Κύπρος
Η σημερινή εικόνα της Αμμοχώστου δίνει την εντύπωση πως ο χρόνος σταμάτησε το 1974. Ετοιμόρροπα κτίρια, καταστροφές και λεηλασίες, οι οποίες ακολούθησαν την τουρκική εισβολή, ξυπνούν φρικτές μνήμες στους Κύπριους που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους.
Εδώ και τέσσερις δεκαετίες η Αμμόχωστος παραμένει ανοιχτή πληγή, να θυμίζει την αδυναμία της διεθνούς κοινότητας να επιβάλει το δίκαιο ενός λαού που βρίσκεται υπό διωγμό, με τα πάτρια εδάφη του υπό την κατοχή του τουρκικού στρατού.
Η Αμμόχωστος έχει χαρακτηριστεί πόλη-φάντασμα, αφού από τις 14 Αυγούστου του 1974 οι κάτοικοί της εκδιώχθηκαν και από τότε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης παραμένει κλειστό και ερημωμένο, με τον κατοχικό στρατό να μην επιτρέπει την επιστροφή των νόμιμων κατοίκων του, παρά τα σχετικά ψηφίσματα και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
«Από το φράκτη που αποτρέπει τους πεζούς να έχουν πρόσβαση στο Βαρώσι, τα παραλιακά ξενοδοχεία, τα διαμερίσματα και τα εστιατόρια δεν είναι τίποτε περισσότερο από σαθρούς σκελετούς από μπετόν. Τεράστιες αστικές ταφόπλακες που στέκονται αποφασιστικά ενάντια στο πέρασμα του χρόνου», ανέφερε η έκθεση της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου του 2008.
Η πόλη της Αμμοχώστου πριν από την τουρκική εισβολή αριθμούσε περίπου 40.000 κατοίκους και ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του νησιού. Το λιμάνι της ήταν το κύριο λιμάνι της Κύπρου και ο τουρισμός ο τομέας στον οποίο η πόλη ξεχώριζε. Είναι ενδεικτικό ότι από τα περίπου 100 ξενοδοχεία που λειτουργούσαν σε ολόκληρο το νησί, τα 45 ήταν στην Αμμόχωστο.
Στις 14 Αυγούστου 1974, μέσα σε μόνο δύο ημέρες, οι Τούρκοι κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της πεδιάδας της Μεσαορίας, την Αμμόχωστο, την Καρπασία και το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής Μόρφου. Η επέλαση των Τούρκων είχε ως αποτέλεσμα πάνω από 4.000 νεκρούς και 1.619 αγνοουμένους, ενώ περισσότεροι από 200.000 κάτοικοι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους κι έγιναν πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους την πατρίδα.
Η πόλη, μετά την κατάληψή της από τα τουρκικά στρατεύματα, λεηλατήθηκε, σφραγίστηκε και μέχρι σήμερα η πρόσβαση είναι απαγορευμένη. Το χαρακτηρισμό «πόλη-φάντασμα» έδωσε ο Σουηδός δημοσιογράφος Γιαν-Όλοφ Μπένγκστον, ο οποίος επισκέφθηκε το λιμάνι της Αμμοχώστου και, αγναντεύοντας τη σφραγισμένη πόλη, έγραψε: «Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα, Σεπτέμβριος 1977, τα τραπεζάκια όπου σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Το Βαρώσι είναι μια πόλη-φάντασμα».
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε δύο πολύ σημαντικά ψηφίσματά του για το Κυπριακό, περιέλαβε ρητές πρόνοιες για το ζήτημα της πόλης της Αμμοχώστου. Το πρώτο ψήφισμα, το 550, εκδόθηκε το 1984 και καταδικάζει ως απαράδεκτες τις απόπειρες εποικισμού οποιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από άτομα διαφορετικά από τους νομίμους κατοίκους του και ζητεί τη μεταβίβαση της περίκλειστης περιοχής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.
Το δεύτερο ψήφισμα, το 789, εκδόθηκε το 1992 και προτείνει ως Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης να τεθούν τα Βαρώσια υπό τον έλεγχο της Ειρηνευτικής Δύναμης, με στόχο την εφαρμογή του ψηφίσματος 550 του 1984.
Δύο χρόνια μετά την έκδοση του δεύτερου ψηφίσματος, ο τότε γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι απέδωσε ξεκάθαρα ευθύνες στην Τουρκία για τη μη εφαρμογή του ψηφίσματος 789, επισημαίνοντας ότι η μη πρόοδος στο θέμα αποδίδεται ρητά στην έλλειψη πολιτικής βούλησης από την τουρκοκυπριακή πλευρά.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει, επίσης, εκφράσει το έντονο ενδιαφέρον του για την Αμμόχωστο κι έχει υπογραμμίσει σε αρκετές περιπτώσεις την ανάγκη η Τουρκία να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η πρώτη προσέγγιση στο θέμα έγινε με την έκθεση της Επιτροπής Αναφορών το 2008, στην οποία προτρέπει για την εφαρμογή του Ψηφίσματος 550 του ΟΗΕ χωρίς καθυστέρηση και ζητεί από την Τουρκία να αποσύρει τις κατοχικές στρατιωτικές δυνάμεις της από την Κυπριακή Δημοκρατία, που αποτελεί επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκινώντας με την επιστροφή του περιφραγμένου τμήματος της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της.
Το Φεβρουάριο του 2012 εκδόθηκε νέο ψήφισμα, το οποίο καταδεικνύει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και συμπαράσταση στο ζήτημα της Αμμοχώστου ως ένα ζήτημα προτεραιότητας το οποίο θα διευκόλυνε τις προσπάθειες για μια συνολική επίλυση του κυπριακού προβλήματος.
Το Μάρτιο του 2012, στο ψήφισμα για την Έκθεση Προόδου για την Τουρκία, καλείται επίσης η κατοχική δύναμη να μεταφέρει τον έλεγχο της Αμμοχώστου στα Ηνωμένα Έθνη. Αντ’ αυτού, τον Αύγουστο του 2017 οι κατοχικές αρχές άνοιξαν ένα κομμάτι της παραλίας που βρίσκεται νοτίως της πόλης και με τη νέα απόφασή τους ανοίγουν ολόκληρη την παραλία και το παραλιακό μέτωπο των Βαρωσίων την Πέμπτη (08/10), παρά τα έντονα διαβήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας προς κάθε κατεύθυνση.
