Ευρωπαϊκή Ένωση
Ευρωπαίοι πολίτες που έχουν υποστεί βλάβες στην υγεία τους από τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορούν, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να διεκδικήσουν αποζημίωση από το Δημόσιο. Αυτή είναι η γνώμη της Γενικής Εισαγγελέως του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τζουλιάν Κόκοτ, η οποία δημοσιεύθηκε απόψε.
Το ζήτημα προέκυψε όταν ένας Γάλλος πολίτης, κάτοικος σε μια συνοικία των Παρισίων ζήτησε αποζημίωση 21 εκατ. ευρώ από το γαλλικό κράτος επειδή, όπως ισχυρίζεται, η αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση στη συγκεκριμένη περιοχή έβλαψε την υγεία του. Υποστηρίζει ότι το Γαλλικό Δημόσιο ευθύνεται για τη ζημία αυτή, διότι δεν έχει εξασφαλίσει την τήρηση των οριακών τιμών που ισχύουν ομοιόμορφα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 2019, το Δικαστήριο της ΕΕ διαπίστωσε ότι οι οριακές τιμές για το διοξείδιο του αζώτου στο Παρίσι, ήταν ανώτερες από τα επίπεδα που είχαν συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ, ενώ παράλληλα το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας διαπίστωσε επίσης ότι στο Παρίσι εξακολουθούσε να να σημειώνεται υπέρβαση αυτών των οριακών τιμών έως το 2020.
Το Διοικητικό Εφετείο Βερσαλλιών, το οποίο εκδικάζει τη διαφορά, απέστειλε στο Δικαστήριο της ΕΕ προδικαστικό ερώτημα, ζητώντας την γνώμη του αναφορικά με το εάν και, εάν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να διεκδικήσουν πολίτες αποζημίωση από το κράτος για βλάβες στην υγεία που προκλήθηκαν από παραβίαση των οριακών τιμών ατμοσφαιρικής ρύπανσης της ΕΕ.
Η πρόταση της Γενικής Εισαγγελέως
Στις προτάσεις της που διατυπώθηκαν σήμερα, η γενική εισαγγελέας Τζουλιάν Κόκοτ είναι της άποψης ότι ενδέχεται να προκληθεί παραβίαση των οριακών τιμών για την προστασία της ποιότητας του αέρα σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ και συνεπώς μπορεί ένας πολίτης, υπό προϋποθέσεις, να έχει δικαίωμα αποζημίωσης από το Δημόσιο. Σύμφωνα με την ίδια η υπέρβαση των οριακών τιμών επηρεάζει κυρίως ορισμένες ομάδες που ζουν ή εργάζονται σε αυτές ιδιαίτερα μολυσμένες περιοχές. Αυτές οι ομάδες αποτελούνται συχνά από άτομα χαμηλής κοινωνικοοικονομικής κατάστασης που εξαρτώνται ιδιαίτερα από τη δικαστική προστασία και δεν αφορά σε όλους τους πολίτες, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως όλοι οι πολίτες θα έπρεπε να αποζημιώνουν ο ένας τον άλλον, μέσω της φορολογίας. Παράλληλα, σύμφωνα με τις προτάσεις της γενικής εισαγγελέως, εναπόκειται στα εθνικά δικαστήρια των κρατών- μελών να αποφασίσουν εάν πρόκειται για σοβαρή παράβαση των κανόνων της ΕΕ ενώ θα πρέπει να υπάρχει άμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της σοβαρής παραβίασης των κανόνων για την ποιότητα του αέρα και συγκεκριμένη βλάβη στην υγεία. που αποδεικνύεται με ιατρική εκτίμηση.
Πρώτον, ο ζημιωθείς πρέπει να αποδείξει ότι παρέμεινε, για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι οριακές τιμές για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα ήταν ανώτερες από τις συμφωνηθείσες σύμφωνα με το ενωσιακό Δίκαιο και η διάρκεια αυτής της περιόδου είναι μια ιατρική ερώτηση που απαιτεί επιστημονική απάντηση. Δεύτερον, πρέπει να αποδείξει ζημιά που μπορεί να συνδεθεί με τη σχετική ατμοσφαιρική ρύπανση και τρίτον, ο ζημιωθείς πρέπει να αποδείξει την άμεση αιτιώδη συνάφεια μεταξύ αυτής της παραμονής του και της βλάβης στην υγεία του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προτάσεις της γενικής εισαγγελέως δεν είναι δεσμευτικές για το Δικαστήριο. Τα μέλη του Δικαστηρίου της ΕΕ ξεκινούν τώρα τις συζητήσεις τους για αυτή την υπόθεση. Η κρίση θα δοθεί σε μεταγενέστερη ημερομηνία.
