Αλλαγή ώρας: Στο «τραπέζι» και πάλι το ενδεχόμενο κατάργησής της

Το μέτρο της αλλαγής της ώρας και η κατάργησή του αποτελεί θέμα συζήτησής εδώ και χρόνια όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική.

Και όμως, αν στην Ευρώπη το θέμα «πάγωσε» στα χρόνια της πανδημίας, στις ΗΠΑ οι ειδήσεις λένε ότι μπορεί η αλλαγή του Νοεμβρίου να είναι και για τελευταία φορά.

Μάλιστα, στην Αμερική έχουν ήδη γυρίσει τα ρολόγια μία ώρα μπροστά και συγκεκριμένα την Κυριακή 10 Μαρτίου. Παράλληλα, το φθινόπωρο, δεν γυρίζουν τα ρολόγια τους μία ώρα πίσω την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου -όπως εμείς- αλλά την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου.

Εκτός όμως από τις διαφορετικές ημερομηνίες που αλλάζουμε ώρα σε Ευρώπη και Αμερική, φαίνεται ότι θα έχουμε και διαφορετικές αποφάσεις σε ό,τι αφορά την κατάργησή της.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το δίκτυο CBS, εδώ και 17 χρόνια, στις ΗΠΑ η ώρα αλλάζει δύο φορές τον χρόνο. Η τακτική αυτή, όπως λένε οι ίδιες πληροφορίες, θα αλλάξει τον Νοέμβριο του 2024, αλλά το τέλος δεν ξέρουμε ακόμα αν θα είναι οριστικό.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι πλέον έχει λήξει η προθεσμία για την πρόταση που πέρασε από το Κογκρέσο το 2022. Το μέτρο της κατάργησης θα είναι γίνει μόνιμο αν είχε υπογραφεί ο σχετικός νόμος.

Αυτός δεν έχει υπογραφεί όμως δεν αποκλείεται τον Νοέμβριο να υπάρξει μια διαφορετική τροπή που τελικά θα οδηγήσει στη μόνιμη κατάργηση της αλλαγής ώρας, τουλάχιστον στις ΗΠΑ.

«Δεν θέλουμε να κάνουμε μια βιαστική αλλαγή και στη συνέχεια να την αντιστρέψουμε αρκετά χρόνια αργότερα, αφού η κοινή γνώμη στραφεί εναντίον της – κάτι που ακριβώς συνέβη στις αρχές της δεκαετίας του 1970», είπε ο βουλευτής των Δημοκρατικών Φρανκ Παλόνε, που το 2022 ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου.

Προς το παρόν, στην Αμερική, η θερινή ώρα διαρκεί 238 ημέρες το χρόνο.

Τι ισχύει με την αλλαγή ώρας σε Ελλάδα και Ευρώπη

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιούνται τρεις διαφορετικές ζώνες ώρας. Ο ενδοκοινοτικός συντονισμός κατά την αλλαγή ώρας φάνηκε ότι προκαλεί, εκτός των άλλων, και προβλήματα στον τομέα των μεταφορών και του εφοδιασμού.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προχώρησε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, στο διάστημα από 4 Ιουλίου μέχρι τις 16 Αυγούστου 2018. Λήφθηκαν 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, και από τα 28 κράτη μέλη, οι περισσότερες που έχουν ληφθεί σε οποιαδήποτε άλλη δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το 84% όσων απάντησαν ήταν υπέρ της πρότασης να τεθεί τέρμα στην αλλαγή της ώρας δύο φορές τον χρόνο.

Υπενθυμίζεται ότι στις 12 Σεπτεμβρίου 2018 η Κομισιόν υπέβαλε πρόταση για τον τερματισμό των εποχικών αλλαγών της ώρας το 2019 σε όλη την ΕΕ, ενώ παράλληλα άφησε τα κράτη μέλη ελεύθερα να αποφασίσουν την επίσημη ώρα τους.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελική απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου η πρόταση να αρχίσει να παράγει νομικά αποτελέσματα, θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία. Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας έως το 2021. Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη οριστικοποιήσει τη θέση του.

Η ΕΕ σχεδίαζε να σταματήσει την αλλαγή της ώρας το 2021, αλλά ήρθε το Brexit και η πανδημία και κάποια άλλα ζητήματα διεθνούς γραφειοκρατίας.

Το θέμα της κατάργησης στην Ε.Ε. και συνεπώς και στην Ελλάδα είναι «παγωμένο» και δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει -εκτός απροόπτου- κάποια αλλαγή.

Πότε ξεκίνησε η αλλαγή ώρας στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα η θερινή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου, όταν τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά. Στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε, επειδή στις 28 Ιουλίου 1916 στις 04:00 ώρα, τα ρολόγια στην Ελλάδα είχαν τεθεί 25 λεπτά μπροστά κατά την εισδοχή της ζώνης ώρας που είχε αποφασιστεί παγκοσμίως.

Έτσι η διαφορά σε σχέση με το φως του Ήλιου που καθορίζει και τον πραγματικό χρόνο γινόταν πολύ μεγάλη, κυρίως στα δυτικά τμήματα της χώρας και περισσότερο στη Κέρκυρα. Τα επόμενα χρόνια είχε υιοθετηθεί μια απλή μετατόπιση της ώρας έναρξης λειτουργίας δημόσιων υπηρεσιών και καταστημάτων κατά μισή ώρα, στη χειμερινή περίοδο.

Στη δεκαετία του 1970 όμως, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με έναρξη το 1975.

Αλλαγή ώρας: Ποιες χώρες την έχουν καταργήσει

Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο. Λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους, η ανατολή και η δύση του ηλίου διαφέρουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους, έτσι η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα δεν θα είχε συγκριτικά ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα (UTC +3), για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία. Τέτοιο μέτρο είχε αποφασίσει και η Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2011 αλλά η απόφαση ακυρώθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2011.

Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβριο). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ότι το χειμώνα υπήρχε σκοτάδι κατά τις πρωινές ώρες, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014.

Η Τουρκία ακολουθούσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.

Το Μαρόκο υιοθέτησε το 2018 μόνιμη θερινή ώρα.