Δολοφονίες (;) μέσω αεροπορικών δυστυχημάτων που άφησαν ιστορία

Ο θάνατος του Γ.Πριγκόζιν από τη συντριβή του ιδιωτικού του τζετ λίγο έξω από τη Μόσχα, προστίθεται στον αυξανόμενο κατάλογο των ύποπτων και επιβεβαιωμένων πολιτικών δολοφονιών μέσω αεροπορικών δυστυχημάτων.

Όπως αναφέρει ο Guardian, η δολοφονία κάποιου μέσω ενός αεροπορικού δυστυχήματος μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για κάποιους οι οποίοι προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό, εφόσον οι δολοφόνοι δεν έχουν ενδοιασμούς να προκαλέσουν παράπλευρες απώλειες.

Τα αεροπορικά δυστυχήματα είναι πλεονεκτικά για τους δολοφόνους, καθώς συχνά καταστρέφουν τα αποδεικτικά στοιχεία, καθιστώντας τις έρευνες δύσκολες και αφήνοντας την αιτία θανάτου να περιβάλλεται από αβεβαιότητα και θεωρίες συνωμοσίας που μπορεί να επιμένουν για χρόνια ή και επ’ αόριστον.

Τα αεροπλάνα έχουν γίνει αρκετές φορές στο παρελθόν στόχος, με μεθόδους όπως πυραυλικές επιθέσεις, επιθέσεις από άλλα αεροσκάφη ή με την τοποθέτηση εκρηκτικών στο αεροσκάφος.

Οι δύο πρώτες μέθοδοι απαιτούν συνήθως στρατιωτικό εξοπλισμό που ελέγχεται κυρίως από κράτη ή μεγάλες ένοπλες ομάδες, ενώ η τελευταία είναι πιο προσιτή σε ένα ευρύ φάσμα δολοφόνων.

Διάφοροι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων εγχώριων αντιπάλων, ξένων δυνάμεων και τρομοκρατικών ομάδων, έχουν κατηγορηθεί για την ενορχήστρωση ή την εκτέλεση τέτοιων επιθέσεων.

Αναμφισβήτητα η πιο καταστροφική δολοφονία με αεροπλάνο σημειώθηκε το 1994, όταν ο πρόεδρος της Ρουάντα, Juvénal Habyarimana, δολοφονήθηκε, σε ένα περιστατικό που κατέληξε εν τέλει σε γενοκτονία.

Το αεροσκάφος του Χαμπιαριμάνα, που μετέφερε τον ίδιο και τον ομόλογό του από το Μπουρούντι, καταρρίφθηκε από πύραυλο εδάφους-αέρος καθώς πλησίαζε στο Κιγκάλι.

Το γεγονός αυτό προκάλεσε βίαιες εθνοτικές συγκρούσεις στη Ρουάντα, με αποκορύφωμα τη μαζική δολοφονία 800.000 Τούτσι από στρατιώτες και πολιτοφυλακές Χούτου. Ο δράστης πίσω από την εκτόξευση του πυραύλου δεν έχει ποτέ προσδιοριστεί οριστικά, αλλά τα στοιχεία που υποβλήθηκαν σε Γάλλο δικαστή το 2012 υποδηλώνουν την εμπλοκή εξτρεμιστών Χούτου που αντιτάχθηκαν στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις του Χαμπιαριμάνα.

Ενώ ορισμένα αεροπορικά δυστυχήματα αναγνωρίστηκαν αμέσως ως πράξεις στοχευμένων δολοφονιών, άλλα εμφανίστηκαν αρχικά ως τραγικά ατυχήματα μέχρι που η πολιτική πίεση ή οι αποφασισμένοι ερευνητές ανάγκασαν σε επαναξιολόγηση.

Χρειάστηκε να περάσουν πάνω από πέντε δεκαετίες για να αναγνωρίσουν τα Ηνωμένα Έθνη ότι «σημαντικός αριθμός αποδεικτικών στοιχείων» έδειχνε ότι ένα δεύτερο αεροσκάφος προκάλεσε το αεροπορικό δυστύχημα του 1961 στο οποίο σκοτώθηκε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Dag Hammarskjöld. Εκείνη την εποχή, δύο έρευνες υπό βρετανική ηγεσία απέδιδαν τη συντριβή σε λάθος του πιλότου.

Το 1980, ο θάνατος του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας, Francisco Sá Carneiro, σε αεροπορικό δυστύχημα οδήγησε αρχικά σε επίσημη έρευνα, την οποία ακολούθησε αργότερα μια δεύτερη έρευνα το 2004, καταλήγοντας τελικά στο συμπέρασμα ότι το αεροσκάφος είχε υποστεί δολιοφθορά.

Θάνατοι που δεν εξιχνιάστηκαν ποτέ

Ορισμένοι ύποπτοι θάνατοι παραμένουν ανεξιχνίαστοι. Το 1971, το πτώμα του Λιν Μπιάο, του πιθανού διαδόχου του Μάο Τσετούνγκ, ανασύρθηκε από το σημείο συντριβής αεροπλάνου στη Μογγολία. Οι κινεζικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι ο Λιν είχε προσπαθήσει να διαφύγει στη Σοβιετική Ένωση μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα και ότι το αεροπλάνο ξέμεινε από καύσιμα. Ωστόσο, κυκλοφόρησαν φήμες που υποστήριζαν ότι το αεροπλάνο καταρρίφθηκε από κινεζικά αεροσκάφη ή ότι ο Λιν είχε πράγματι πεθάνει μέσα στην Κίνα και η σορός του τοποθετήθηκε στο αεροπλάνο.

Το 1955, ο πρωθυπουργός της Κίνας, Zhou Enlai, γλίτωσε οριακά από επίθεση σε αεροσκάφος της Air India που είχε ναυλωθεί για ταξίδι στην Ινδονησία. Οι Κουομιντάνγκ, η ηττημένη παράταξη στον εμφύλιο πόλεμο της Κίνας, τοποθέτησαν βόμβα στο αεροσκάφος σε μια προσπάθεια να ανατρέψουν την κομμουνιστική κυβέρνηση από τη βάση τους στην Ταϊβάν. Ο Zhou άλλαξε τα ταξιδιωτικά του σχέδια την τελευταία στιγμή μετά από μια πληροφορία. Παρόλο που η έκρηξη προκάλεσε τη συντριβή του αεροπλάνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, με αποτέλεσμα το θάνατο και των 11 επιβατών, τα τρία μέλη του πληρώματος επέζησαν.

Υπήρξε μία περίπτωση πολιτικής δολοφονίας μέσω βομβιστικής επίθεσης στον αέρα που δεν οδήγησε σε συντριβή. Το 1987, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Ρασίντ Καραμί, σκοτώθηκε όταν εξερράγη βόμβα που είχε τοποθετηθεί στο πίσω μέρος του καθίσματός του, ενώ επέβαινε σε στρατιωτικό ελικόπτερο. Αν και τραυματίστηκαν και άλλοι, ο πιλότος κατάφερε να προσγειώσει το αεροσκάφος με ασφάλεια.