Μπορέλ: «Η ευθύνη για την εξεύρεση λύσης βαρύνει πρώτα και κύρια τους ίδιους τους Κυπρίους»

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέπ Μπορέλ σε συνέντευξη του αναφέρθηκε στο Κυπριακό ζήτημα, στις ελληνοτουρκικές διμερείς διερευνητικές συνομιλίες και στην αυριανή επίσκεψη του στην Κύπρο που είναι διατεθειμένος να προσφέρει την προσωπική του στήριξη αλλά και την στήριξη της ΕΕ.

Ανέφερε πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει πλήρως την επανάληψη μιας διαδικασίας διευθέτησης του Κυπριακού υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, το συντομότερο δυνατόν» και παραμένει δεσμευμένη και είναι έτοιμη να παράσχει οποιαδήποτε βοήθεια αν τα δύο μέρη και τα Ηνωμένα Έθνη κρίνουν χρήσιμη». Ξεκαθάρισε πως «η λύση δεν μπορεί να έρθει από έξω – η ευθύνη για την εξεύρεση λύσης βαρύνει πρώτα και κύρια τους ίδιους τους Κυπρίους».

Ο Ζοζέπ Μπορέλ υπενθυμίζει ότι η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να υποστηρίξει ενεργά τις διαπραγματεύσεις για δίκαιη, περιεκτική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο και υπενθυμίζει ότι «πράγματι πρόκειται για μια διαδικασία που δεν ξεκινά από το μηδέν: υπάρχει ένα πλαίσιο – συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ – και υπάρχει μια ιστορία, με συγκλίσεις , με την υποστήριξη του ΟΗΕ, των εγγυητριών δυνάμεων και της ΕΕ».

Αναφερόμενος στην αυριανή επίσκεψη του στη Κύπρο, ο Ζοζέπ Μπορέλ είπε πως σκοπό έχει να προσφέρει την προσωπική του υποστήριξη αλλά και την υποστήριξη της ΕΕ, στην εξεύρεση δρόμου για την επανάληψη των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού και να βοηθήσει να τερματιστεί το μακροχρόνιο κυπριακό ζήτημα σύμφωνα με τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών. Όπως είπε, μια ολοκληρωμένη διευθέτηση θα ήταν επωφελής για την Κύπρο και την ΕΕ, καθώς και για την ευρύτερη ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή.

Κληθείς να εξηγήσει πως μπορεί η ΕΕ να βοηθήσει τις δύο κοινότητες στην επίλυση του Κυπριακού και αν η πρόταση του Προέδρου Γιούνκερ για οικονομική βοήθεια για την υλοποίηση της επανένωσης, είναι αυτό ακόμη στο τραπέζι, ο ο Ύπατος Εκπρόσωπος Μπορέλ σημειώνει:

«Μια ολοκληρωμένη διευθέτηση σύμφωνα με τις παραμέτρους του ΟΗΕ θα ανοίξει νέους ορίζοντες για την οικονομία και θα έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Η Κομισιόν παρέχει τεχνική και νομική υποστήριξη στη διαδικασία της επίλυσης για πολλά χρόνια. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών επίλυσης του 2017, η ΕΕ συμμετείχε σε πολιτικό επίπεδο και οι ανώτεροι αξιωματούχοι μας συνέβαλαν ουσιαστικά σε όλη τη διαδικασία, συνεργαζόμενοι με τον ΟΗΕ. Οι προσφορές υποστήριξης της ΕΕ παραμένουν στο τραπέζι».

Ο Ζοζέπ Μπορέλ επεσήμανε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη χορηγήσει οικονομική βοήθεια σχεδόν 600 εκατομμυρίων ευρώ από το 2006 στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για να διευκολύνει την επανένωση της Κύπρου ενθαρρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής:

– την οικονομική ολοκλήρωση του νησιού
– βελτίωση των επαφών μεταξύ των δύο κοινοτήτων και με την ΕΕ
την προετοιμασία για την ενσωμάτωση της κοινοτικής νομοθεσίας (όπως λέμε το κεκτημένο της ΕΕ) μετά από ολοκληρωμένη διευθέτηση του Κυπριακού”.

Κληθείς να σχολιάσει την κατάσταση με το Βαρώσι στο πλαίσιο της διαδικασίας επίλυσης, ο ο Ύπατος Εκπρόσωπος αναφέρει:

«Ας μην υπάρχει αμφιβολία: ο σεβασμός του καθεστώτος των Βαρωσίων, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, είναι υψίστης σημασίας. Η ΕΕ ανησυχεί βαθιά για τις εξελίξεις επί τόπου και έχει καταδικάσει τα τελευταία μονομερή βήματα, τα οποία πρέπει να αντιστραφούν. Δεν πρέπει να πραγματοποιηθούν ενέργειες σε σχέση με το Βαρώσι που δεν είναι σύμφωνες με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ επισήμαναν επανειλημμένα αυτά τα σημεία, πιο πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Είναι σημαντικό να αποφευχθούν μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντάσεις στο νησί και να υπονομεύσουν την επιστροφή στον διάλογο ή την επιτυχία των μελλοντικών συνομιλιών. Η ΕΕ βρίσκεται σε στενή επαφή με τα Ηνωμένα Έθνη και παρακολουθεί στενά την κατάσταση επί τόπου».

Ο Ζοζέπ Μπορέλ επανέλαβε την θέση της ΕΕ για επιδίωξη λύσης διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας απορρίπτοντας έτσι την θέση της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών με «κυριαρχική ισότητα». Όπως είπε στη συνέντευξη του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην επίτευξη δίκαιης, συνολικής και βιώσιμης διευθέτησης του Κυπριακού, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο. Το ψήφισμα 2561 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών της 29ης Ιανουαρίου 2021 υπενθυμίζει τη σημασία της επίτευξης μιας διαρκούς, περιεκτικής και δίκαιης διευθέτησης που θα βασίζεται σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα. Για την ΕΕ, είναι ύψιστης σημασίας η επίλυση να διασφαλίζει την ακεραιότητα και τις δυνατότητες λήψης αποφάσεων της ΕΕ. Για αυτόν τον λόγο, όσο πιο γρήγορα η ΕΕ μπει και συμμετέχει στη νέα διαδικασία διευθέτησης, τόσο το καλύτερο».

Κατά τον κ. Μπορέλ: «Η λύση στο Κυπριακό δεν μπορεί να έρθει από έξω. Η ευθύνη για την εξεύρεση λύσης εναπόκειται πρωτίστως στους Κυπρίους. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ήταν ξεκάθαρο σχετικά με τις παραμέτρους και η ΕΕ υποστηρίζει τον ΟΗΕ σε αυτό το θέμα. Πράγματι, δεν πρόκειται για μια διαδικασία που ξεκινά από το μηδέν: υπάρχει ένα πλαίσιο – συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών – και υπάρχει μια ιστορία, με συγκλίσεις που πρέπει να αξιοποιηθούν, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών, των δυνάμεων εγγυήσεων και της ΕΕ . Γνωρίζουμε ότι δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά μας ενθαρρύνει η ετοιμότητα των δύο Κυπρίων ηγετών να συνεργαστούν με τα Ηνωμένα Έθνη για να βρουν έναν τρόπο να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις για μια ολοκληρωμένη λύση του Κυπριακού».

Κληθείς να αναφέρει τι πρέπει να κάνει η Τουρκία στο πλαίσιο των συνομιλιών και αν η απόσυρση των στρατευμάτων αποτελεί προϋπόθεση για να προχωρήσουμε περαιτέρω, αλλά και στο ερώτημα αν μπορεί ένα κράτος μέλος της ΕΕ να σταθεί μέσα στην ΕΕ ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν εγγυήσεις τρίτων και δικαιώματα παρέμβασης, ο Ύπατος Εκπρόσωπος ανέφερε:

«Περιμένουμε από την Τουρκία να υποστηρίξει ενεργά τις διαπραγματεύσεις για δίκαιη, περιεκτική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές, στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής και να συνεχιστεί η προετοιμασία για μια δίκαιη, περιεκτική και βιώσιμη διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών της πτυχών. Η δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας με συγκεκριμένους όρους σε αυτόν τον ολοκληρωμένο διακανονισμό παραμένουν ζωτικής σημασίας.
Πρέπει πάντα να λάβουμε υπόψη ότι η Κύπρος είναι και θα παραμείνει μέλος της Ένωσής μας μετά τον διακανονισμό».

Ερωτηθείς πως μπορεί το απόθεμα υδρογονανθράκων στην περιοχή να γίνει παράγοντας ειρήνης αντί για διαίρεσης και εντάσεων και μήπως τελικά θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί εντελώς υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ απάντησε:

«Η Κύπρος διαθέτει εξαιρετικό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως ηλιακής ενέργειας. Η προσεκτική εκμετάλλευση αυτού του δυναμικού μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της εθνικής οικονομίας από τη διεθνή αστάθεια των τιμών του πετρελαίου, να υποστηρίξει έντονα την εμπορική της ισορροπία, να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του αέρα, να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια του εφοδιασμού, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να αυξήσει την ελκυστικότητα του νησιού σε περιβαλλοντικά συνειδητούς τουρίστες. Οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται εντός και γύρω από την Κύπρο θα πρέπει να ωφελούν όλους τους Κύπριους και να αποτελούν ισχυρό κίνητρο για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής διευθέτησης στην Κύπρο. Ενθαρρύνουμε τη συνεχή ανάπτυξη και εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κυπριακών κοινοτήτων, επίσης σε αυτόν τον τομέα, και είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε με οποιονδήποτε τρόπο μπορούμε».

Τέλος, ερωτηθείς τι πρέπει να περιμένουμε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου και πώς συνδέεται η κατάσταση στην Κύπρο με τη διαδικασία διμερών συνομιλιών Τουρκίας και Ελλάδας, ο Ζ. Μπορρέλ σημείωσε πως «τόσο οι ελληνοτουρκικές διμερείς διερευνητικές συνομιλίες όσο και το Κυπριακό είναι σημαντικά κομμάτια που παρακολουθούμε στενά μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν ήδη υπογραμμίσει τον Δεκέμβριο ότι η βιώσιμη αποκλιμάκωση και η πρόοδος σε αυτά τα θέματα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου θα είναι μια ευκαιρία για τους ηγέτες της ΕΕ να εξετάσουν τη συνολική σχέση με την Τουρκία και να καθορίσουν τα επόμενα βήματα».