ΗΠΑ: Διεθνείς αντιδράσεις για την πρώτη εκτέλεση θανατοποινίτη με καθαρό άζωτο – Βασανιστήριο καταγγέλει ο ΟΗΕ

Τριάντα έξι χρόνια μετά τη δολοφονία για την οποία κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο, ο Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ πρόκειται να εκτελεστεί στην Αλαμπάμα το αργότερο ως το μεσημέρι της Παρασκευής (ώρα Ελλάδας) με υποξία από τη λήψη αζώτου.

Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ αυτή η μέθοδος, εναλλακτική της θανατηφόρας ένεσης. Σε μια ειρωνική τροπή των γεγονότων, ο Σμιθ έγινε κατά κάποιο τρόπο ο άνθρωπος που οδήγησε στην υιοθέτηση της εκτέλεσης με άζωτο. Το 2022 επρόκειτο να εκτελεστεί με θανατηφόρα ένεση, μια μέθοδος που οδηγεί τον κατάδικο σε θάνατο αφού πρώτα τον έχει αναισθητοποιήσει και παραλύσει. Η διαδικασία στον Σμιθ και σε άλλους δύο κατάδικους απέτυχε με σωματικά και ψυχικά οδυνηρό τρόπο.

Ο 58χρονος Σμιθ γίνεται πειραματόζωο μιας νέας μεθόδου αφού θα εισπνεύσει καθαρό άζωτο, το οποίο σταδιακά θα στερήσει τον οργανισμό του από οξυγόνο και ως αποτέλεσμα θα χάσει τις αισθήσεις του. Αργά αλλά σταθερά οι λειτουργίες του σώματος σταματούν και μέσα σε λίγα λεπτά επέρχεται ο θάνατος. Το άζωτο θα χορηγείται για 15 λεπτά συνεχώς ή για πέντε λεπτά αφότου το εγκεφαλογράφημα δείξει τον θάνατο (με ευθεία γραμμή) όποιο από το δύο θα διαρκέσει περισσότερο.

Οι επικριτές της μεθόδου αλλά και οι συνήγοροι του Σμιθ τονίζουν ότι η μέθοδος δεν είναι όσο ανώδυνη λέγεται ότι είναι και ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Επισημαίνουν ότι οι επιπτώσεις του αζώτου της λήψης έχουν καταγραφεί σε ιατρικά περιοδικά μόνο για την τυχαία έκθεση, όπως για παράδειγμα σε εργατικό δυστύχημα, ή σε απόπειρες αυτοκτονίας.

Η μέθοδος με το άζωτο δεν χρησιμοποιείται ούτε από τους κτηνιάτρους, παρά μόνο για τα κοτόπουλα, τις γαλοπούλες και τους χοίρους. Για τα περισσότερα θηλαστικά είναι και κτηνιατρικά απαράδεκτη καθώς προκαλεί μεγάλη αγωνία στο ζώο. Οι συνήγοροι του Σμιθ λένε ακόμη ότι η μάσκα για το άζωτο δεν είναι αεροστεγής, οπότε θα εισέρχεται ελάχιστο οξυγόνο συνεπώς, θα καθυστερήσει τον θάνατο ή θα τον αφήσει σε κατάσταση φυτού. Τέλος, γιατροί τονίζουν ότι η έλλειψη οξυγόνου μπορεί να προκαλέσει στον Σμιθ ναυτία με αποτέλεσμα ο κατάδικος να πνιγεί από τον εμετό του.

Νομικές αντιρρήσεις

Η υπεράσπιση τονίζει ότι η δεύτερη απόπειρα εκτέλεσης είναι αντισυνταγματική. Η αποτυχημένη εκτέλεση του 2022 διήρκεσε πάνω από τέσσερις ώρες και προκάλεσε στον Σμιθ «σοβαρό σωματικό πόνο και ψυχολογικό μαρτύριο» και μετατραυματικό στρες, υποστηρίζει η υπεράσπιση.

Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι τρύπησαν τον Σμιθ στα χέρια και τις παλάμες, αγνοώντας τα παράπονά του ότι διαπερνούσαν τους μυς του και του προκαλούσαν έντονο πόνο, ανέφεραν στο αίτημα αναστολής της εκτέλεσης προς το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Για όλα αυτά, υπάρχει νομικά έδαφος, όπως υποστηρίζουν, για να επικαλεστούν την Όγδοη Τροποποίηση του αμερικανικού συντάγματος η οποία απαγορεύει τα βασανιστήρια στους κρατουμένους.

Ωστόσο, πέντε διαφορετικά δικαστήρια -από ένα περιφερειακό δικαστήριο της Αλαμπάμα μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολιτείας – έχουν αποφανθεί εναντίον των προσπαθειών της υπεράσπισης να σταματήσει την εκτέλεση ή να ορίσει νέα ακρόαση. Τελικά, χθες το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έδωσε τελικά το πράσινο φως για να προχωρήσει η εκτέλεση.

Ηνωμένα Έθνη και ΟΗΕ

Τα Ηνωμένα Έθνη υποστηρίζουν και αυτά ότι πρόκειται για «μη δοκιμασμένη μέθοδο εκτέλεσης», η οποία μπορεί να υποβάλει τον κατάδικο «σε σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή ακόμη και σε βασανιστήρια».

Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ προσθέτουν ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο Σμιθ δεν θα υποφέρει και παρακάλεσαν τους Αμερικανούς αξιωματούχους να σταματήσουν την εκτέλεση.

Εν τω μεταξύ, τέσσερις εισηγητές του ΟΗΕ εξέφρασαν σήμερα την ανησυχία τους για την πρόθεση των ΗΠΑ να εκτελέσουν καταδικασμένο σε θάνατο με αέριο άζωτο, εκτιμώντας ότι αυτή η μέθοδος, που θα χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά παγκοσμίως, ενδέχεται να τον υποβάλει σε «βάναυση, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή ακόμη και βασανιστήρια».

«Αυτή θα είναι η πρώτη απόπειρα να γίνει εκτέλεση με υποξία του αζώτου», τόνισαν τέσσερις ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ σε ανακοίνωσή τους, επισημαίνοντας ότι αυτή η μέθοδος ενδέχεται να προκαλέσει στον θανατοποινίτη «μεγάλα δεινά» και πιθανόν να είναι αντίθετη με την απαγόρευση χρήσης βασανιστηρίων και άλλων βάναυσων, απάνθρωπων ή ταπεινωτικών μεταχειρίσεων.

«Ανησυχούμε ότι η υποξία αζώτου ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα έναν επώδυνο και ταπεινωτικό θάνατο», επεσήμαναν ενώ σημείωσαν ότι «δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη» περί του αντιθέτου.

Την ανακοίνωση υπογράφουν οι ειδικοί εισηγητές για τις εξωδικαστικές εκτελέσεις Μόρις Τίντμπολ- Μπινζ, για τα βασανιστήρια Άλις Τζιλ Έντουαρντς, για την ανεξαρτησία των δικαστών και των δικηγόρων Μάργκαρετ Σάτερθουαϊτ και για το δικαίωμα στη σωματική και ψυχική υγεία Τλαλένγκ Μοφοκένγκ.