Κύπρος
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τη διάρκεια συνέντευξής του σε ιστοσελίδα, εξέφρασε την άποψη ότι η Τουρκία, σε αντίθεση με το τι πράττει στο Αιγαίο, επιλέγει στην Κύπρο την περαιτέρω κλιμάκωση.
Ο κ. Χριστοδουλίδης τονίζει ότι η ανανέωση της παράνομης τουρκικής NAVTEX για ενέργειες στην ΑΟΖ της Κύπρου είναι ενδεικτική των προθέσεων της Άγκυρας και υπογραμμίζει ότι η αποτρεπτική ισχύς της Ελλάδας αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα στην επιλογή αποκλιμάκωσης της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τις ενέργειες του Ορούτς Ρέις.
Παράλληλα, σημειώνει ότι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στο σκέλος που αφορούν τις ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ πρέπει να προχωρήσουν άμεσα και υπογραμμίζει ότι στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητηθεί το πλήρες φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Τέλος, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η Λευκωσία επιδιώκει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έμειναν στο Κραν Μοντανά και υπογραμμίζει την αναφορά του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ότι οι συνομιλίες πρέπει να διεξαχθούν εντός ενός κατάλληλου περιβάλλοντος, μακριά από εντάσεις, προκειμένου να υπάρξει προοπτική θετικής κατάληξης.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Νίκου Χριστοδουλίδη:
Τι πρέπει να περιμένουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου;
Πρώτα και πάνω από όλα είναι σημαντικό το γεγονός ότι στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα γίνει συζήτηση για το πλήρες φάσμα των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Το ζήτημα της Τουρκίας απασχολεί την ΕΕ εδώ και καιρό και θα γίνει μια συνολική συζήτηση, η οποία δεν αφορά αποκλειστικά τις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας σε Ελλάδα και Κύπρο αλλά και την εμπλοκη της στη Λιβύη, στη Συρία αλλά και συνολικα την ενταξιακή της πορεία.
Αναφορικά με το ζήτημα των κυρώσεων να διευκρινίσουμε ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές πτυχές. Η πρώτη αφορά τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο, οι οποίες συνεχίζονται. Για αυτό υπάρχει πολιτική απόφαση από το 2019 και υπάρχει και το σχετικό νομικό πλαίσιο για στοχευμένα μέτρα εναντίον όσων εμπλέκονται στις εν λόγω παράνομες ενέργειες. Αυτό είναι το ένα σκέλος. Το δεύτερο σκέλος αφορά τη συζήτηση που έγινε στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών, με αφορμή την κλιμάκωση των τουρκικών ενεργειών με έκνομες ενέργειες και έναντι της Ελλάδας. Οι Υπουργοί Εξωτερικών κάλεσαν τον Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιάσει έναν κατάλογο επιλογών για ενδεχόμενες τομεακές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας. Δηλαδή, για κυρώσεις που αφορούν τη χώρα. Έχει ήδη γίνει μια προφορική παρουσίαση από τον κ. Μπορέλ κατά την διάρκεια του Gymnich και τώρα αναμένεται να παρουσιαστεί το σχετικό έγγραφο στους ηγέτες.
Θυμίζω, σε σχέση με το πρώτο σκέλος, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εισηγηθεί από τον Ιούνιο κάποιες επιπρόσθετες υποθέσεις και κατά τη διάρκεια της τελευταίας συζήτησης στο Gymnich αποφασίστηκε ότι αυτές πρέπει να προχωρήσουν άμεσα.
Πώς αξιολογείτε το γεγονός ότι η Τουρκία σε ό,τι αφορά την Ελλάδα δείχνει να προχωρά σε αποκλιμάκωση ενώ στο επίπεδο της Κύπρου ανανέωσε τη Navtex για το Yavuz;
Στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχει το δεδομένο της αποτρεπτικής ισχύος, που δεν υπάρχει στην περίπτωση της Κύπρου και αυτός είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που λαμβάνει σοβαρά υπόψη η Τουρκία αλλά και ένα δεδομένο που επηρεάζει, λόγω ανησυχίας ενός θερμού επεισοδίου, στο να αναληφθούν αμέσως πρωτοβουλίες αποκλιμάκωσης. Είναι ταυτόχρονα και ο παράγοντας του ΝΑΤΟ καθώς Ελλάδα και Τουρκία είναι κράτη – μέλη, γεγονός που επηρεάζει στην ανάληψη πρωτοβουλίας.
Η Τουρκία στην περίπτωση της Κύπρου, δηλαδή, δεν δείχνει να πτοείται από την πιθανότητα κυρώσεων;
Εμείς θεωρούμε θετική την απομάκρυνση του Ορούτς Ρέις από την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Στηρίζουμε τον διάλογο ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα στη βάση των προσεγγίσεων που δημόσια αναφέρει η ελληνική κυβέρνηση. Στην περίπτωση της Κύπρου, σας θυμίζω ότι μόλις πριν δύο ημέρες είχε λήξει η NAVTEX της Τουρκίας που αφορούσε παράνομη γεώτρηση σε αδειοδοτημένο από την Κυπριακή Δημοκρατία τεμάχιο και προχώρησε στην ανανέωσή της μέχρι τις 12 Οκτωβρίου. Αυτό δείχνει ξεκάθαρες προθέσεις, μάλιστα σε μια περίοδο που υπάρχει πρωτοβουλία για τερματισμό και των έκνομων της ενεργειών στην ΑΟΖ της Κύπρου. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι στην περίπτωση της Κύπρου, επιλέγει την περαιτέρω κλιμάκωση, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση του Oruc Reis.
Παρατηρούμε μεγάλη κινητικότητα στη Λευκωσία. Σε διάστημα λίγων ημερών έφτασαν στο νησί οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και των ΗΠΑ αλλά και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η κινητικότητα αυτή σχετίζεται μόνο με το ζήτημα της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο ή αφορά και το Κυπριακό;
Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων των δύο υπουργών Εξωτερικών που αναφέρατε, οι συζητήσεις άπτονταν κατά κύριο λόγο τριών θεμάτων. Της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο, το ενδεχόμενο εξελίξεων στο Κυπριακό και τις διμερείς μας σχέσεις. Όσον αφορά την επίσκεψη του Σαρλ Μισέλ, αντικείμενο των συζητήσεων ήταν οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας αλλά και το Κυπριακό. Σε σχέση με το Κυπριακό, θεωρούμε θετική τη δήλωση του Γ.Γ του ΟΗΕ και την ετοιμότητα του για ανάληψη πρωτοβουλίας. Προσδοκία μας και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε, εκφράζοντας την ετοιμότητά μας, ήταν να επαναρχίσουν οι συνομιλίες πολύ νωρίτερα. Υπάρχει, όμως, από πλευράς Τουρκίας η επίκληση της εκλογικής διαδικασίας στα κατεχόμενα. Θυμίζω ότι η Αγκυρα ήταν αντίθετη ακόμα και στη συνάντηση που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο στο Βερολίνο ανάμεσα στους δύο ηγέτες και τον κ. Γκουτέρες.
«Φωτογράφισε» Πενταμερή ο ΓΓ του ΟΗΕ στην τελευταία του δήλωση;
Είμαστε σε επαφή με τα Ηνωμένα Έθνη. Μιλάμε για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, σε σύνθεση Κρανς Μοντανά. Σας θυμίζω ότι στην τελευταία διαπραγματευτική διαδικασία υπήρχε, τόσο στις συζητήσεις για τις εσωτερικές πτυχές όσο και στις συζητήσεις για τις εξωτερικές πτυχές, συμμετοχή και της ΕΕ. Αυτό θεωρώ ότι βοήθησε καθοριστικά στο να υπάρξουν σημαντικές συγκλήσεις.
