Κοινωνία
Στα Λεχώνια, στον Βόλο όλοι αναγνωρίζουν το άλλοτε μεγαλοπρεπές αρχοντικό, το ροζ χρώμα του οποίου πλέον έχει ξεβάψει. Μοιάζει να είναι βαμμένο, λένε, με το αίμα των ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους μέσα σε αυτό.
Οι ντόπιοι το προσπερνάνε και τα παιδιά βρίσκουν σε αυτό κάτι το στοιχειωμένο και φροντίζουν να αναπαράγουν την ιστορία του. Μεταφερόμαστε 97 χρόνια πίσω.
Ο Νικόλας Κοντός και η οικογένεια του μετακομίζουν στο αρχοντικό και γίνονται οι πρώτοι κάτοικοί του. Αριστοκρατικής καταγωγής, ήταν πρόξενος της Ρωσίας στην Ελλάδα –αν και άλλες πληροφορίες αναφέρουν πως ήταν πρέσβης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Βιέννη. Απέκτησε πέντε παιδιά με την σύζυγό του Περσεφόνη, την Ελένη, την Κατίνα, τη Θέλξη, την Αγγελική και το μοναδικό τους γιο, τον Κωνσταντίνο.
Στο νεκροταφείο των Ταξιαρχών στον Βόλο υπάρχει ένας διαφορετικός τάφος. Ανάμεσα στις προτομές, τους σταυρούς και τα μάρμαρα, βρίσκεται ένας που μοιάζει με τραπεζαρία. Και όντως είναι.
Το ιδιαίτερο αυτό ταφικό μνημείο κρύβει από πίσω του μια ανθρώπινη τραγωδία. Είναι 1895. pic.twitter.com/ZVzpgSGXT5— τούβλο (@touvlo_) November 30, 2022
Η κακοτυχία χτύπησε την οικογένεια το 1895, όταν πεθαίνει ο μικρός Κωνσταντίνος. Ένα χρόνο αργότερα, το 1896, πέθανε η 18χρονη Ελένη στη Γενεύη και δεκατρείς μέρες αργότερα, χάθηκε και η δευτερότοκη κόρη τους, Κατίνα, που ήταν 16 ετών.
Οι πρώτες φήμες άρχισαν να δημιουργούνται και οι γονείς τις διαιωνίζουν, προκειμένου να μην μαθευτεί η αλήθεια. Σύμφωνα με όσα λέγονταν, ένα πρωί καθώς η οικογένεια έπαιρνε το πρωινό της, ένα σαμιαμίδι έπεσε από το ταβάνι μέσα στο γάλα των παιδιών, με αποτέλεσμα αυτά να δηλητηριαστούν και πεθάνουν ακαριαία.
Η οικογένεια αναθέτει στους αδερφούς Κοτζαμάνη, επιχειρηματίες μεγάλων μαρμαρογλυφείων από τον Πειραιά, την κατασκευή ενός επιβλητικού τάφου που θα συμπληρώνει τον μύθο
Έτσι το 1900 δημιουργήθηκε ένα μνήμα που αναπαριστά μια τραπεζαρία. Στις καρέκλες, στημένες περιμετρικά, είναι σκαλισμένα τα ονόματα των άτυχων παιδιών. Αν παρατηρήσει κανείς θα δει σκαλισμένες μικρές λεπτομέρειες, ένα βιβλίο, μια κανάτα, πιάτα, ποτήρια και μία μεγάλη σαύρα στη βάση του τραπεζιού αλλά και έναν χάρτη της Ευρώπης. Ποτέ όμως δεν υπήρξε κάποια δηλητηριώδης σαύρα, τα τρία παιδιά της οικογένειας Κοντού νόσησαν και πέθαναν από φυματίωση.
Εκείνη την εποχή η αρρώστια ήταν σε έξαρση σε όλη την χώρα, όμως καμία αριστοκρατική οικογένεια δεν θα παραδεχόταν ότι νόσησε, προκειμένου να μη σκεφτεί η κοινωνία ότι δεν έχει πρόσβαση σε γιατρούς και κατ’ επέκταση να στιγματιστεί. Στον τάφο της οικογένειας Κοντού, ο Ευρωπαϊκός χάρτης είναι συνδεδεμένος με την δεύτερη κόρη, η οποία νοσηλεύτηκε σε σανατόριο στην Ελβετία, χωρίς επιτυχία.
Το 1903, ο Νικόλας Κοντός πέθανε, λένε δεν άντεξε άλλο τον πόνο της απώλειας. Η σύζυγός του, Περσεφόνη, και οι δύο κόρες του, Θέλξη και Αγγελική, μετά τον θάνατο του αποφάσισαν να μετακομίσουν στον Βόλο.
Ενώ ο τάφος βρισκόταν στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, το 1922 η Περσεφόνη ζητά να μεταφερθεί στο Νεκροταφείο Ταξιαρχών, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα. Βέβαια, κανείς δεν είναι σίγουρος πως ακριβώς μεταφέρθηκε αυτό το ταφικό μνημείο στον Βόλο, κάτι που συντηρεί το μυστήριο γύρω από την αριστοκρατική οικογένεια. Μάλιστα, μια άλλη εκδοχή της ιστορίας θέλει την υπηρέτρια ως δράστρια. Υποτίθεται αυτή δηλητηρίασε τα παιδιά, προκειμένου συγγενείς της οικογένειας να λάβουν την κληρονομιά.
Στο νεκροταφείο των Ταξιαρχών στον Βόλο υπάρχει ένας διαφορετικός τάφος. Ανάμεσα στις προτομές, τους σταυρούς και τα μάρμαρα, βρίσκεται ένας που μοιάζει με τραπεζαρία. Και όντως είναι.
Το ιδιαίτερο αυτό ταφικό μνημείο κρύβει από πίσω του μια ανθρώπινη τραγωδία. Είναι 1895. pic.twitter.com/ZVzpgSGXT5— τούβλο (@touvlo_) November 30, 2022
Το αρχοντικό Κοντού συνέχισε να έχει για πολλά ακόμη χρόνια την φήμη του «καταραμένου σπιτιού». Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής το σπίτι έγινε αρχηγείο της Γκεστάπο. Εκεί βασανίστηκαν πάρα πολλοί, μέχρι και μικρά παιδιά, με τους κάτοικους της περιοχής να λένε πως τα κλάματά τους ακούγονται μέχρι και σήμερα.
Το 1944 το κτήριο κατέλαβε η φιλογερμανική δοσιλογική οργάνωση ΕΑΣΑΔ (Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσεως). Μετά τον πόλεμο, διαιρέθηκε σε περισσότερες από μία κατοικίες, άρχισε να ερειπώνεται και το 1960 αγοράστηκε από έναν εργολάβο, ο οποίος δεν σεβάστηκε τον χώρο και τον ανακατασκεύασε με κακής ποιότητας υλικά, τα οποία δεν άντεξαν τους έντονους σεισμούς εκείνης της περιόδου.
Η ειρωνεία είναι ότι ο τελευταίος εργολάβος του σπιτιού, τρία χρόνια μετά την ανακατασκευή του, αρρώστησε βαριά και πέθανε. Σύντομα, οι ντόπιοι άρχισαν να πιστεύουν ότι το σπίτι πήρε «εκδίκηση», επειδή το κατέστρεψε.
Όσο «κακόφημο» και αν είναι το σπίτι, δεν παύει να είναι δείγμα της αρχιτεκτονικής και της αρχοντιάς της εποχής του. Χτισμένο με υπόγειο αλλά και σοφίτα, ανατολικούς και δυτικούς χώρους, σάλα και μεγάλα στέγαστρα για τους θερινούς μήνες.
..το 1922 η μητέρα των παιδιών, Περσεφόνη, ζητά να μεταφερθεί το ταφικό μνημείο στον Βόλο όπου και ζει μόνιμα με τις δύο τις κόρες. Την ίδια ώρα κάνει δωρεά μισού εκατομμυρίου δραχμών -τεράστιου ποσού για την εποχή- στο νοσοκομείο του Βόλου για να αντιμετωπιστεί η αρρώστια..
— τούβλο (@touvlo_) November 30, 2022
Η οικεία Κοντού σχεδιάστηκε από τον Ιταλό μηχανικό Εβαρέστο ντε Κίρικο, τον πατέρα του ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο, την ίδια εποχή που κατασκεύαζε τη σιδηροδρομική γραμμή η οποία ενώνει τον Βόλο με τις Μηλιές, η οποία εξυπηρετεί μέχρι και σήμερα δρομολόγια.
Το 1985 το κτήριο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο με απόφαση της Μελίνας Μερκούρη και το 1999 άλλαξε πάλι χέρια ιδιοκτησίας. Σήμερα έχει χάσει την αίγλη του και πράγματι μοιάζει χώρος που κουβαλάει μια βαριά και σκοτεινή ιστορία.
Η αρχαιολόγος Βασιλεία Γιασιράνη, η οποία για χρόνια ερευνά την ιστορία γύρω από τον τάφο και το νεκροταφείο των Ταξιαρχών, συνέβαλε σημαντικά στην «εξιχνίαση» της υπόθεσης.
Για την συγγραφή του βιβλίου της «Ιστορίες ζωής και θανάτου στο νεκροταφείο του Βόλου» συνομίλησε με πολλούς ντόπιους, των οποίων οι πρόγονοι ήξεραν τους πρώτους ιδιοκτήτες του σπιτιού. Από την έρευνα της προέκυψε σπάνιο φωτογραφικό υλικό και πολλές λεπτομέρειες που ολοκληρώνουν την ιστορία αλλά και ερεθίζουν την φαντασία πολλών.
Στο Παλαιό Νεκροταφείου της Νέας Ιωνίας, εκτός από την ταφική τραπεζαρία βρίσκονται πολλοί ακόμη οικογενειακοί τάφοι, φιλοτεχνημένοι από σπουδαίους Έλληνες γλύπτες. Ο Γιαννούλης Χαλεπάς, από την Τήνο, κατασκεύασε τον τάφο του Κων/νου Καρτάλη, ο Νικόλαος Παυλόπουλος φιλοτέχνησε το μνημείο της οικογένειας Γάτσου και ο Ιωάννης Λαμπαδίτης κατασκεύασε το μνημείο της Κατίνας Ανιτσά.
Το παλιό κοιμητήριο Ταξιαρχών, που πλέον έχει μετατραπεί σε πάρκο ιστορίας και μνήμης, αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του Βόλου, αφού είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου τους.
Κάθε μνημείο ακολουθείται από τους μύθους του. Γι’ αυτό ακόμη και σήμερα πολλοί, χάριν αστεϊσμού, θα σου πουν να προσέχεις μην πέσει κάνα σαμιαμίδι στο γάλα σου και πεθάνεις. Ακόμη και όταν γνωρίζουμε την αληθινή ιστορία πίσω από ένα τραγικό συμβάν, υπάρχουν στιγμές που θα αναρωτηθούμε αν πράγματι ισχύει και θα αφήσουμε τον μύθο να μας παρασύρει
Οπότε αν βρεθείτε στον Βόλο περπατήστε τον δρόμο που οδηγεί στο παλιό αρχοντικό και περιπλανηθείτε στο Παλιό Νεκροταφείο για να δείτε μια ύπουλη σαύρα να προσπαθεί να σκαρφαλώσει στο τραπέζι και να οδηγεί μια οικογένεια στην καταστροφή της.
