Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν χθες Σάββατο στην κεντρική πλατεία της Πόλης της Γουατεμάλας στη μεγαλύτερη διαδήλωση που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα έναντια στην κυβέρνηση του προέδρου Αλεχάντρο Γιαματέι – διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές στον προϋπολογισμό του 2021 – με ομάδες διαδηλωτών να πυρπολούν τμήμα του κτιρίου της Βουλής.
Κυματίζοντας σημαίες της Γουατεμάλας, κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Γιαματέι παραιτήσου», οι διαδηλωτές ζήτησαν από τον πρόεδρο της χώρας να ασκήσει βέτο ενάντια στον προϋπολογισμό, τον οποίο οι βουλευτές ενέκριναν – σε μια διαδικασία fast-track χωρίς να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση – τις πρώτες πρωινές ώρες της περασμένης Τετάρτης, ενώ ακόμη ο κυκλώνας Γιώτα έπληττε τμήματα της χώρας της Κεντρικής Αμερικής, προτού συμπληρωθούν δύο εβδομάδες από την καταστροφή που προκάλεσε ο κυκλώνας Ήτα.
Στα 99,7 δισεκατομμύρια κετσάλ (12,9 δισεκ. δολάρια), ο αμφιλεγόμενος προϋπολογισμός αύξησε το δημόσιο χρέος μειώνοντας παράλληλα χρηματοδοτήσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαστικό σύστημα, εξοργίζοντας φοιτητές, επιχειρηματικούς ηγέτες έως και την Καθολική Εκκλησία σε μια χρονιά οικονομικής κρίσης που έχει επιφέρει η πανδημία του κορωνοϊού.
Με βάση τον προϋπολογισμό αυτόν, οι περισσότεροι πόροι προορίζονται για έργα υποδομών που διαχειρίζονται επιχειρηματίες, ενώ παραμελείται η καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και του υποσιτισμού.
Από τους σχεδόν 17 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας, περισσότερο από το 59% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας και ο παιδικός υποσιτισμός επηρεάζει σχεδόν τα μισά παιδιά κάτω των πέντε ετών.
«Το Κογκρέσο διέθεσε περισσότερα χρήματα για τα γεύματά του και δεν διέθεσε χρήματα για τους φτωχούς», δήλωσε ο Ντιέγκο Ερέρα, ένας 25χρονος φοιτητής. Ενώ οι περισσότεροι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν χθες ειρηνικά στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας, μια ομάδα διαδηλωτών εισέβαλε στο ιστορικό κτίριο της Βουλής βάζοντας φωτιά. Εικόνες από τηλεοπτικά δίκτυα έδειχναν φλόγες να βγαίνουν από ένα παράθυρο του κτιρίου και ένα τεράστιο σύννεφο καπνού ήταν ορατό από μακριά, όπως φάνηκε σε φωτογραφίες ειδησεογραφικών μέσων.
Πυροσβεστικές δυνάμεις έθεσαν αργότερα υπό έλεγχο τη φωτιά, ανέφερε η αστυνομία.
«Υπάρχει το δικαίωμα στη διαδήλωση», ανέφερε σε tweet του ο πρόεδρος Γιαματέι. «Αλλά δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την καταστροφή δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας. Όποιος συμμετέχει σε αυτές τις εγκληματικές ενέργειες θα βρεθεί αντιμέτωπος με όλη την αυστηρότητα του νόμου». Μια εκπρόσωπος του Γενικού Νοσοκομείου Σαν Χουάν ντε Ντίος, ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της πρωτεύουσας, ανέφερε ότι διακομίσθηκαν εκεί 14 άνθρωποι με πολλαπλούς τραυματισμούς και δηλητηρίαση από δακρυγόνα, μετά από συγκρούσεις διαδηλωτών με την αστυνομία.
Ο πρόεδρος της χώρας δήλωσε την Παρασκευή στην κρατική τηλεόραση ότι θα συναντηθεί με «οποιονδήποτε είναι απαραίτητο» για να εξηγήσει τον προϋπολογισμό. Καθώς οι διαδηλώσεις εντάθηκαν χθες Σάββατο, ο ίδιος τόνισε με tweet του ότι είχε συναντήσεις με εκπροσώπους διαφόρων κλάδων για να αναλύσει τροποποιήσεις του προϋπολογισμού. Δεν παρείχε λεπτομέρειες.
Ο αντιπρόεδρος της χώρας Γκιγιέρμο Καστίγιο, που εναντιώνεται στο σχέδιο προϋπολογισμού, πρότεινε την παραίτηση του ιδίου και του προέδρου. Ο Γιαματέι ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, λίγο πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, που οδήγησε σε μέτρα lockdown που έπληξαν την ήδη αδύναμη οικονομία της χώρας. Τον Νοέμβριο, δύο κυκλώνες – ο Ήτα που σημειώθηκε μόλις δύο εβδομάδες πριν από τον Γιώτα – προκάλεσαν το θάνατο 60 ανθρώπων με πολλούς ακόμη να αγνοούνται καθώς και καταστροφές σε καλλιέργειες που συντηρούσαν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες.
Η διαχείριση της κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία έχει επικριθεί σοβαρά από πολιτικούς αντιπάλους και τομείς της κοινωνίας, καταγγέλλοντας ιδίως τις ελλείψεις σε νοσοκομεία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η χώρα έχει καταγράψει 11.8417 κρούσματα μόλυνσης και 4.074 θανάτους από την Covid-19.