Διεθνής Πολιτική
Με απουσίες που προκαλούν αίσθηση διεξάγεται η σύνοδος κορυφής της Κοινοπολιτείας (21 έως 26 Οκτωβρίου), υπό τον βασιλιά Κάρολο και τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, καθώς ορισμένοι από τους «συμμάχους» της Βρετανίας προτίμησαν τη σύνοδο της ομάδας BRICS και τη φιλοξενία του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο μονάρχης και ο Εργατικός πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, θα φιλοξενήσουν 55 χώρες στα νησιά Σαμόα, στο πλαίσιο της συνάντησης των αρχηγών κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας (CHOGM).
Πρόκειται για μια συνάντηση ηγετών που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια και συνδέει τα αδύναμα άκρα της βρετανικής αυτοκρατορίας. Ωστόσο, εάν ρίξει κανείς μια ματιά στη φετινή λίστα των προσκεκλημένων, θα διαπιστώσει ότι η δύναμη του Βρετανού μονάρχη δεν είναι αυτή που υπήρξε κάποτε, όπως σχολιάζει ο αρθρογράφος Νταν Μπλουμ σε ανάλυσή του στο Politico.
Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, και ο πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, Σιρίλ Ραμαφόσα, δύο από τους ισχυρότερους αρχηγούς κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας, που υπό κανονικές συνθήκες θα συμμετείχαν, γύρισαν την πλάτη στη φετινή σύνοδο κορυφής υπέρ των BRICS – μιας ξεχωριστής συνάντησης μεγάλων αναπτυσσόμενων χωρών, όπου συμμετέχει και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, και φιλοξενείται από τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Καζάν.
Η Σρι Λάνκα, η οποία υποβάλλει αίτηση για να γίνει μέλος των BRICS αυτή την εβδομάδα, δεν στέλνει ούτε τον πρωθυπουργό ούτε τον υπουργό Εξωτερικών της στη Σαμόα, ανέφερε αξιωματούχος της Ύπατης Αρμοστείας της στο Λονδίνο.
Αλλά και ο Καναδάς, στενός σύμμαχος της Βρετανίας, δεν θα στείλει τον πρωθυπουργό του ούτε και τον υπουργό Εξωτερικών του. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του θα είναι ο ύπατος αρμοστής της Οτάβα στο Ηνωμένο Βασίλειο, επιβεβαίωσε Καναδός αξιωματούχος. Ακόμη και η διάρκεια του ταξιδιού του Στάρμερ –το πρώτο του στις πρώην αποικίες της Βρετανίας στο νότιο ημισφαίριο– έχει «μικρύνει».
Αξιωματούχος της βρετανικής κυβέρνησης ανακοίνωσε τελευταία στιγμή ότι ο πρωθυπουργός Στάρμερ ακύρωσε μία στάση στην Αυστραλία, καθώς οι συνεργάτες του φοβήθηκαν ότι κάτι τέτοιο θα τον κρατούσε στο εξωτερικό για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα, ενόψει του κομβικού κυβερνητικού πακέτου που θα παρουσιάσει στο Λονδίνο την επόμενη εβδομάδα.
Αντιθέτως, ο 75χρονος βασιλιάς Κάρολος, ο οποίος αναρρώνει ακόμη από καρκίνο, έφτασε στην Αυστραλία ενόψει της συνόδου κορυφής αυτής της εβδομάδας.
Ο Κάρολος, επισήμως επικεφαλής της Κοινοπολιτείας, παραμένει ο βασιλιάς 14 εθνών, πλην του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ωστόσο, το ταξίδι του δεν απέφερε καρπούς στην προσέγγιση ηγετών – συμμάχων της χώρας του στη σύνοδο κορυφής της Κοινοπολιτείας.
Η σχετική συζήτηση ήρθε και πάλι στο προσκήνιο, όταν προχθές μία ιθαγενής γερουσιαστής στην Αυστραλία άρχισε να φωνάζει στον Κάρολο ότι «δεν είναι ο βασιλιάς μου»:
«Δώστε μας αυτά που μας κλέψατε – τα οστά μας, τα κρανία μας, τα μωρά μας, τους ανθρώπους μας», ήταν μερικά από τα καυστικά σχόλια που ακούστηκαν από τα χείλη της.
Η Αυστραλία έβαλε στις «καλένδες» το δημοψήφισμα για τη μετατροπή του πολιτεύματος νωρίτερα φέτος, εν μέσω πολλών συζητήσεων κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του βασιλιά, με πολλούς να κάνουν λόγο για «αποχαιρετιστήρια περιοδεία του Καρόλου».
Σημειώνεται ότι, σε πρόσφατη δημοσκόπηση της NewsCorp, το 33% των Αυστραλών επιθυμεί να ζήσει σε καθεστώς δημοκρατίας.
Το Σύνταγμα της Αυστραλίας απαιτεί διπλή πλειοψηφία σε εθνικό και πολιτειακό επίπεδο σε δημοψήφισμα για να τεθεί σε εφαρμογή μία τέτοια αλλαγή.
Ο Τζορτζ Μπράντις, πρώην ύπατος αρμοστής της Αυστραλίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και μοναρχικός, εκτιμά ότι η όρεξη κόπηκε πέρυσι, όταν ένα άλλο δημοψήφισμα δεν οδήγησε σε συνταγματική αλλαγή σχετικά με τα δικαιώματα των ιθαγενών, παρά το γεγονός ότι το «ναι» είχε αρχικά μεγάλο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις.
«Όταν απεβίωσε η βασίλισσα Ελισάβετ, νομίζω ότι φυσικά τέθηκε το ερώτημα: «είναι τώρα η ώρα η Αυστραλία να γίνει δημοκρατία;” Αυτή η συζήτηση ουσιαστικά έπεσε στο κενό έπειτα από λίγους μήνες», πρόσθεσε ο Μπράντις.
Η Κοινοπολιτεία, που ιδρύθηκε πριν από 75 χρόνια, δεν δείχνει σημάδια διάλυσης. Παραμένει, θεωρητικά, ανώτατη λέσχη δικτύωσης για μικρά κράτη που την βλέπουν ως ευκαιρία για δεσμούς με τη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ινδία.
Είναι εντυπωσιακό ότι τα Μπαρμπέιντος παρέμειναν στη λέσχη το 2021, παρά το γεγονός ότι εγκατέλειψαν τον μονάρχη τους, και δύο έθνη που προσχώρησαν το 2022 – η Γκαμπόν και το Τόγκο – δεν έχουν ιστορικούς δεσμούς με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, φέτος, τα μικρότερα μέλη της Κοινοπολιτείας απαιτούν περισσότερα από απλή καλή θέληση από τους οικοδεσπότες τους.
Πολλά έθνη της Καραϊβικής χρησιμοποίησαν την προετοιμασία της συνόδου κορυφής για να ζητήσουν αποζημιώσεις από τη Βρετανία για την κληρονομιά της δουλείας, με τον πρωθυπουργό στις Μπαχάμες, Φίλιπ Ντέιβις, να αναφέρεται σε ιδανικό φόρουμ για να «σημειωθεί πρόοδος».
Οι τρεις Αφρικανοί ηγέτες που διεκδικούν τη θέση του νέου γενικού γραμματέα της Κοινοπολιτείας – επιλογή που οι ηγέτες θα κάνουν το Σάββατο – δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι το θέμα θα πρέπει σε γενικές γραμμές να τεθεί επί τάπητος.
Κανείς δεν περιμένει πραγματικά ότι η Βρετανία θα δώσει αποζημιώσεις αξίας 200 δισ. λιρών ή 18 τρισ. λιρών (σύμφωνα με έναν δικαστή των Ηνωμένων Εθνών).
Στην πραγματικότητα, η συζήτηση δεν αφορά «καθαρές» αποζημιώσεις, αλλά βοήθεια για την καταπολέμηση κρίσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η οποία πλήττει περισσότερο τα αναπτυσσόμενα, μικρά και νησιωτικά κράτη.
Το θέμα αυτό βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα των συνόδων της Κοινοπολιτείας.
