχει ήδη προτείνει και με επιστολή στην ΕΕΤΤ την προσθήκη, σε εμφανές σημείο της πρώτης σελίδας της σύμβασης, ειδικής αναφοράς αν πρόκειται για ανήλικο χρήστη. Σε αυτή την περίπτωση, ο Συνήγορος εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρχει ειδικό πεδίο επιλογής για τον γενικό και εκ των προτέρων αποκλεισμό των Υπηρεσιών Πολυμεσικής Πληροφόρησης (είτε μέσω λήψης/ αποστολής SMS/MMS προς πενταψήφιους αριθμούς είτε μέσω κλήσεων σε δεκαψήφιους αριθμούς των αριθμοδοτικών σειρών 901, 909, 806, 812, 825, 850, 875, 190-195 κ.ά.). Παράλληλα εισηγείται την ενημέρωση και του κηδεμόνα για ενδεχόμενη υπέρβαση του ορίου κατανάλωσης.
