Οι ΗΠΑ εντάσσουν την Κύπρο στο IMET: Προσπάθειες δημιουργίας επιρροής των εξοπλισμών

Η ανακοίνωση από πλευράς των Ηνωμένων Πολιτειών για συμπερίληψη της Κύπρου στο πρόγραμμα ΙΜΕΤ σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο θα πρέπει να ερμηνεύεται ως διπλωματική επιτυχία της Λευκωσίας.

Η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίζεται, ουσιαστικά, ως ένας εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και όχι μόνο, αναφέρει ο Ανδρέας Πιμπίσιης στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας η συμπερίληψη της Κ.Δ. στο πρόγραμμα ΙΜΕΤ αποτελεί ένα από μια σειρά βήματα που θα γίνουν από αμερικανικής πλευράς στην κατεύθυνση της πλήρους συνεργασίας.

Ενδεχομένως για πρώτη φορά τα τελευταία πενήντα χρόνια διπλωματικών σχέσεων που οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν την Κύπρο όπως αντιμετωπίζουν όλα τα άλλα κράτη που έχουν διπλωματικές σχέσεις. Γιατί μέχρι και πρόσφατα μια σειρά προγραμμάτων είτε ήταν απαγορευμένα για την ΚΔ είτε εφαρμόζονταν μόνο εκείνα τα οποία μπορούσαν να λειτουργήσουν προς όφελος και των δύο κοινοτήτων.

Το πρόγραμμα ΙΜΕΤ που αφορά την εκπαίδευση και κατάρτιση ξένων στρατιωτικών ηγητόρων στις εγκαταστάσεις των αμερικανικών ενόπλων δυνάμενων ήταν κάτι που οι ΗΠΑ εφαρμόζουν εδώ και δεκαετίες. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος δίνεται η ευκαιρία σε στρατιωτικούς πέραν των 150 χωρών να γνωρίσουν τα αμερικανικά οπλικά συστήματα αλλά και να μάθουν από τις εμπειρίες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.

Οι στόχοι του προγράμματος ΙΜΕΤ μπορεί να καταγραφούν επιγραμματικά ως εξής:

– Εκπαίδευση μελλοντικών ηγετών, ατόμων που μπορεί στις χώρες τους να αναλάβουν ηγετικές θέσεις στις ένοπλες δυνάμεις.

– Δημιουργία καλύτερης κατανόησης για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

– Δημιουργία σχέσεων μεταξύ του στρατού της χώρας που συμμετέχει και του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών που θα βοηθήσει στη σύσταση συμμαχιών στο μέλλον.

– Ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και των δυνατοτήτων κοινής δράσης.

– Επικέντρωση στην επαγγελματική στρατιωτική εκπαίδευση.

– Δίνει τη δυνατότητα σε χώρες να λαμβάνουν με μειωμένο κόστος εκπαίδευση.

– Παροχή βοήθειας στην αγγλική γλώσσα.

Αυτός που καθορίζει το ποιες χώρες θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα είναι ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις επικρατούσες διμερείς σχέσεις. Ο υπουργός Άμυνας από δικής του πλευράς αναλαμβάνει να εκτελέσει το πρόγραμμα.

Ορισμός και σκοπός

Το ΙΜΕΤ είναι ένα πρόγραμμα χορηγιών το οποίο συστάθηκε από το Κογκρέσο ως μέρος του Νόμου για Έλεγχο Εξαγωγής Όπλων -Arms Control Export- του 1976. Η χρηματοδότηση των χορηγιών εγκρίνεται κάθε χρόνο από το Κογκρέσο μέσα από την ψήφιση του προϋπολογισμού του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Οι χορηγίες που δίνονται μέσω ΙΜΕΤ επιτρέπουν σε ξένο στρατιωτικό προσωπικό από χώρες οι οποίες οικονομικά αδυνατούν να πληρώσουν για εκπαίδευση, σύμφωνα με το νόμο Εξωτερικής Βοήθειας -Foreign Assistance Act- για να παρακολουθούν ένα ή περισσότερα από τα δύο χιλιάδες μαθήματα που προσφέρονται. Τα μαθήματα αυτά προσφέρονται σε σχεδόν 150 στρατιωτικές σχολές των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλη την αμερικανική επικράτεια.

Τα μαθήματα μέσω ΙΜΕΤ χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

– Εκπαίδευση επαγγελματικού στρατιωτικού προσωπικού

– Τεχνική εκπαίδευση

Η ΕΕΣΠ (εκπαίδευση επαγγελματικού στρατιωτικού προσωπικού) είναι σχεδιασμένη για άτομα που βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις στην στρατιωτική ιεραρχία.

Η ΤΕ (τεχνική εκπαίδευση) αφορά τον εξοπλισμό των εκπαιδευόμενων με προσόντα που απαιτούνται για συγκεκριμένα οπλικά συστήματα ή εκπλήρωση των απαιτήσεων συγκεκριμένων στρατιωτικών επαγγελματικών ειδικοτήτων.

Τα μαθήματα που προσφέρονται καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που μπορεί να είναι από μαθήματα κολύμβησης μέχρι ψυχολογικές επιχειρήσεις ή και τη χρήση συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων αμερικανικής παραγωγής.

Οι τύποι εκπαίδευσης που προσφέρονται μέσα από τις στρατιωτικές σχολές των ΗΠΑ καταγράφονται ως εξής:

– Μαθήματα αγγλικής γλώσσας

– Μαθήματα πτήσεων

– Παρατηρητικότητας και εξοικείωσης

– Επαγγελματικής κατάρτισης

– Εκπαίδευση επαγγελματιών στρατιωτικών

– Επισκέψεις επαγγελματικού προσανατολισμού

– Τεχνική εκπαίδευση

Το ΙΜΕΤ σχεδιάστηκε προκειμένου να επιτυγχάνει δυο πρωταρχικούς στόχους:

1. Να βοηθά ξένους στρατούς μέσω των δεξιοτήτων και αξιών που είναι αναγκαίες για σωστή λειτουργία ενός στρατεύματος το οποίο να ελέγχεται από τους πολίτες, να είναι απολίτικος και να επαγγελματικά καταρτισμένος.

2. Το ΙΜΕΤ ως «όργανο επιρροής» μέσω του οποίου οι ΗΠΑ διαμορφώνουν ένα δόγμα που αφορά τις επιλογές στρατιωτικών εξοπλισμών ξένων χωρών αλλά περιστασιακά και πολιτικές κυβερνήσεων.

Οι ξένοι μαθητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, εκπαιδεύονται σε τακτικές πεζικού και επιχειρήσεις από Αμερικανούς εκπαιδευτές, μαθαίνουν να χειρίζονται αμερικανικά οπλικά συστήματα και δημιουργούνται παράλληλα σχέσεις με Αμερικανούς αξιωματικούς.

Σύμφωνα με τη λογική που κυριάρχησε στην αμερικανική κυβέρνηση όταν το πρόγραμμα αυτό πρωτοσυστάθηκε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, θα μπορούσε να υπάρχει μια διασύνδεση ανάμεσα στις πλευρές (εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους) που θα επιτρέπουν στις ΗΠΑ να ενεργούν σε διάφορες περιοχές προς αντιμετώπιση περιφερειακών απειλών.

Ο αναλυτής του RAND Corporation, Γουίλιαμ Μακόι περιγράφει το πώς λειτουργεί το όλο πρόγραμμα, λαμβάνοντας υπόψη μια εκτενή ανάλυση που έγινε από πλευράς του οργανισμού, με τον εξής τρόπο:

«Οι αξιωματικοί πιστεύουν ότι πρώτιστος στόχος των ΗΠΑ για την εκπαίδευση ξένων στρατιωτών είναι η δημιουργία σχέσεων μεταξύ στρατιωτικών, οι οποίες μπορεί να καταστούν χρήσιμες σε περιόδους κρίσεων και παράλληλα προσφέρει στις ΗΠΑ σχετική ελευθερία δράσης σε άλλες χώρες είτε είναι δικαιώματα υπερπτήσεων είτε παραμονής στο έδαφος».

Εκπρόσωποι από 153 χώρες

Τον Δεκέμβριο του 2019 το Υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών είχε 5181 ξένους φοιτητές από 153 χώρες για εκπαίδευση στον τομέα της ασφάλειας.

Αναλόγως των διμερών και άλλων σχέσεων αποφασίζεται και η συμμετοχή των ξένων χωρών στο πρόγραμμα.

Για παράδειγμα την περσινή χρονιά αποφασίστηκε να υπάρξει περιορισμός στη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας λόγω ενός περιστατικού πυροβολισμών στη ναυτική βάση Πενσακόλα. Παράλληλα το Πακιστάν επανήλθε στο πρόγραμμα, μετά την αποβολή του το 2018 ως μέτρο πίεσης που ήθελε να ασκήσει η κυβέρνηση Τραμπ για να πλήξει ισλαμιστές μαχητές.

Πέραν από τη διπλωματία

Το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν περιορίζει τη δράση του στην καθαρά διπλωματική, όπως είναι για παράδειγμα η βάση λειτουργίας των περισσοτέρων υπουργείων Εξωτερικών στην Ευρώπη. Η πολυδιάστατη πολιτική που ακολουθεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συμπεριλαμβάνει και τον τομέα της άμυνας και ασφάλειας.

Τα θέματα αμυντικών συνεργασιών τα χειρίζεται η Ομάδα Βοήθειας στον τομέα Ασφάλειας – Security Assistance Team. Η ομάδα που παρέχει βοήθεια στον τομέα της ασφάλειας είναι οργανωμένη σε τρεις τομείς. Αναπτύσσει πολιτικές στρατιωτικής βοήθειας και διαχειρίζεται χρηματοδότηση στον τομέα της παροχής βοήθειας, στον τομέα της ασφάλειας μέσω τριών προγραμμάτων:

– Εξωτερική Στρατιωτική Χρηματοδότηση – Foreign Military Financing (FMF)

– Διεθνής Στρατιωτική Εκπαίδευση και Εξάσκηση – International Military Education and Training (IMET)

– Ειρηνευτικές Αποστολές – Peacekeeping Operations (OP)

Υπάρχει επίσης ο τομέας παροχής Στήριξης στον τομέα της Ασφάλειας γνωστός ως Security Sector Assistance (SSA). Αποστολή του η συνεργασία μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας για παροχή βοήθειας στις ένοπλες δυνάμεις ξένων χωρών για υποστήριξη:

1) Αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις

2) Καταπολέμηση της εξάπλωσης όπλων μαζικής καταστροφής

3) Επιχειρήσεις κατά της διακίνησης ναρκωτικών

4) Επιχειρήσεις κατά του οργανωμένου εγκλήματος

5) Επιχειρήσεις προστασίας θαλάσσιων και επίγειων συνόρων

6) Επιχειρήσεις στρατιωτικής κατασκοπίας

7) Επιχειρήσεις ή δράσεις που συμβάλλουν σε μια διεθνή συμμαχική δράση η οποία καθορίζεται από τον υπουργό ώστε να είναι προς το εθνικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όπως φαίνεται από την ανάλυση του όλου προγράμματος ΙΜΕΤ, κύρια και βασική του αποστολή είναι από τη μια η παροχή εκπαίδευσης σε στρατιωτικό επίπεδο προς διάφορες χώρες. Την ίδια ώρα αποτελεί ένα βήμα προώθησης της αμερικανικής εξωτερικής και περιφερειακής πολιτικής. Σήμερα μπορεί πολλές χώρες, ιδιαίτερα οι ανεπτυγμένες να θεωρούν τα συγκεκριμένα προγράμματα ως θετικά για τα στρατιωτικά τους στελέχη. Όμως στο πρόσφατο παρελθόν τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Τα παραδείγματα μόνο στην περίπτωση της λατινικής και νότιας Αμερικής είναι πολλά. Εκεί το πρόγραμμα ξέφευγε των ορίων του.

Ιδιαίτερο όφελος για την Εθνική Φρουρά

Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος έχει αξιόλογα στελέχη στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς εντούτοις οι διάφοροι περιορισμοί στη συμμετοχή εκπαιδευτικών προγραμμάτων λειτουργούσαν αντιπαραγωγικά.

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα ΙΜΕΤ θα προσφέρει στα στελέχη της Εθνικής Φρουράς ένα σημαντικό πεδίο εκπαίδευσης ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που οι κυπριακές ένοπλες δυνάμεις καταγράφουν μια αλλαγή κατεύθυνσης και προσπαθούν να μετατραπούν σε μια σύγχρονη δύναμη.

Ήδη στελέχη της Εθνικής Φρουράς συμμετέχουν σε σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε άλλες χώρες όπως είναι για παράδειγμα η Γαλλία. Επίσης σημαντική από στρατιωτικής πλευράς θεωρείται η συνεργασία των ενόπλων δυνάμεων της Κύπρου και του Ισραήλ.

Με το ΙΜΕΤ θα μπορούν περισσότερα στελέχη της ΕΦ να έρθουν σε επαφή με σύγχρονες αντιλήψεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας κάτι που θα βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό τού κυπριακού στρατού. Παράλληλα θα δώσει και τη δυνατότητα σε Κύπριους στελέχη της ΕΦ να ανελιχτούν στα ανώτατα δώματα της ιεραρχίας των κυπριακών ενόπλων δυνάμεων, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα.