Κύπρος
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει αποφασίσει να προσφύγει η Λευκωσία καταγγέλλοντας τις εξαγγελίες της Άγκυρας και του ψευδοκράτους για την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, τα Βαρώσια.
Το πιθανότερο είναι να επιδιωχθεί μία ισχυρή δήλωση καταδίκης της Τουρκίας και όχι ένα νέο ψήφισμα καθώς τα ψηφίσματα 550 και 789, που αφορούν την Αμμόχωστο είναι σαφή και στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαν να επαναβεβαιωθούν. Ωστόσο υπάρχει το ενδεχόμενο να διαφοροποιηθούν και αυτό να μην είναι προς όφελος της Λευκωσίας.
Πάντως η δήλωση καταδίκης της Τουρκίας φαίνεται να είναι εφικτή στην παρούσα συγκυρία, αφού ήδη και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν τοποθετηθεί με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις.
Χθες το Συμβούλιο Ασφαλείας ενημερώθηκε επί δίωρο από την ειδική αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, για το περιεχόμενο δύο εκθέσεων του Αντόνιο Γκουτέρες. Η κα Σπέχαρ μετά την ενημέρωση ανέφερε πως εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της Γραμματείας για τις πρόσφατες εξελίξεις και την αρνητική επίπτωση στις σχέσεις μεταξύ των μερών και την πιθανότητα επιστροφής σε βιώσιμες συνομιλίες διευθέτησης.
Σημείωσε πως το Συμβούλιο Ασφαλείας θα συνέχιζε χθες να διαβουλεύεται για το θέμα των Βαρωσίων και αναμενόταν ανακοίνωση της Γραμματείας. Η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ όπως η ίδια είπε, υπενθύμισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ «έχει συστηματικά καλέσει τα μέρη να αποφύγουν οποιεσδήποτε μονομερείς δράσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και να εκτροχιάσουν τις προσπάθειες για συνέχιση του διαλόγου, σε αναζήτηση κοινού εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των Βαρωσίων».
Χωρίς αναφορά σε Ερντογάν Τατάρ
Όπως μετέδωσε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων από τη Νέα Υόρκη, το σχέδιο προεδρικής δήλωσης (του Συμβουλίου Ασφαλείας) το οποίο παρουσίασε η Βρετανία και προσπάθησε να εγκριθεί με διαδικασίες επείγοντος, δεν κάνει αναφορά στα ονόματα του Ταγίπ Ερντογάν και του Ερσίν Τατάρ, και περιορίζεται απλώς «στις εξαγγελίες που έγιναν».
Η Βρετανία, η οποία είναι εγγυήτρια δύναμη στην Κύπρο και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, έχει πάρει θέση με τον υπουργό εξωτερικών Ντμινίκ Ράαμπ να εκφράζει την βαθιά του ανησυχία για την κίνηση της Τουρκίας, ενώ εκδόθηκε και ανακοίνωση από τον εκπρόσωπο του Foreign Office στην οποία τονίζεται πως η εξαγγελία της τουρκικής πλευράς «είναι αντίθετη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στην Προεδρική Δήλωση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 8ης Οκτωβρίου 2020 που καλούσε την Τουρκία να σταματήσει και να αναστρέψει τις ενέργειές της στα Βαρώσια».
Προστίθεται ότι «το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει σθεναρά τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας που καλύπτουν το ζήτημα των Βαρωσίων και καλεί όλες τις πλευρές να συμμορφωθούν με αυτά. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συζητήσει το θέμα επειγόντως με άλλα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το Ηνωμένο Βασίλειο καλεί όλες τις πλευρές να μην προβαίνουν σε οποιεσδήποτε ενέργειες υπονομεύουν τη διαδικασία λύσης του Κυπριακού ή αυξάνουν τις εντάσεις στο νησί».
Ισχυρή αντίδραση ΗΠΑ
Από όλα τα ξένα κράτη, τα οποία αντέδρασαν στις μεθοδεύσεις Ερντογάν για την Αμμόχωστο, οι ΗΠΑ έδειξαν την μεγαλύτερη αυστηρότητα. Ο υπουργός εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν με ανάρτησή του στο Twitter, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη, ανέφερε πως «οι ΗΠΑ καταδικάζουν την τουρκοκυπριακή ανακοίνωση με την στήριξη της Τουρκίας για τα Βαρώσια». Ο κ. Μπλίνκεν σημείωσε πως «αυτό είναι απαράδεκτο και μη συμβατό με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Θα ωθήσουμε για μια ισχυρή απάντηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Ο κ. Μπλίνκεν είχε νωρίτερα προβεί σε άλλη επίσημη δήλωση στην οποία μεταξύ άλλων ανέφερε: «Προτρέπουμε τους Τουρκοκύπριους και την Τουρκία να αντιστρέψουν την απόφασή τους που ανακοινώθηκε σήμερα και όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί από τον Οκτώβριο του 2020», ξεκαθαρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται με ομοειδείς εταίρους «για να παραπέμψουν αυτήν την κατάσταση στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και θα προτρέψουν μια ισχυρή αντίδραση».
Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της αποφυγής προκλητικών μονομερών δράσεων που αυξάνουν τις εντάσεις στο νησί και παρεμποδίζουν τις προσπάθειες επανάληψης των συνομιλιών διευθέτησης του κυπριακού, σε συμφωνία με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Παραμένουμε» κατέληξε «υποστηρικτές μιας κυπριακής ηγεσίας συνολικής διευθέτησης για την επανένωση του νησιού ως διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας προς όφελος όλων των Κυπρίων και της ευρύτερης περιοχής».
Έντονη δήλωση καταδίκης των τουρκικών ενεργειών υπήρξε και από την Υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ για Πολιτικές Υποθέσεις Βικτώρια Νούλαντ, ενώ ο Πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ υπενθύμισε την επιστολή που συνυπέγραψε με άλλα μέλη της Γερουσίας προς τον Πρόεδρο Μπάιντεν, την περασμένη εβδομάδα και σημείωσε ότι οι ενέργειες του Ερντογάν δεν αφορούν μόνο την Κύπρο, αλλά σηματοδοτούν μια κρίσιμη δοκιμασία για το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και την ανταπόκριση των ΗΠΑ. «Πρέπει να δούμε μια ισχυρή δήλωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που να καταδικάζει αυτήν την κίνηση», πρόσθεσε.
Αντίθεση και από Μόσχα
Τον σεβασμό των ψηφισμάτων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ζήτησε και η Μόσχα με τοποθέτηση του υπουργού εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο ομόλογο του, κατόπιν πρωτοβουλίας του κ. Χριστοδουλίδη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου εξωτερικών, στην συνομιλία Λαβρόφ – Χριστοδουλίδη, «από ρωσικής πλευράς υπογραμμίστηκε η προσήλωση στην αυστηρή τήρηση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία προβλέπουν τη δημιουργία στην Κύπρο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας μέσω απευθείας συνομιλιών της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας. Επισημάνθηκε η ανάγκη αποφυγής οποιωνδήποτε βημάτων, που εγκυμονούν αποσταθεροποίηση της κατάστασης και δημιουργούν πρόσθετα εμπόδια στην οδό αναζήτησης λύσης του Κυπριακού προβλήματος στο γνωστό πλαίσιο του διεθνούς δικαίου».
Όλοι απέναντι στη Άγκυρα
Δηλώσεις καταδίκης των τουρκικών μεθοδεύσεων έγιναν και από την Κίνα, το Ισραήλ, την Αϊγυπτο, την Ολλανδία και την Αυστρία, ενώ ιδιαιτέρως έντονη ήταν η αντίδραση της Γαλλίας η οποία αυτό τον μήνα προεδρεύει του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τόσο ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας όσο και ο Κύπριος ομόλογος του Νίκος Χριστοδουλίδης είχαν τηλεφωνικές επαφές με τον υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν – Ιβ Λε Ντριάν, ο οποίος ξεκαθάρισε πως η χώρα του θα επιδιώξει ισχυρή αντίδραση από το Συμβούλιο Ασφαλείας καταδικάζοντας τις εξαγγελίες Ερντογάν – Τατάρ για την Αμμόχωστο.
Ξεκάθαρη η ΕΕ
Τη βαθιά του ανησυχία για τις ανακοινώσεις που έγιναν από τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Ερσίν Τατάρ, σχετικά με την περιφραγμένη περιοχή στα Βαρώσια εξέφρασε σε ανακοίνωσή του και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ κάνοντας λόγο για μία απαράδεκτη μονομερή απόφαση και για αλλαγή του καθεστώτος στα Βαρώσια. «Η ΕΕ συνεχίζει να θεωρεί την κυβέρνηση της Τουρκίας υπεύθυνη για την κατάσταση στα Βαρώσια. Η ΕΕ θα παρακολουθήσει την κλειστή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Κύπρο και θα αποφασίσει αναλόγως τα επόμενα της βήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπορέλ.
Τόνισε επίσης την ανάγκη να αποφευχθούν μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, καθώς επίσης και άλλες προκλήσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις στο νησί και καλεί σε συμβιβασμό και επιστροφή σε διαπραγματεύσεις για επίλυση του κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Ο Ύπατος εκπρόσωπος κατέληξε: «Η ΕΕ καλεί σε άμεσο τερματισμό των περιορισμών στην ελευθερία της διακίνησης της UNFICYP που επιβλήθηκε στην περιοχή των Βαρωσίων ώστε η δύναμη να μπορεί να περιπολεί και να εφαρμόζει τους όρους εντολής της». Επανέλαβε επίσης τη δέσμευση για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και αναμένει το ίδιο και από την Τουρκία.
Απάθεια από Άγκυρα – ψευδοκράτος
Το τουρκικό υπουργείο εξωτερικών σε ανακοίνωση του ανέφερε πως η δήλωση Μπορέλ αποτελεί νέα απόδειξη ότι η ΕΕ είναι εντελώς αποκομμένη από τις πραγματικότητες στην Κύπρο. Χαρακτήρισε την δήλωση Μπορέλ, άκυρη και χωρίς ισχύ γιατί «έγινε μονάχα εις το όνομα της αλληλεγγύης της ΕΕ και δεν εξυπηρετεί τίποτε άλλο από τα συμφέροντα της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής διοίκησης της νότιας Κύπρου που εκμεταλλεύεται το δικαίωμα βέτο που έχει στην ΕΕ. Με αυτή της στάση της, η ΕΕ δεν είναι δυνατό να μπορέσει να διαδραματίσει οποιοδήποτε θετικό ρόλο στη λύση του Κυπριακού».
Το τουρκικό υπουργείο εξωτερικών εξέφρασε πλήρη στήριξη στην απόφαση του ψευδοκράτους στο θέμα των Βαρωσίων. «Αυτές οι αποφάσεις που λήφθηκαν, έχουν στόχο να προστατεύσουν τα δικαιώματα των κατόχων περιουσιών στα Βαρώσια. Όπως έχει δηλώσει και ο Πρόεδρος Έρντογαν, αυτές οι αποφάσεις δεν έχουν στόχο να προκαλέσουν νέα βλάβη αλλά να ξεπεραστεί η υφιστάμενη βλάβη». Κάλεσε επίσης «με αυτή την ευκαιρίας για μια ακόμη φορά την ΕΕ «να αντιληφθεί τις πραγματικότητες στο νησί και να τερματίσει την πολιτική της που παραγνωρίζει τους Τουρκοκύπριους και τα κεκτημένα δικαιώματά τους».
Ο Δένδιας στην Κύπρο
Ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρισκόταν χθες στην Κύπρο και συζήτησε τις εξελίξεις τόσο με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσο και με τον Νίκο Χριστοδουλίδη.
Ο κ. Δένδιας είπε ότι η επίσκεψή του στην Κύπρο αποτελούσε δέσμευση της ελληνικής Κυβέρνησης να σταθεί στο πλευρό της κυπριακής Κυβέρνησης και του κυπριακού λαού αλλά και στο πλάι της διεθνούς νομιμότητας.
Τόνισε ότι οι εξαγγελίες της τουρκικής πλευράς επιχειρούν νέα τετελεσμένα και τον ενταφιασμό της προσπάθειας για επανένωση της Κύπρου, καταπατώντας με τον πιο βάρβαρο τρόπο τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο.
Εμείς, είπε, θα συνεχίσουμε τις κοινές μας προσπάθειες με την Κύπρο για να λυθεί το Κυπριακό εντός του γνωστού πλαισίου της διεθνούς νομιμότητας. Η παραβίαση,
είπε, δεν παράγει δικαιώματα και πρόσθεσε ότι αυτό τόνισε στις επαφές που είχε και στους ομολόγους του του Ισραήλ, της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Η Τουρκία, είπε ο Ν. Δένδιας, προέβη σε μια νέα παρανομία στα Βαρώσια, που επιβεβαιώνει τις τουρκικές προθέσεις που δεν είναι άλλες από την επέκταση της κατοχής στην Κύπρο.
Δεν υπάρχει, τόνισε, κανένα περιθώριο βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ΕΕ και Τουρκίας όσο η Τουρκία συνεχίζει να παρανομεί στην Κύπρο και είπε ότι αυτό περιλαμβάνεται επίσης στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η απάντησή μας, κατέληξε, θα βασίζεται όπως πάντα στο διεθνές δίκαιο και στις αξίες που μας διέπουν.
Επίσης χθες υπήρξαν τηλεφωνικές επαφές του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την Πρόεδρο Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Εθνικό Συμβούλιο Κύπρου
Χθες συνεδρίασε εκτάκτως το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου. Οι αρχηγοί των κομμάτων κατέθεσαν τις απόψεις τους, χωρίς ουσιαστικές διαφοροποιήσεις από τα όσα έχουν διακηρύξει κατά καιρούς ενώ εναποτέθηκαν ελπίδες στην αντίδραση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σε ξένες χώρες, οι οποίες ενημερώθηκαν και θα ενημερωθούν για τις εξελίξεις.
Στο ανακοινωθέν που ανέγνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μάριος Πελεκάνος, αναφέρεται πως στόχος της Τουρκίας με τις νέες εξαγγελίες για την Αμμόχωστο είναι η περαιτέρω προώθηση των σχεδιασμών της για οριστικοποίηση της διχοτόμησης. Επαναλαμβάνεται η κοινή θέση πως η αλλαγή του καθεστώτος τμήματος της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου από στρατιωτική περιοχή σε αστικής χρήσης αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, και ειδικά των ψηφισμάτων 550 και 789, τα οποία καλούν για άμεση μεταβίβαση της περιοχής υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.
Στην ανακοίνωση του Εθνικού Συμβουλίου, αναφέρεται ακόμα πως «χωρίς να παραγνωρίζεται η αρχή ότι ο σεβασμός στο ατομικό δικαίωμα στην περιουσία είναι δεδομένος και ουδείς δύναται να εμποδίσει την ενάσκηση του δικαιώματος αυτού, το Εθνικό Συμβούλιο σημειώνει ότι στο ενδεχόμενο προσφυγής στη λεγόμενη Επιτροπή εγκυμονούνται σοβαροί κίνδυνοι σε σχέση με τις στοχεύσεις της Τουρκίας».
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε πως το Εθνικό Συμβούλιο εκτίμησε πως «αυτές οι εξαγγελίες (για την Αμμόχωστο) πλήττουν καίρια τις προοπτικές επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για επίτευξη συνολικής λύσης στη βάση των περί Κύπρου ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Δικαίου, αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Κατέληξε λέγοντας πως «η κρισιμότητα των στιγμών επιβάλλει ομοψυχία και ομογνωμία και το Εθνικό Συμβούλιο καλεί σε ενότητα στην προσπάθεια αντιμετώπισής των νέων διχοτομικών μεθοδεύσεων της Τουρκίας».
Ανησυχία στον ΟΗΕ
Βαθιά ανήσυχος είναι ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε σχέση με το Βαρώσι μετά τις ανακοινώσεις της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων.
Με ανακοίνωση του αναπληρωτή εκπροσώπου του, Φερχάν Χακ, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δηλώνει «βαθιά ανήσυχος για τις ανακοινώσεις της 20ής Ιουλίου από τους Τουρκοκυπρίους και την Τουρκία σχετικά με περαιτέρω άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων».
Ο ΓΓ του ΟΗΕ υπενθυμίζει ότι έχει επανειλημμένα καλέσει όλα τα μέρη να απόσχουν από μονομερείς ενέργειες, οι οποίες προκαλούν εντάσεις και πιθανόν να υποσκάψουν τις συνεχείς προσπάθειες για αναζήτηση κοινού εδάφους μεταξύ των μερών, προς την κατεύθυνση μιας διαρκούς διευθέτησης του κυπριακού ζητήματος.
«Η θέση των Ηνωμένων Εθνών για τα Βαρώσια παραμένει αμετάβλητη και καθοδηγείται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας», προσθέτει ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του ΓΓ, τονίζοντας ότι ο κ. Γκουτέρες «καλεί όλες τις πλευρές να απέχουν από οποιεσδήποτε μη υποβοηθητικές ενέργειες και να εμπλακούν σε διάλογο για να φέρουν ειρήνη και ευημερία στο νησί, μέσω μιας συνολικής διευθέτησης».
