Tα Σκόπια διατηρούν τα φαραωνικά αγάλματα παρά τη Συμφωνία των Πρεσπών (φώτο)

Η «διπλωματία» των αγαλμάτων που είχαν κατά νου να εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις Τσίπρα και Ζάεφ, σε Αθήνα και Σκόπια αντίστοιχα, δεν «σκόνταψαν» μόνο στον «Δρομέα» του Βαρώτσου, αλλά και στο τραγελαφικό ενδεχόμενο να βρεθεί η ελληνική πρωτεύουσα με δύο αγάλματα του … Μεγάλου Αλεξάνδρου, εκεί που έως σήμερα δεν διέθετε κανένα. Το πρώτο με το φαραωνικό και ολίγον κιτς -από τα Σκόπια- απέναντι από το Χίλτον και το δεύτερο στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, με το γνωστό έργο του αείμνηστου γλύπτη Γιάννη Παππά, που τοποθετείται το επόμενο διάστημα από το δήμο Αθηναίων.

Στα «αζήτητα» βρίσκονται τέσσερα αγάλματα στα Σκόπια, που δε συνάδουν με το αφήγημα της Συμφωνίας των Πρεσπών και συνδέθηκαν με την προσπάθεια της κυβέρνησης Γκρούεφσκι να συνδέσει την σλαβική πλειοψηφία της χώρας, με την αρχαία Μακεδονία, την ιστορία, τον πολιτισμό και την κληρονομιά της. Πρόκειται για τα φαραωνικά αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φιλίππου Β΄ και της Ολυμπιάδας που το συνολικό τους κόστος άγγιξαν τα 13,5 εκ. Ευρώ.

Παρά τις τελευταίες επίσημες ανακοινώσεις για το μέλλον των επίμαχων αγαλμάτων, η κυβέρνηση Ζάεφ είναι χωρισμένη σε δύο «στρατόπεδα» για το θέμα. Υπάρχουν φωνές που ζητούν την άμεση απόσυρσή τους, ακόμη και για … σκραπ, θεωρώντας πως δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την ιστορία και το λαό της χώρας. Στην απέναντι πλευρά βρίσκονται οι «μετριοπαθείς» που θεωρούν πως θα πρέπει να εφαρμοστούν απολύτως όσα προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, με την τοποθέτηση πινακίδων μπροστά από κάθε άγαλμα όπου θ’ αναγράφεται πως «ανήκουν στον ελληνικό πολιτισμό» και πως συμβολίζουν τη «φιλία ανάμεσα σε Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία». Οι ίδιοι σημειώνουν με νόημα πως τυχόν απόσυρση των αγαλμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας θα δυναμιτίσει ακόμη περισσότερο το εύθραυστο εσωτερικό πολιτικό κλίμα, διχάζοντας τη σλαβική πλειοψηφία το μεγαλύτερο μέρος της οποίας θεωρεί πως έχει ίδιο DNA με τον Βουκεφάλα.

«Γιατί να δημιουργήσει ο Ζάεφ επιπλέον εσωτερικές τριβές στη χώρα του, όταν η Ελλάδα δεν απαίτησε την απόσυρσή των αγαλμάτων στο πλαίσιο της τελικής συμφωνίας» σχολίασε στο protothema.gr έμπειρος διπλωμάτης, επισημαίνοντας πως εάν η τα Σκόπια ήθελαν να απομακρύνουν πραγματικά τα επίμαχα αγάλματα θα το έκαναν μαζί με τις αλλαγές στις ονομασίες του αεροδρομίου και του κεντρικού αυτοκινητόδρομου της χώρας -που έφεραν το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πριν από ένα χρόνο περίπου. «Προφανώς έχοντας το νου στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν με την Αθήνα, ο Ζάεφ επέλεξε να μην τα αποσύρει ως δείγμα καλής θέλησης και τελικά να παραμείνουν στη θέση τους με το σύμφωνο «ΟΚ» της ελληνικής πλευράς» κατέληξε ο ίδιος.

Έτσι -παρά τις επεξηγηματικές επιγραφές που θα τοποθετηθούν- «σήμα κατατεθέν» της πόλης των Σκοπίων, θα εξακολουθεί να παραμένει το φαραωνικό άγαλμα του -επίσημα πλέον- Μεγάλου Αλεξάνδρου, σε μια χώρα και έναν λαό που δηλώνουν πως αποτελούν «Βόρειο» τμήμα της Μακεδονίας και «Μακεδόνες» που ομιλούν τη «Μακεδονική».

Τα «ορφανά» αγάλματα του Γκρούεφσκι

Τα αρχαιοελληνικά αγάλματα τοποθετήθηκαν τη διετία 2011 – 2012 και αποτελούν μέρος του φαραωνικού project «Σκόπια 2014» που μετέτρεψε την πρωτεύουσα της γειτονικής χώρας σε μικρή … Disneyland.

Το συνολικό κόστος της αμφιλεγόμενης ανάπλασης και μνημειοθέτησης του κέντρο των Σκοπίων, άγγιξε το ποσό των 570 εκατ. σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το δημοσιογραφικό ερευνητικό δίκτυο Balkan Investigative Reporting Network (BIRN). Τα αγάλματα και συμπλέγματα μνημείων με ελληνικό ενδιαφέρον είναι τα εξής :

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό έργο του εθνικιστικού project «Σκόπια 2014», επισήμως ονομάζεται «Έφιππος Πολεμιστής» και η τοποθέτηση του το 2011 θεωρείται κορυφαία στιγμή της προσπάθειας της κυβέρνησης Γκρούεφσκι να «εξαρχαΐσει» την σλαβική πλειοψηφία της χώρας. Το μπρούτζινο άγαλμα του έφιππου Μεγάλου Αλεξάνδρου, που κραδαίνει ένα σπαθί προς τον ουρανό, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων και το έχει ύψος, μαζί με το βάθρο, 24,5 μ.

Γύρω από το συντριβάνι που περικλείει το βάθρο, ορθώνονται τα αγάλματα οκτώ αρχαίων πολεμιστών και ισάριθμων λιονταριών -που πετούν … νερό από το στόμα, με ύψος 2.5 μ. Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε από την γλύπτρια Βαλεντίνα Στεβανόβσκα, χυτεύτηκε σ’ εργαστήριο της Φλωρεντίας και η μεταφορά του από την Ιταλία στα Σκόπια, έγινε τμηματικά μέσα σε κοντέινερ και με απόλυτη μυστικότητα. Τα επίσημα αποκαλυπτήρια του πραγματοποιήθηκαν στις 8/9/2011 κατά τον επίσημο εορτασμό της 20ης επετείου ανεξαρτησίας της χώρας από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Το συνολικό κόστος του έργου, άγγιξε τα 7,5 εκατομμύρια ευρώ.

ΦΙΛΙΠΠΟΣ & ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ

Στην πλατεία του Εξέγερσης του Κάπρος στο κέντρο των Σκοπίων, στη μέση ενός συγκροτήματος τεσσάρων σιντριβανιών, δεσπόζει το άγαλμα του βασιλιά Φιλίππου του Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σε όρθια στάση και με το δεξί χέρι να σχηματίζει γροθιά. Το συνολικό ύψος του μνημείου αγγίζει τα 29 μέτρα και περιλαμβάνει επίσης τις φιγούρες τριών αρχαίων στρατιωτών, καθώς επίσης τις μορφές -στη βάση του σιντριβανιού- του Φιλίππου της Ολυμπιάδας και του μικρού Αλέξανδρου στη μέση, σε φυσικό μέγεθος. Το άγαλμα τοποθετήθηκε το 2012 και το συνολικό του κόστος άγγιξε τα 2 εκ. Ευρώ.

ΕΦΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ

Ένα δεύτερο άγαλμα του Φιλίππου, αυτή τη φορά μικρότερο και έφιππου, βρίσκεται από το 2011 σε κεντρική πλατεία του δήμου Γκάζι Μπάμπα. Το άγαλμα έχει ύψος 5 μ. Και στις τέσσερις πλευρές του βάθρου υπάρχουν χάλκινες απεικονίσεις από τη ζωή του Φιλίππου. Δημιουργός του έργου είναι επίσης η Βαλεντίνα Στενανόφσκα. Και το έργο συνολικά κόστισε 972.00 ευρώ.

Πύλη Μακεδονίας

Δεν είναι όμως μόνο τα αρχαιοελληνικά αγάλματα. Στην 21 μ. fake «Πύλη της Μακεδονίας», επί της κεντρικής λεωφόρου που διασχίζει το κέντρο της πόλης και θυμίζει την «Αψίδα του Θριάμβου» στο Παρίσι, απεικονίζονται στις προσόψεις της ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα έως την ανεξαρτησία των Σκοπίων από την Γιουγκοσλαβία, με αποτυπωμένες μορφές της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, του Ήλιου της Βεργίνας και επί της οποίας υπάρχει ρητή αναφορά σε «Μακεδονία του Αιγαίου». Το 2012 η Ελλάδα είχε προχωρήσει σε διάβημα, χωρίς όμως να υπάρξει κάποια αλλαγή.

Τέλος στην «οδύσσεια» του Αλέξανδρου του Παππά

Στο τέλος φαίνεται να οδεύει η πολυετής «οδύσσεια» του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που φιλοτέχνησε ο αείμνηστος γλύπτης και ακαδημαϊκός Γιάννης Παππάς και για 26 χρόνια ήταν στα «αζήτητα» του δήμου Αθηναίων.

Το έργο θα τοποθετηθεί τελικά στη νησίδα που σχηματίζεται στη γωνία των λεωφόρων Βασιλίσσης Σοφίας και Βασιλίσσης Όλγας, στις Στήλες του Ολυμπίου Διός, όπου τις τελευταίες μέρες ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής του βάθρου που θα τοποθετηθεί ο, ύψους τριών μέτρων, χάλκινος ανδριάντας του έφιππου Μεγάλου Αλεξάνδρου, που τον παρουσιάζει νεότατο –σχεδόν έφηβο- χωρίς να κρατά όπλα, οραματιστή και όχι πολέμαρχο.

Μετά από 32 χρόνια συστηματικής εργασίας, το έργο ολοκληρώθηκε στον μπρούτζο το 1973 κι έμεινε στην κατοχή του, στο εργαστήριό του.

Το άγαλμα αγοράστηκε το 1993 από το υπουργείο Πολιτισμού και στη συνέχεια δωρήθηκε στο δήμο Αθηναϊκών. Ωστόσο παρέμεινε στην αποθήκη του δημιουργού του στην περιοχή του Ζωγράφου, ο οποίος απεβίωσε το 2005 χωρίς να προλάβει να το δεί επάνω στο βάθρο που ο ίδιος είχε σχεδιάσει. Να σημειωθεί πως η μελέτη του έργου ξεκίνησε από τον αείμνηστο Παππά το 1941 και ολοκληρώθηκε το 1973.

Το 1995 είχε επιλεγεί αρχικά από τον δήμο Αθηναίων, ως χώρος τοποθέτησης του έργου, η συμβολή των οδών Αθανασίου Διάκου και Αμαλίας, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου μάλιστα είχε κατασκευαστεί και μαρμάρινο βάθρο. Στη συνέχεια η χωροθέτηση άλλαξε από το πάρκο της Pιζαρείου, στις πλατείες Κοτζιά και Αγίων Ασωμάτων για να καταλήξει τελικά το 2017 στη σημερινή του θέση μετά από πρόταση του γιου του γλύπτη κ. Αλέκου Παππά. Μετά «ΟΚ» του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και παρά τις παλινωδίες, τις καθυστερήσεις και τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις από την πλευρά του δήμου Αθηναίων, ο έφιππος Μέγας Αλέξανδρος φαίνεται πως παίρνει τη θέση που του αξίζει στην «καρδιά» της ελληνικής πρωτεύουσας.