Ιαπωνία: Επιχειρήσεις δεν επιτρέπουν σε εργαζόμενους να παραιτηθούν – Στη μαύρη λίστα 370 εταιρείες

Οι Ιάπωνες ανήκουν σε μία «ξεχωριστή» κατηγορία ανθρώπων που ούτε οι υπερωρίες, ούτε η υπερκόπωση είναι αρκετές συνθήκες για να παραιτηθούν. Ακόμη όμως και να τα καταφέρουν, οι εργοδότες τους μπορούν απλώς να σκίσουν την παραίτηση και να συνεχίσουν την ημέρα τους σαν να μην συνέβη τίποτα. 

Η Yuki Watanabe εργαζόταν για μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες τηλεπικοινωνιών της Ιαπωνίας.

Συνήθιζε να περνάει κατ’ ελάχιστον 12 ώρες την ημέρα στο γραφείο.

Κάποια στιγμή άρχισε να έχει προβλήματα υγείας.

«Έτρεμαν τα πόδια μου και είχα προβλήματα με το στομάχι μου» λέει στο CNNi υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Ήξερε ότι έπρεπε να παραιτηθεί, αλλά η διαβόητη εργασιακή κουλτούρα της Ιαπωνίας δεν την άφηνε.

Το να ζητάς να φύγεις από την δουλειά στην ώρα σου ή να πάρεις άδεια μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο, όπως αναφέρει.

«Ακόμη πιο δύσκολο είναι να υποβάλουμε παραίτηση, η οποία μπορεί να θεωρηθεί απόλυτη μορφή ασέβειας στην τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, όπου οι εργαζόμενοι παραδοσιακά παραμένουν σε έναν εργοδότη για δεκαετίες, αν όχι για μια ζωή» εξηγεί.

Μάλιστα, ορισμένα αφεντικά μπορεί ακόμη και να σκίσουν τις επιστολές παραίτησης και χρησιμοποιούν κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο για να αναγκάσουν τους υπαλλήλους να παραμείνουν.

Πώς κατάφερε τελικά να φύγει από τη δουλειά της η Watanabe; Στράφηκε σε μια υπηρεσία που βοηθά τους εργαζομένους να παραιτηθούν.

Η υπηρεσία αυτή υπήρχε πριν ξεσπάσει η πανδημία του Covid-19.

Όμως, η δημοτικότητά της αυξήθηκε ραγδαία λίγο αργότερα, αφού τα χρόνια που χρειάστηκε να εργαστούν από το σπίτι οι Ιάπωνες ώθησαν ακόμη και μερικούς από τους πιο πιστούς υπαλλήλους να αναλογιστούν την καριέρα τους.

«Δεν μπορώ άλλο»

Ο διευθυντής επιχειρήσεων της υπηρεσίας «Momuri», Shiori Kawamata, είπε ότι μόνο τον περασμένο χρόνο έλαβαν έως και 11.000 ερωτήματα από εργαζομένους.

Η εταιρεία ξεκίνησε το 2022 και το όνομά της σημαίνει «δεν μπορώ άλλο» στα Ιαπωνικά.

Με κόστος 22.000 γιεν (περίπου 150 δολάρια) – ή 12.000 γιεν για όσους εργάζονται με μερική απασχόληση – δεσμεύεται να βοηθήσει τους υπαλλήλους να υποβάλουν παραίτηση, να διαπραγματευτούν με τις εταιρείες τους και να τους συμβουλευτούν νομικά εάν προκύψουν νομικές διαφορές με τα αφεντικά τους.

«Κάποιοι άνθρωποι έρχονται σε εμάς αφού οι εργοδότες τους δεν τους άφησαν να φύγουν ακόμη κι αν είχαν υποβάλει παραίτηση… τρεις φορές».

«Μερικές φορές λαμβάνουμε κλήσεις από ανθρώπους που κλαίνε. Τους λέμε ότι η παραίτηση από τη δουλειά τους είναι εργατικό δικαίωμα» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Kawamata.

Μάλιστα, μερικοί εργαζόμενοι έχουν καταγγείλει ότι οι εργοδότες τους μπορεί να φτάσουν μέχρι και το διαμέρισμά τους και να τους χτυπούν επανειλημμένα το κουδούνι αρνούμενοι να φύγουν, για να επιστρέψουν στη δουλειά.

Θάνατος από υπερκόπωση

Οι συνθήκες εργασίας που επικρατούν στη χώρα οδηγούν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και εργαζόμενες στην υπερκόπωση.

Εργαζόμενοι σε διάφορους τομείς καταγγέλλουν υπερωρίες και υψηλή πίεση από τους προϊσταμένους τους.

Αυτοί οι χώροι εργασίες είναι ευρέως γνωστοί ως «μαύρες επιχειρήσεις».

Ο καθηγητής Ανθρώπινου Δυναμικού του Πανεπιστημίου Hitotsubashi στο Τόκιο, Hiroshi Ono, ανέφερε πως η κατάσταση είχε γίνει τόσο πιεστική που η κυβέρνηση άρχισε να δημοσιεύει έναν κατάλογο εργοδοτών που ευθύνονται για αυτές τις συνθήκες εργασίας για να προειδοποιεί τους ανθρώπους να εργαστούν σε αυτούς.

«Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα με… μαύρες εταιρείες, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι τόσο κακές και ορισμένοι εργαζόμενοι μπορεί να αισθάνονται ότι απειλούνται» είπε.

Στη μαύρη λίστα 370 εταιρείες

Περισσότερες από 370 εταιρείες έχουν μπει στη μαύρη λίστα από τη δημοσίευση της λίστας το 2017.

Το άγχος έχει αποδειχθεί μοιραίο εδώ και δεκαετίες, όπως αποδεικνύεται από ένα φαινόμενο που ονομάζεται «karoshi» ή «θάνατος από υπερκόπωση».

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας, 54 άνθρωποι πέθαναν από εγκεφαλικές και καρδιακές παθήσεις που προκλήθηκαν λόγω της δουλειάς που έκαναν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο αριθμός αυτός είναι αρκετά χαμηλότερος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, καθώς πριν από περίπου δύο δεκαετίες, 160 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω υπερκόπωσης.

Ωστόσο, ο αριθμός των ατόμων που υποβάλλουν αιτήσεις λόγω του στρες στην εργασία τους αυξάνεται, φτάνοντας τους 2.683 από 341 την ίδια χρονική περίοδο.

«Ειλικρινά ελπίζουμε ότι η υπηρεσία μας δεν θα χρειάζεται κάποια στιγμή στην κοινωνία.

Πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να μπορούν οι άνθρωποι να παραιτηθούν χωρίς τη βοήθειά μας από τις δουλειές τους.

Αλλά ακούγοντας τις ιστορίες φρίκης των πελατών μας, δεν νομίζω ότι η επιχείρησή μας θα εξαφανιστεί σύντομα» κατέληξε ο Kawamata.