Αποτελείται από μόλις 135 φρουρούς. Πρόκειται για έναν τελετουργικό στρατό, που όμως βρίσκεται στην υπηρεσία του πάπα για περισσότερους από 5 αιώνες. Οι Ελβετοί φρουροί ξεχωρίζουν μόλις κάποιος πλησιάσει στο ανεξάρτητο παπικό κράτος του Βατικανού, από τις κόκκινες, κίτρινες και μπλε ριγέ στολές που έχουν εμπνευστεί από την Αναγέννηση (την οποία η τότε εκκλησία πολέμησε).
Η Ελβετική Φρουρά είναι άριστα εκπαιδευμένη, ενώ εκτός από τουριστική ατραξιόν, προσφέρει και υπηρεσίες προστασίας στον ποντίφικα. Αλλά γιατί ονομάζεται ελβετική; Πρώτα απ’ όλα, αποτελείται αποκλειστικά από Ελβετούς καθολικούς. Και θεωρείται ιδιαίτερη τιμή να βρίσκεσαι σε αυτή, είτε για το ελάχιστο της θητείας (26 μήνες) είτε για το μέγιστο (25 χρόνια).
Όλα ξεκίνησαν το 1506. Η Ελβετία τότε δεν ήταν η πλούσια χώρα που είναι σήμερα. Οι νεαροί Ελβετοί αναγκάζονταν να εγκαταλείπουν τη χώρα και να γίνονται συνήθως μισθοφόροι. Έτσι απέκτησαν μεγάλη εμπειρία και έγιναν περιζήτητοι. Ο πάπας Ιούλιος Β’ τους εμπιστεύθηκε και τους προσέλαβε εκείνον τον χρόνο και από τότε αποτελούν τη φρουρά του.
Εδραίωσαν τους εαυτούς τους για πάντα σε αυτή τη θέση και έβαλαν τα θεμέλια για να παραμείνουν μισή χιλιετία 21 χρόνια αργότερα, στις 6 Μαΐου. Οι στρατιώτες του Αγίου Ρωμαίου αυτοκράτορα κατέσφαξαν τους κατοίκους της Ρώμης, αλλά η ελβετική φρουρά κατάφερε να τους κρατήσει τόσο, όσο χρειαζόταν ο Πάπας Κλήμης Ζ’ για να ξεφύγει. Από τους 189, επέζησαν οι 42. Για να τιμήσουν το γεγονός, οι Ελβετοί φρουροί ορκίζονται κάθε χρόνο στις 6 Μαΐου.
Αμείβονται με 1.500 ευρώ, οι νεοσύλλεκτοι είναι από 19 έως 30 ετών με ύψος το λιγότερο 1,72μ. Για να παντρευτεί κάποιος θα πρέπει να έχει κλείσει τα 25 του χρόνια, ενώ αν παντρευτεί δεσμεύεται να υπηρετήσει ακόμα τρία χρόνια. Άλλωστε εκτός από τον μισθό του έχει δωρεάν στέγη και εκπαίδευση για τον ίδιο και την οικογένεια του.
Οι Ελβετοί φρουροί του πάπα πολλές φορές τον συνοδεύουν στα ταξίδια του και μάλιστα κάποιες φορές χρειάστηκε να επέμβουν. O Alois Estermann ακολουθούσε σε πολλά ταξίδια τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β’. Βρέθηκε λίγα μέτρα μακριά όταν ο Mehmet Ali Agca, μέλος των γκρίζων λύκων, τον πυροβόλησε. Ο Estermann μπήκε μπροστά και αγκάλιασε τον πάπα μετά τους πρώτους πυροβολισμούς για να αποτρέψει επιπρόσθετους και να τον προστατέψει μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο. Η παρέμβαση του θεωρήθηκε ζωτικής σημασίας.