Σαν σήμερα: Ο «ματωμένος Δεκαπενταύγουστος» του 1974 – Ο «Αττίλας ΙΙ» προελαύνει στην Αμμόχωστο

Σαν σήμερα, πριν 50 χρόνια, η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ο «Αττίλας ΙΙ», βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Με το τέλος της πρώτης φάσης της εισβολής Ατίλλα Ι, οι τούρκικες δυνάμεις ήδη ελέγχουν το 7% της Κύπρου.

Είχαν καταφέρει να ενώσουν το προγεφύρωμα τους με τον μεγάλο θύλακα του Κιόνελι, βορείως της Λευκωσίας. Έλεγχαν το λιμάνι της Κερύνειας, που τους επέτρεπε να αυξήσουν τους ρυθμούς ανεφοδιασμού των δυνάμεων τους.

Στις 3.30 τα χαράματα της 14ης του Αυγούστου 1974 τελειώνουν με πλήρη αποτυχία στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) για την κατάσταση στην Κύπρο.

Μία ώρα αργότερα, τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλα σημεία της Κύπρου.

Ο «Αττίλας 2» είχε ξεκινήσει.

Από το μεσημέρι της 14ης του Αυγούστου, τουρκικά άρματα και ισχυρές δυνάμεις πεζικού αρχίζουν να κινούνται από Λευκωσία προς Αμμόχωστο, στα ανατολικά, και προς Λεύκα-Λιμνίτη, στα δυτικά.

Με την άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης να στείλει Ναυτικό και Αεροπορία για να βοηθήσει Εθνοφρουρά και τα απομεινάρια της ΕΛΔΥΚ οι Τούρκοι κατακτούν το 37% της Κύπρου ενώ μέχρι τότε κατείχαν ένα πολύ μικρό μέρος του εδάφους 4%!

Το Πολεμικό Συμβούλιο, που συνεδριάζει στις 6 τα χαράματα υπό την προεδρία του Κ.Καραμανλή στην Αθήνα, διαπιστώνει την «αδυναμία» της Ελλάδας να συνδράμει στρατιωτικά την Κύπρο και έτσι οι ελληνικές αντιδράσεις περιορίζονται στο διπλωματικό τομέα ενώ τα τουρκικά στρατεύματα που είχαν ενισχυθεί στο μεσοδιάστημα της ανακωχής με αποστολή τεράστιων ενισχύσεων σαρώνουν την αντίσταση των λίγων εθνοφυλάκων που δεν είχαν λάβει από την Αθήνα ούτε σφαίρα!

Ήταν η ημέρα που ειπώθηκε το περίφημο «Η Κύπρος κείται μακράν».

Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση ο Κ. Καραμανλής, το πρωί της 14ης του Αυγούστου, ανακοινώνει την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Ηταν ένας ελιγμός υπό το βάρος της λαϊκής πίεσης, ο οποίος όμως έχει τραγικά αποτελέσματα, αφού βάζει την Τουρκία στο Αιγαίο: Οι ΗΠΑ εκχωρούν τον επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου στην Άγκυρα. από τότε ξεκινούν τα προβλήματα που βιώνουμε μέχρι σήμερα.

Δηλαδή ο Κ.Καραμανλής προσπάθησε να διορθώσει το ένα λάθος (μη αποστολή ενισχύσεων στην Κύπρο) με ένα άλλο: Την έξοδο από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ μη σκεπτόμενος ότι η Τουρκία θα εμφανιστεί στο Αιγαίο ως εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ.

Μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, η ελληνοκυπριακή αντίσταση έχει ουσιαστικά καταρρεύσει και τα οχυρά εγκαταλείπονται αφού δεν υπάρχουν καν πυρομαχικά.

Στις 15 του Αυγούστου, τα τουρκικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αμμόχωστο, στις 16 του Αυγούστου ο «Αττίλας 2» ολοκληρώνεται με την κατάληψη της Μόρφου, ενώ η κυβέρνηση Κληρίδη μεταφέρεται πρόσκαιρα στη Λεμεσό, φοβούμενη ότι επίκειται κατάληψη της Λευκωσίας.

Οι Τούρκοι, έχοντας πετύχει τους στρατιωτικούς τους σκοπούς, δέχονται κατάπαυση του πυρός στις 6 το απόγευμα της 16ης του Αυγούστου 1974. Ηδη κατείχαν το 36,4% του κυπριακού εδάφους. Περίπου 2.000 Ελληνες και Ελληνοκύπριοι είχαν σκοτωθεί, πάνω από 1.600 ήταν οι αγνοούμενοι και 200.000 ήταν οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες.