Επιπρόσθετες διασφαλίσεις για το θέμα του φυσικού αερίου και δη για τα έσοδα από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, επιφυλάσσεται να παραχωρήσει στην Τ/κ πλευρά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό οδηγηθούν σε τελικό στάδιο.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στην επιστολή του για το θέμα του φυσικού αερίου προς τα Ηνωμένα Έθνη και την ΕΕ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρει ότι δεν αποδέχεται να τεθεί το θέμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, παραθέτοντας τη σχετική επιχειρηματολογία και σημειώνοντας ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι να επαναρχίσουν οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού, επιφυλασσόμενος παράλληλα ότι σε μια τελική φάση των συνομιλίων η Ε/κ πλευρά μπορεί να παραχωρήσει πρόσθετες διασφαλίσεις, για να διασκεδαστεί οποιοσδήποτε φόβος, κυρίως σε ό,τι αφορά τα έσοδα από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.
Σε περίπτωση σύγκλησης άτυπης πενταμερούς, η Ε/κ πλευρά θα ζητήσει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, διεκδικώντας τα σημεία του πλαισίου Γκουτέρες -με ή χωρίς επαναδιατύπωσή του από τον ίδιο τον ΓΓ- ως συνέχεια των διαπραγματεύσεων από το σημείο που σταμάτησαν.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η άτυπη πενταμερής θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, στη Νέα Υόρκη μετά τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, επισημαίνοντας πως ναι μεν η ελληνοκυπριακή πλευρά θέτει ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων τον τερματισμό των τουρκικών προκλήσεων, αλλά εάν συγκληθεί άτυπη πενταμερής ο Πρόεδρος θα συμμετάσχει καθώς «δεν πρόκειται για συνομιλίες» αλλά για «άτυπη παραλλαγή» της συνάντησης με Ακιντζί και Λουτ, προκειμένου να υπάρξει συνεννόηση για τη συνέχεια.
Την ίδια ώρα, οι ίδιες πηγές εξέφραζαν προβληματισμό για το “timing” των χθεσινών δηλώσεων του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, καθώς γίνονται σε μια χρονική στιγμή που διαφαίνεται ότι μπορεί να γίνει μια προπαρασκευαστική συνάντηση, την οποία η Τουρκία παλαιότερα είχε αρνηθεί, με πρόσχημα τη συμμετοχή της ΕΕ.
«Οπότε αν τώρα είναι υποχρεωμένοι ή κρίνουν ότι θα πρέπει να προχωρήσουν και να πάμε σε μια τέτοια συνάντηση, μας προβληματίζει αν στο δρόμο ο κ. Τσαβούσογλου κάνει τέτοιες δηλώσεις», αναφέρθηκε σχετικά με τη δήλωση Τσαβούσογλου ότι οι διαπραγματεύσεις στο Κρανς Μοντανά ήταν οι τελευταίες για λύση ομοσπονδίας.
Επισημάνθηκε η τουρκική θέση ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα ξεκινήσουν από εκεί που έμειναν, με τις ίδιες πηγές να σημειώνουν τόσο την πάγια θέση της ε/κ πλευράς ότι πρέπει να αξιοποιηθεί η πρόοδος που έχει επιτευχθεί, καθώς και ότι το να μην ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις από το σημείο που σταμάτησαν στο Κρανς Μοντανά «είναι ταυτόσημο του να πάμε για άλλες συζητήσεις», εκτός ομοσπονδίας.
Οι τελευταίες δηλώσεις Τσαβούσογλου δείχνουν ότι η Τουρκία δεν θέλει να φανεί με κανένα τρόπο ότι θέλει να οδηγήσει την άτυπη πενταμερή σε αδιέξοδο, λέχθηκε από τις ίδιες πηγές, εκτιμώντας πως επιδίωξη της Τουρκίας είναι να οδηγήσει τη διάσκεψη σε αδιέξοδο με επίρριψη ευθυνών στην Ε/κ πλευρά.
Προβληματισμός εκφράζεται και για τη στάση του κ. Ακιντζί, ο οποίος πρέπει να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του με την Τουρκία, με την ίδια πηγή να διερωτάται πώς θα προχωρήσει η διαδικασία εάν δεν μπορεί να πράξει αυτό που θέλει, υπενθυμίζοντας ότι ενώ ο Τ/κ ηγέτης είχε στείλει επιστολή στις 10 Ιουλίου στον ΓΓ των ΗΕ ζητώντας σύγκληση άτυπης πενταμερούς και στις 11 συμφώνησε με την κ. Λουτ να συναντηθούν στην Κύπρο στις αρχές Αυγούστου, εντούτοις στις 12 η κ. Λουτ ενημέρωσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ότι ο κ. Ακιντζί δεν συναινεί στην πραγματοποίηση συνάντησης και μία μέρα αργότερα ο ίδιος έστειλε επιστολή στον ΓΓ των ΗΕ για το φυσικό αέριο.
Σε ό,τι αφορά τη θέση της Τουρκίας για μη εμπλοκή της ΕΕ, η ίδια πηγή εκτίμησε ότι μπορεί να πρόκειται για πρόσχημα που επικαλείται η Τουρκία προκειμένου να μην πραγματοποιηθεί η διάσκεψη, γνωρίζοντας ότι η Ε/κ πλευρά θα επιμείνει σε συμμετοχή της ΕΕ, όπως επίσης και η ίδια η ΕΕ.
Όπως επεσήμανε η ίδια πηγή, η μόνη διέξοδος είναι η κατάθεση των θέσεων της κάθε πλευράς στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, προσθέτοντας πως αν υπάρχουν πιθανότητες η Τουρκία να διαπραγματευθεί πρέπει να πάμε να το δούμε, δεν υπάρχει άλλος τρόπος.