Beloiannisz: Το ελληνικό χωριό που βρίσκεται στην καρδιά της Ουγγαρίας

Το Beloiannisz μπορεί με την πρώτη ματιά να φαίνεται ότι έχει λίγα που θα μπορούσαν να το ξεχωρίσουν από οποιοδήποτε άλλο μικρό χωριό της Ουγγαρίας, όμως δεν είναι έτσι.

Όπως συμβαίνει συχνά, τα φαινόμενα στην προκειμένη περίπτωση απατούν, καθώς το Beloiannisz είναι στην πραγματικότητα ένα μικρό κομμάτι της Ελλάδας στη μέση της Κεντρικής Ευρώπης.

Η κατασκευή του χωριού ήταν άμεσο αποτέλεσμα της φρίκης του Ελληνικού Εμφυλίου. Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα έπεσε σε έναν βίαιο εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στον κυβερνητικό Ελληνικό Στρατό και τις αντάρτικες δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Η σύγκρουση, η οποία διήρκεσε τρία χρόνια, από το 1946 έως το 1949, ήταν καταστροφική, με σχεδόν 160.000 νεκρούς και περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους εκτοπισμένους.

Ενώ κάποιοι μπόρεσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, άλλοι αναγκάστηκαν να φύγουν για να σώσουν τη ζωή τους, για να ξεκινήσουν ξανά από την αρχή σε ένα νέο και άγνωστο μέρος. Πολλοί κατέληξαν σε κοντινές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας.

Περίπου 400 οικογένειες βρέθηκαν τελικά στη Βουδαπέστη, όπου στεγάστηκαν αρχικά σε ένα εργοστάσιο καπνού. Στο εργοστάσιο, οικογένειες βρέθηκαν να μένουν σε δωμάτια μόλις 6 έως 12 τετραγωνικών μέτρων, τα οποία ήταν επίσης γυμνά από έπιπλα.

Προκειμένου να δοθεί μια πιο μόνιμη λύση στο πρόβλημα, μια έκταση νοτιοδυτικά της ουγγρικής πρωτεύουσας διατέθηκε για τη δημιουργία ενός νέου χωριού για τη στέγαση των Ελλήνων προσφύγων. Η κατασκευή ξεκίνησε το 1950. Σε διάστημα 6 μηνών, Ούγγροι και Έλληνες κατάφεραν να χτίσουν 418 σπίτια. Επιπλέον, μέχρι το καλοκαίρι του 1951, λειτούργησαν ένα νηπιαγωγείο, ένα σχολείο, ένα κοινοτικό κέντρο, ένα πολιτιστικό σπίτι, μια κοινόχρηστη κουζίνα και ένας φούρνος.

Αρχικά γνωστό απλά ως Görögfalva («Χωριό των Ελλήνων» στα ουγγρικά), το 1952 το χωριό μετονομάστηκε προς τιμή του Νίκου Μπελογιάννη, του Έλληνα αγωνιστή της αντίστασης και κομμουνιστή ηγέτη που είχε εκτελεστεί εκείνη τη χρονιά λόγω διεθνών διαδηλώσεων.

Ο Μπελογιάννης ήταν αρχηγός του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), πολεμώντας ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα που εισέβαλαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αργότερα, έγινε κομμουνιστής ηγέτης στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, από το 1946 έως το ’49. Μετά από μια σύντομη περίοδο εξορίας, ο Μπελογιάννης επέστρεψε στην Ελλάδα το 1950, μόνο για να συλληφθεί, να δικαστεί και να εκτελεστεί από την υποστηριζόμενη από τον στρατό δεξιά κυβέρνηση που κυβερνούσε τότε τη χώρα. Τότε ήταν που το χωριό έφτασε στον υψηλότερο πληθυσμό του, με 1850 κατοίκους.

Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του χωριού, πολλοί Έλληνες άρχισαν να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, ενώ πολλοί που έμειναν άρχισαν να αναπτύσσονται όλο και περισσότερο ενσωματωμένοι στην Ουγγαρία και την Ουγγρική κουλτούρα. Με την πάροδο του χρόνου, περισσότεροι Ούγγροι μετακόμισαν στο χωριό και οι ενδογάμοι έγιναν όλο και πιο συνηθισμένοι.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα το Beloiannisz διατηρεί σθεναρά τις ελληνικές παραδόσεις και την κληρονομιά της με πολιτιστικούς φορείς, ελληνόγλωσση διδασκαλία, ελληνορθόδοξη εκκλησία (χτισμένη το 1996) και αμέτρητες πολιτιστικές και γαστρονομικές εκδηλώσεις που ενισχύουν τη διπλή ελληνοουγγρική ταυτότητα των κατοίκων.