Μεγάλη πίεση από τις Βρυξέλλες στη Λευκωσία για να δεχθεί διχοτόμηση του κυπριακού κράτους με «διζωνική ομοσπονδία»

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να επισημάνουν την ανάγκη προόδου στις συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 17-18 Απριλίου, μέσα σε περίοδο νέων προτάσεων από τον «Τουρκοκύπριο ηγέτη» Ερσίν Τατάρ για μια διζωνική λύση στο διχοτομημένο νησί.

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να τονίσουν ότι η ΕΕ «αποδίδει μεγάλη σημασία στην επανάληψη και την πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, οι οποίες μπορούν επίσης να ενισχύσουν τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας», σύμφωνα με το σχέδιο κειμένου, το οποίο βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση.

Δηλώνουν ότι «παραμένουν πλήρως προσηλωμένοι σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος, εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο».

Η ΕΕ και τα Ηνωμένα Έθνη επιμένουν στη λύση του Κυπριακού προβλήματος στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, ενώ οι Βρυξέλλες έχουν απορρίψει το σενάριο μιας λύσης δύο κρατών.

Η Maria Angela Holguin Cuéllar διορίστηκε πρόσφατα ως προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο, ελπίζοντας να αναζωογονήσει τις συνομιλίες.

Ωστόσο, προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις προόδου που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών.

Σε συνέντευξή του στην Daily Telegraph την περασμένη εβδομάδα, o Ερσίν Τατάρ δήλωσε ότι οποιαδήποτε συζήτηση για την επανένωση του νησιού σε ομοσπονδία μετά από τόσα χρόνια είναι «χάσιμο χρόνου».

Περιέγραψε τη λύση των δύο κρατών ως τη «μόνη διέξοδο προς τα εμπρός».

Προειδοποίησε ότι «ένα μικρό λάθος» θα μπορούσε να μετατρέψει την Κύπρο σε «μια νέα Γάζα».

Στο σχέδιο συμπερασμάτων τους, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται επίσης να τονίσουν ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει «ενεργό ρόλο στη στήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα που διαθέτει».

Ωστόσο, δεν προβλέπεται άμεση συμμετοχή της ΕΕ στις συνομιλίες, όπως προτείνει η Λευκωσία.

Μετά από μήνες κλιμάκωσης των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας στις αρχές του 2023, ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, Josep Borrell, συνέταξε έκθεση σχετικά με την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.

Μετά το αίτημα της Κύπρου για συζήτηση μεταξύ των ηγετών της ΕΕ πριν από την προσθήκη της σχετικής παραγράφου για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και την έλλειψη χρόνου λόγω της ατζέντας που επικεντρώθηκε στην Ουκρανία, το αίτημα του Βερολίνου αναβλήθηκε για την επόμενη σύνοδο κορυφής του Απριλίου.

Την επόμενη εβδομάδα, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται επίσης να ζητήσουν από τον Borrell «να προωθηθεί το έργο της κοινής ανακοίνωσης σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και με σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο, με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εφόσον απαιτείται».

Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία έχουν επιμείνει στη διατύπωση «σταδιακός, αναλογικός και αναστρέψιμος τρόπος» ως δίχτυ ασφαλείας σε περίπτωση που η Άγκυρα αποφασίσει να κλιμακώσει εκ νέου.