Τι κρύβει η συγγνώμη του Γερμανού προέδρου και η ανάληψη πολιτικής και ηθικής ευθύνης για τα εγκλήματα της Κατοχής

Kι άλλη φορά στο παρελθόν ο ανώτατος πολιτικός άρχων της Γερμανίας είχε ζητήσει συγγνώμη για τα ναζιστικά γερμανικά εγκλήματα κατά την διάρκεια της Κατοχής αλλά είναι η πρώτη φορά που αναλαμβάνει πολιτική και ηθική ευθύνη.

Όλα τα γερμανικά ΜΜΕ αναφέρονται σήμερα στην συγγνώμη του Γερμανού προέδρου και τελικά ίσως να μην ήταν και τόσο αυθόρμητη αλλά να είχε προσχεδιαστεί από καιρό

Πολλά τα δημοσιεύματα για την επίσκεψη του προέδρου της Γερμανίας στην Ελλάδα, 74 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τα κατοχικά στρατεύματα. Ιδιαίτερη αναφορά στο ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων.

Ακόμα κι αν ο ρόλος του προέδρου στην Γερμανία είναι αρκετά υποβαθμισμένος από εκτελεστικής απόψεως, θεσμικά όμως είναι ύψιστης σημασίας, παραδέχεται την ευθύνη των Γερμανών για τα δεινά που υπέστη η Ελλάδα στην Κατοχή και τόνισε μάλιστα πως θα πρέπει η Γερμανία «να κάνει κάτι για αυτό που να είναι αντιστάθμισμα των πράξεων που εκπορεύονται από τη γερμανική πλευρά»

Ο Γερμανός πρόεδρος ξεκινώντας από το γεγονός ότι στην αρχή της επίσκεψής του στην Ελλάδα επισκέφθηκε το στρατόπεδο στο Χαϊδάρι και είπε ότι πρόκειται για «ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης που έγιναν φρικαλεότητες, όπου από εκεί εκτοπίστηκαν σε Αουσβιτς και Νταχάου. Αυτό που κάνουμε είναι να τιμήσουμε τους νεκρούς και να ζητήσουμε συγγνώμη για τις φρικαλεότητες αυτές» απάντησε ότι «δεν θέλουμε να ξεχάσουμε το παρελθόν ούτε να παραβλέψουμε την ηθική και πολιτική ενόχη που μας βαρύνει».

«Ανεξαρτήτως των νομικών θέσεων που έχουμε θεωρούμε υποχρεώσή μας να πράξουμε κάτι που να είναι αντιστάθμισμα των πράξεων που εκπορεύονται από τη γερμανική πλευρά. Δεν θέλουμε να ξεχάσουμε όσα έγιναν αλλά κυρίως θέλουμε να δώσουμε στις νέες γενιές τα διδάγματα μας από την περίοδο αυτή, να επιτρέψουμε τη συνύπαρξη των ανθρώπων χωρίς ο ένας να μισεί τον άλλο».

Φυσικά δεν προσδιορίζει τι εννοεί με αυτό και δεν εκτιμούμε ότι η Γερμανία αύριο θα μας δώσει 300 δισ. ευρώ διότι απλούστατα αν το κάνει η ίδια θα πάψει να είναι οικονομική δύναμη για αρκετά χρόνια.

Τι αξία έχουν όλα όσα ειπώθηκαν για τις αποζημιώσεις; Από μόνα τους τίποτα αλλά η παραδοχή από την γερμανική πλευρά της ευθύνης και της ανάγκης ότι «κάτι» πρέπει να γίνει μπορεί να χρησιμοποιηθεί νομικά ακόμα και σε ένα Διεθνές Δικαστήριο.

Η ανάληψη ηθικής ευθύνης σημαίνει και ανάληψη αστικών ευθυνών (δηλαδή πληρώνεις) ενώ η ανάληψη πολιτικής ευθύνης σημαίνει και ανάληψη ποινικών ευθυνών (δηλαδή τιμωρείσαι)

Μάλλον όμως δεν το είπαν τυχαία οι Γερμανοί. Ίσως σκέφτονται στο Βερολίνο κάποιο είδος «χρυσού» χαπιού για να ξεχάσουν οι Έλληνες τις απανωτές εθνικές «φάπες» που έπεσαν και θα πέσουν στο επόμενο χρονικό διάστημα.

Είναι λοιπόν πολύ πιθανό το ότι ανακινείται τοζήτημα αυτό στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή από κυβέρνηση, Σταινμάγιερ και γερμανικά ΜΜΕ να έχει ως στόχο την οριστική διευθέτησή του με κάποιο είδος συμβιβασμού.

Κάτι που θα το διευθετήσει το ζήτημα μια για πάντα και θα το λήξει εδώ. Κάτι που δεν θα είναι ιδιαίτερα ζημιογόνο για τους Γερμανούς και σίγουρα όχι ιδιαίτερα προσοδοφόρο για την ελληνική πλευρά.

Εν ολίγοις στο Βερολίνο ξέρουν ότι το ζήτημα είναι ακόμα νομικά ενεργό παρά τα όσα διακηρύττουν και ότι μια καταδίκη της Γερμανίας από Διεθνές Δικαστήριο θα ανοίξει τον δρόμο και για άλλες χώρες όπως η Πολωνία και η Ρωσία να διεκδικήσουν και αυτές τα… πάντα.

Οι Γερμανοί μπορούν να μην υπακούσουν σε καμία απόφαση και να μην πληρώσουν τίποτα, αλλά θα έχουν στιγματιστεί και θα δώσουν την αφορμή σε όλους όσους τους χρωστάνε να τους βαράνε «κανόνι» στις όποιες απαιτήσεις τους, οπότε το Βερολίνο θέλει να τελειώσει το θέμα αυτό όσο γίνεται πιο ανώδυνα και ξεκινάει με το πιο βολικό πολιτικό σύστημα που είναι το… ελληνικό.

«Συγγνώμη» επιγράφεται ανταπόκριση της Süddeutsche Zeitung από την Αθήνα με χαρακτηριστική φωτογραφία του Γερμανού προέδρου να καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. “74 χρόνια μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ Βάλτερ Στάινμαιερ ζήτησε στην Αθήνα συγγνώμη για τα εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί στο όνομα της Γερμανίας, όπως είχε κάνει και ο προκάτοχός του Γιόαχιμ Γκάουκ”, σημειώνει η εφημερίδα και αναφέρει η DW.

Και συμπληρώνει ότι “την Πέμπτη ο Στάινμαιερ επισκέφθηκε το παλαιό (ναζιστικό) στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, κοντά στην Αθήνα. Στη συνέχεια δήλωσε ότι δεν πρέπει να ξεχαστεί η ηθική και πολιτική ενοχή που έχουν επωμιστεί οι Γερμανοί”.

“Επίσκεψη στην καρδιά της κόλασης”- με αυτόν τον τίτλο η εφημερίδα Stuttgarter Nachrichten αναφέρεται στην άφιξη του Γερμανού προέδρου στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου: “Ο Στάινμαιερ και η σύζυγός του, Έλκε Μπύντενμπεντερ, επισκέπτονται μόνοι τους το Χαϊδάρι. Το ζεύγος αφήνει μία ανθοδέσμη στην αναμνηστική πλάκα του στρατοπέδου. Δημοσιογραφική κάλυψη δεν επιτρέπεται. Αυτό αφαιρεί δημοσιότητα από την επίσκεψη, αλλά της προσδίδει και μία ιδιαίτερη σημασία. Τρία τέταρτα του αιώνα έχουν περάσει από τη γερμανική κατοχή στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Κι όμως, το παρελθόν είναι πάντα εδώ, όταν ένας υψηλός προσκεκλημένος από τη Γερμανία επισκέπτεται την Ελλάδα”, επισημαίνει η εφημερίδα. Για να συμπληρώσει ότι “επί δεκαετίες οι δύο χώρες βρίσκονται σε αντιπαράθεση με αντικείμενο τις αποζημιώσεις για τις καταστροφές και τις σφαγές των κατοχικών δυνάμεων”.

Και επισήμως θέμα αποζημιώσεων

“O Έλληνας πρόεδρος ζητεί αποζημιώσεις- Θα προσφύγει η Ελλάδα κατά της Γερμανίας;” είναι ο τίτλος ανταπόκρισης στην ηλεκτρονική έκδοση της Bild. Η εφημερίδα αναφέρει ότι “κατά την επίσημη επίσκεψη του Φρανκ Βάλτερ Στάινμαιερ στην Αθήνα ο πρόεδρος της Ελλάδας ζήτησε επισήμως πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία. Σε ομιλία του κατά το κοινό δείπνο το βράδυ της Πέμπτης στο Προεδρικό Μέγαρο ο έλληνας πρόεδρος Προκόπης Παυλόπουλος είπε ότι η Ελλάδα θεωρεί τις σχετικές αξιώσεις νομικά ενεργές και δικαστικά επιδιώξιμες.

Στις ελληνογερμανικές σχέσεις και το ζήτημα των επανορθώσεων αναφέρεται σχόλιο της εφημερίδας Tageszeitung: “Η συζήτηση για το μέλλον επισκιάζεται από το ζήτημα των αποζημιώσεων, το οποίο υποτίθεται ότι έχει διευθετηθεί, αλλά συνεχώς επανεμφανίζεται. Για τη γερμανική πλευρά φαντάζει αλλόκοτο να διεκδικεί κανείς αποζημιώσεις εβδομήντα χρόνια μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Αλλά πολλοί Έλληνες δεν αντιλαμβάνονται πώς μπορεί κανείς μετά το τέλος του πολέμου να αναβάλλει τις όποιες αξιώσεις για αργότερα, για να ισχυρίζεται σήμερα ότι θα έπρεπε να είχαν τεθεί νωρίτερα”. Επιπλέον, η Tageszeitung φιλοξενεί δηλώσεις του Τριαντάφυλλου Μουταφίδη, επικεφαλής επιτροπής της Βουλής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Μεταξύ άλλων ο Έλληνας βουλευτής δηλώνει ότι οι έννομες αξιώσεις από την εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου δεν έχουν διευθετηθεί γιατί “τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται”. Απαντώντας στο ερώτημα, εάν η Ελλάδα συντονίζει τη στάση της με την Πολωνία, που επίσης διεκδικεί την καταβολή αποζημιώσεων, ο κ.Μουταφίδης δηλώνει ότι το περασμένο καλοκαίρι είχε συναντηθεί με τον πολωνό βουλευτή που συντονίζει μία αντίστοιχη επιτροπή στο κοινοβούλιο της Πολωνίας, αλλά “δεν προβλέπεται συντονισμός σε πολιτικό επίπεδο”.

Απάντηση στους εθνικούς εγωϊσμούς

Η εφημερίδα Die Welt εστιάζει στην προσφώνηση Στάινμαιερ κατά το κοινό δείπνο με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και σημειώνει ότι για τον γερμανό πρόεδρο η ΕΕ “παραμένει η καλύτερη δυνατή απάντηση σε εθνικούς εγωϊσμούς, στην πόλωση και τον απομονωτισμό”. Η εφημερίδα αναφέρει επίσης ότι ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας αναφέρθηκε “στις ιδιαίτερες σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες”, για να σημειώσει ωστόσο με κριτική διάθεση ότι τα προηγούμενα χρόνια, στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, “επανεμφανίστηκαν και στις δύο χώρες στερεότυπα που πιστεύαμε ότι είχαν ξεπεραστεί”.