ΕΕ: «Κίνδυνος για τη δημοκρατία τα κατασκοπευτικά λογισμικά» – Εγκρίθηκαν πιο αυστηροί κανόνες

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα, με 411 ψήφους υπέρ, 97 κατά και 37 αποχές, τη θέσπιση αυστηρών κανόνων για την πρόληψη της παράνομης χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού (Spyware). 

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι η παράνομη χρήση τέτοιων προγραμμάτων έχει θέσει σε κίνδυνο την ίδια τη δημοκρατία και ζητούν να διεξαχθούν αξιόπιστες έρευνες, να υπάρξουν αλλαγές στη νομοθεσία και να εξασφαλιστεί καλύτερη εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν να επιτρέπεται η χρήση spyware μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για προκαθορισμένο σκοπό και για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Θέλουν επίσης τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ευρωπαϊκού τεχνολογικού εργαστηρίου με αρμοδιότητα να διερευνά υποθέσεις παρακολούθησης και να παρέχει τεχνολογική υποστήριξη, όπως έλεγχο συσκευών και εγκληματολογικές μελέτες.

Στοχευμένες συστάσεις απευθύνονται στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Κύπρο μετά από υποψίες για κακή χρήση αυτού του λογισμικού.

Το ΕΚ καλεί την ελληνική κυβέρνηση να «αποκαταστήσει επειγόντως και να ενισχύσει τις θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις», να καταργήσει τις άδειες εξαγωγής που δεν συμμορφώνονται με το δίκαιο της ΕΕ για τον έλεγχο των εξαγωγών, να διασφαλίσει ότι οι αρχές μπορούν ελεύθερα και χωρίς εμπόδια να διερευνήσουν όλους τους ισχυρισμούς για χρήση λογισμικού κατασκοπείας και να σεβαστεί την ανεξαρτησία της ελληνικής Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ).

Επισημαίνοντας ότι και η Κύπρος έχει λειτουργήσει ως κόμβος για την εξαγωγή λογισμικών κατασκοπείας, το ΕΚ ζητά να καταργηθούν όλες οι άδειες εξαγωγής που δεν συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Οι ευρωβουλευτές καλούν την Ουγγαρία και την Πολωνία να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να αποκαταστήσουν τη δικαστική ανεξαρτησία και τα όργανα εποπτείας της δικαιοσύνης. Οι δύο χώρες καλούνται επίσης να διασφαλίσουν ότι θα χορηγούν ανεξάρτητη και ειδική δικαστική άδεια πριν από τη χρήση λογισμικών κατασκοπείας, ότι θα ερευνούν με αξιόπιστο τρόπο τις καταγγελίες περί κατάχρησης και ότι θα εγγυώνται την πρόσβαση των πολιτών σε ουσιαστικά μέσα έννομης προστασίας.

Οι αρχές της Ισπανίας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα διεξαχθούν «πλήρεις, δίκαιες και αποτελεσματικές» έρευνες, ιδίως στις 47 περιπτώσεις όπου δεν είναι σαφές ποιος ενέκρινε τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας. Οι ευρωβουλευτές καλούν επίσης τις ισπανικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι που βρέθηκαν στο στόχαστρο τέτοιων πρακτικών θα έχουν πρόσβαση σε ουσιαστικά μέσα έννομης προστασίας.

Όσον αφορά την εξωτερική διάσταση του θέματος, οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι υπάρχουν «ισχυρές ενδείξεις» ότι οι κυβερνήσεις του Μαρόκου και της Ρουάντα έχουν κατασκοπεύσει υψηλά ιστάμενους πολίτες της ΕΕ, μεταξύ αυτών ακόμη και αρχηγούς κρατών. Ζητούν να επανεξεταστούν διεξοδικά όλες οι άδειες εξαγωγής λογισμικών κατασκοπείας και να υπάρξει αποτελεσματικότερη εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τον έλεγχο των εξαγωγών.

Το Κοινοβούλιο ζητά επίσης να χαραχθεί μια κοινή στρατηγική ΕΕ-ΗΠΑ για τα λογισμικά κατασκοπείας, να ξεκινήσουν συνομιλίες με το Ισραήλ και άλλες χώρες εκτός ΕΕ σχετικά με τους κανόνες πώλησης και εξαγωγής κατασκοπευτικών λογισμικών, καθώς και να διασφαλιστεί ότι η αναπτυξιακή βοήθεια που παρέχει η ΕΕ δεν θα χρησιμοποιείται για την αγορά και τη χρήση τέτοιων λογισμικών.

«Το λογισμικό κατασκοπείας μπορεί να είναι αποτελεσματικό στην καταπολέμηση του εγκλήματος, αλλά όταν γίνεται κατάχρηση από τις κυβερνήσεις ενέχει τεράστιο κίνδυνο για το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα», δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής PEGA, Γερουν Λέναερτς (ΕΛΚ). Ο ίδιος υπογράμμισε τη σημασία τα κράτη-μέλη της ΕΕ να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, όπως η αποτελεσματική δικαστική άδεια και ο ανεξάρτητος έλεγχος, και η χρήση spyware να είναι αναλογική και να σέβεται το ευρωπαϊκό δίκαιο”.

Η εισηγήτρια Σοφί ινετ Βελτ (Φιλελεύθεροι) δήλωσε: «Περιμένω η Επιτροπή και το Συμβούλιο να μας ενημερώσουν πώς προτίθενται να αναλάβουν δράση για κάθε μία από τις συστάσεις μας. Θα διασφαλίσουμε ότι θα εφαρμοστούν. Η δουλειά μας τώρα ξεκινά.»