Συμφωνία Σερβίας – Κόσοβου: Το σημείο που εμπλέκει και την Ελλάδα

Η συμφωνία εξομάλυνσης των οικονομικών σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου που υπεγράφη την Παρασκευή στον Λευκό Οίκο, παρουσία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αποτελείται από 16 σημεία.

Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Αβντουλάχ Χότι υπέγραψαν δύο ξεχωριστά έγγραφα αφού το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει ως κρατική οντότητα με διεθνή υπόσταση το Κόσοβο. Μέσα από την συμφωνία αυτή, πέρα από την οικονομική συνεργασία, προωθούνται και θέματα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Στο οικονομικό πεδίο προβλέπεται η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων, η υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής στο σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο με την χρηματοδότηση της EXIM BANK και την επίβλεψη του Οργανισμού Χρηματοδότησης και Ανάπτυξης των ΗΠΑ (U.S. International Developement Finance Corporation) που θα ανοίξει γραφείο στο Βελιγράδι. Επίσης προβλέπεται η παροχή δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε Σερβία και Κόσοβο με κεφάλαια από τις ΗΠΑ. Η συνεργασία στον έλεγχο των πηγών ενέργειας, πόσιμου νερού και φυσικών πόρων στο βόρειο Κόσοβο με επιδιαιτησία των ΗΠΑ αποτελεί επίσης μέρος της συμφωνίας.

Το Κόσοβο δεσμεύεται να συμμετάσχει στο σχήμα «Μίνι Σένγκεν» που επιτρέπει την ελευθερία κίνησης των πολιτών μεταξύ των χωρών των δυτικών Βαλκανίων χωρίς συνοριακές διαδικασίες ελέγχου. Με την συμφωνία ορίζεται μορατόριουμ ενός έτους στα αιτήματα του Κοσόβου για ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς όπως και στην διπλωματική εκστρατεία της Σερβίας για ανάκληση της απόφασης αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από κάποιες χώρες.

Οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν: να συμμετάσχουν ενεργά στην διεθνή εκστρατεία για την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, την υπεράσπιση των θρησκευτικών δικαιωμάτων και την προστασία των θρησκευτικών ναών και μνημείων, την συνεργασία στο θέμα των αγνοουμένων της δεκαετίας του ΄90 και την επιστροφή των περιουσιών τω θυμάτων του ολοκαυτώματος στους απογόνους τους.

Τρία σημεία της συμφωνίας προωθούν θέματα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Το ένα αφορά την ενέργεια και έχει έμμεση σχέση με την Ελλάδα. Συγκεκριμένα οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν ότι για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών σε φυσικό αέριο θα χρησιμοποιήσουν διαφοροποιημένες πηγές προμήθειας. Η πρωθυπουργός της Σερβίας Άνα Μπρνάμπιτς δήλωσε το πρωί του Σαββάτου στον τηλεοπτικό σταθμό Prva Tv ότι το σημείο αυτό αφορά την προμήθεια αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου το οποίο – όπως είπε – θα φτάνει από την Αλεξανδρούπολη.

Το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας 5G επίσης βρέθηκε στη συμφωνία. Η Σερβία και το Κόσοβο ανέλαβαν την υποχρέωση να μην επιτρέψουν την ανάπτυξη του δικτύου 5G που προέρχεται από «μη αξιόπιστους προμηθευτές» όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Το τρίτο θέμα που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην συμφωνία αφορά τη Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα το Ισραήλ. Οι δύο πλευρές καταδίκασαν τη δράση της Χεσμπολάχ και συμφώνησαν να την εντάξουν στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Για το Ισραήλ η Σερβία δεσμεύτηκε να ανοίξει κυβερνητικό γραφείο στην Ιερουσαλήμ στις 20 Σεπτεμβρίου και στις 31 Ιουλίου του 2021 να μεταφέρει την πρεσβεία της σ’ αυτήν την πόλη. Το Κόσοβο αναγνωρίζει το Ισραήλ και ανοίγει την πρεσβεία του στην Ιερουσαλήμ.