Η χαμένη φυλή της «πράσινης Σαχάρας»: Η μυστηριώδης ιστορία του απομονωμένου πολιτισμού πριν από 14.000 χρόνια

Σε μια εποχή όπου η Σαχάρα είναι μια αχανής και αχανής έρημος, που καλύπτει μια έκταση σχεδόν ίση με αυτήν της Κίνας ή των ΗΠΑ, δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι κάποτε αυτή η περιοχή έσφυζε από ζωή και ήταν καταπράσινη.

Ωστόσο, πριν από περίπου 14.500 έως 5.000 χρόνια, η Σαχάρα δεν ήταν παρά ένα καταπράσινο, υγρό τοπίο, γεμάτο ζωή. Και παρόλο που η περιοχή τώρα είναι σχεδόν ακατοίκητη, μια μυστηριώδης φυλή ανθρώπων αναδείχθηκε εκεί, απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, αφήνοντας πίσω της αινιγματικά γονιδιώματα που αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ανθρώπινης ιστορίας.

Τα απολιθώματα δύο ατόμων, που ζούσαν πριν από 7.000 χρόνια στην περιοχή της Λιβύης, έχουν προσφέρει στους επιστήμονες ένα μοναδικό παράθυρο στον παρελθόν του ανθρώπινου είδους. Οι επιστήμονες ανάλυσαν το DNA αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι ζούσαν στην εποχή της λεγόμενης «Πράσινης Σαχάρας», και έφεραν στο φως στοιχεία για μια αρχαία φυλή που έζησε απομονωμένα για χιλιάδες χρόνια.

Οι σοροί τους, που βρέθηκαν στη βραχώδη περιοχή Τακαρκόρι, στην νοτιοδυτική Λιβύη, ήταν φυσικά μουμιοποιημένες και θεωρούνται τα πιο παλιά μουμιοποιημένα ανθρώπινα σώματα που έχουν βρεθεί ποτέ.

Ο αρχαιολογενετιστής Γιοχάνες Κράουζε, από το Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, που συμμετείχε στην έρευνα, σημείωσε ότι «την εποχή εκείνη, το Τακαρκόρι ήταν μια καταπράσινη σαβάνα, με μια λίμνη εκεί κοντά, μια περιοχή πολύ διαφορετική από το σημερινό ερημικό τοπίο».

Αυτό που προκαλεί μεγαλύτερη αίσθηση είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι του Τακαρκόρι ανήκαν σε μια γενεαλογική γραμμή εντελώς διαφορετική και άγνωστη, η οποία είχε παραμείνει απομονωμένη για χιλιάδες χρόνια από τους υπόλοιπους πληθυσμούς της Αφρικής και της Ευρασίας.

Όπως εξήγησε ο Κράουζε, «οι άνθρωποι του Τακαρκόρι δεν παρουσιάζουν καμία σημαντική γενετική επιρροή από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής ή τις προϊστορικές ομάδες ανθρώπων της Εγγύς Ανατολής και της Ευρώπης, κάτι που υποδηλώνει ότι παρέμειναν γενετικά απομονωμένοι, παρόλο που ασκούσαν την κτηνοτροφία, μια καινοτομία που προήλθε εκτός της Αφρικής».

Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι οι άνθρωποι του Τακαρκόρι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και χρησιμοποιούσαν εργαλεία από λίθο, ξύλο και κόκαλο, ενώ βρέθηκαν επίσης κεραμικά, πλεκτά καλάθια και ανάγλυφα ειδώλια, όλα δείγματα του πολιτισμού τους.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι πρόγονοι αυτών των ανθρώπων διαχωρίστηκαν από τους πληθυσμούς της υποσαχάριας Αφρικής πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Την ίδια περίοδο, άλλοι ανθρωπίδες άρχισαν να επεκτείνονται σε άλλες περιοχές, όπως η Μέση Ανατολή, η Ευρώπη και η Ασία.

Ωστόσο, οι Τακαρκόρι παρέμειναν απομονωμένοι για χιλιάδες χρόνια, γεγονός που τους καθιστά έναν από τους τελευταίους απομεινάρια της γενετικής ποικιλομορφίας που υπήρχε στη βόρεια Αφρική πριν από 50.000 χρόνια.

“Η Σαχάρα πριν από 20.000 χρόνια ήταν μια περιοχή με διαφορετική γενετική και πολιτισμική ποικιλία, πριν η περιοχή αρχίσει να δέχεται επιρροές από άλλες ομάδες, όπως αυτές από την Ιβηρική και τη Σικελία, πριν από περίπου 8.000 χρόνια”, τόνισε ο Κράουζε.

Οι Τακαρκόρι, όμως, δεν ήρθαν σε επαφή με τις νέες εισροές της εποχής και παρέμειναν απομονωμένοι για πολύ περισσότερο χρονικό διάστημα από όσο θα περίμενε κανείς.

Ο πολιτισμός τους έφτασε στο τέλος του περίπου 5.000 χρόνια πριν, όταν η Σαχάρα άρχισε να ξαναγίνεται ακατοίκητη, λόγω της υπερθέρμανσης του κλίματος. Από τότε, οι Τακαρκόρι εξαφανίστηκαν, αλλά η γενετική κληρονομιά τους συνεχίζει να διατηρείται σε διάφορες ομάδες της Βόρειας Αφρικής, προσφέροντας μια νέα προοπτική στην κατανόηση της αρχαίας ιστορίας της περιοχής.