Κύπρος
Όλο και περισσότερο να μετατραπεί σε ένα πεδίο πρόκλησης εντάσεων τείνει η νεκρή ζώνη, η οποία έχει εκχωρηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία προς τα Ηνωμένα Έθνη για να επιτηρούν την κατάπαυση πυρός και από τις δύο πλευρές, αλλά και να φροντίζουν ώστε να διατηρείται η ειρήνη στην περιοχή.
Η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών που έχει αναλάβει την επιτήρηση της γραμμής αντιπαράταξης, με πράξεις ή παραλείψεις βρίσκεται συχνά – πυκνά να είναι μέρος του προβλήματος.
Η περιοχή της νεκρής ζώνης στην ακριτική κοινότητα Δένειας αποτελεί συχνά πηγή εντάσεων, με τα Ηνωμένα Έθνη να ρίχνουν το βάρος της πρόκλησης προβλημάτων στους Ελληνοκύπριους γεωργούς που έχουν χωράφια στην περιοχή και εν μέρει να δικαιολογούν τις κινήσεις του τουρκικού κατοχικού στρατού. Ένα άλλο σημείο αντιπαραθέσεων είναι διάφορα σημεία εντός της Λευκωσίας, με τελευταίο γεγονός τα έργα στο γήπεδο της Τσετίνκαγια. Και ανατολικότερα είναι η περιοχή Στροβιλιών όπου η παραβίαση του στάτους κβο από τον κατοχικό στρατό αποτελεί ένα γεγονός εδώ και καιρό.
Σε κάθε περίπτωση ο κατοχικός στρατός επικαλείται ένα ήσσονος σημασίας γεγονός προκειμένου να κινηθεί είτε προς τη νεκρή ζώνη, είτε για να ενισχύσει την παρουσία του σε συγκεκριμένα σημεία. Αυτό ακριβώς έπραξε και στο τελευταίο επεισόδιο στη Δένεια στις αρχές της εβδομάδας.
Η Δένεια είναι μια περιοχή όπου συχνά-πυκνά προκαλούνται κάποιες εντάσεις λόγω κυρίως γεωργικών δραστηριοτήτων. Οι Ελληνοκύπριοι γεωργοί που έχουν περιουσίες εντός της νεκρής ζώνης, εισέρχονται για να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους και αντί να τυγχάνουν προστασίας από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κατοχικό στρατό.
Πέραν όμως των κινήσεών τους στην περιοχή, ο κατοχικός στρατός αποφάσισε να αναγείρει ένα νέο φυλάκιο που αποσκοπεί, πρώτα και κύρια, στο να εδραιώσει την παρουσία και να κυρίως για να ελέγχει τις κινήσεις εντός της νεκρής ζώνης.
Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ παρ’ όλον ότι έχει –όπως ανακοίνωσε– διαμαρτυρηθεί προς τον κατοχικό στρατό, φαίνεται να δικαιολογεί τις ενέργειες των Τούρκων επικαλούμενη την είσοδο Ελληνοκύπριου γεωργού στα χωράφια του εντός της νεκρής ζώνης. Σύμφωνα με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ “ο αγρότης εργαζόταν χωρίς άδεια εντός της νεκρής ζώνης και βόρεια της γραμμής καταπαύσεως του πυρός, παρά το γεγονός ότι είχε προειδοποιηθεί πολλές φορές”.
Εν ολίγοις η πλευρά των Ηνωμένων Εθνών αφήνει να φανεί ότι το πρόβλημα προέκυψε από τις δραστηριότητες των Ελληνοκυπρίων. Κάτι που θεωρείται σίγουρο ότι θα καταγραφεί και στην επόμενη έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για τις δράσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο νησί.
Τόσο στην τελευταία έκθεση του ΓΓ ΟΗΕ όσο και στο ψήφισμα για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ υπήρχαν αναφορές οι οποίες οδηγούσαν κάποιο τρίτο στο συμπέρασμα ότι οι εντάσεις στη Δένεια προκύπτουν από τις δραστηριότητες Ελληνοκυπρίων γεωργών.
Περίπου μία εβδομάδα από το νέο συμβάν στη Δένεια το κατοχικό καθεστώς ξεκίνησε κατασκευαστικά έργα στην περιοχή που βρίσκεται το γήπεδο της τουρκοκυπριακής ομάδας Τσετίνκαγια, που βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το Λήδρα Πάλας. Ένα γεγονός που οδήγησε σε μια έντονη αντιπαράθεση ανάμεσα στην κυπριακή κυβέρνηση και τα Ηνωμένα Έθνη.
Αιτία της αντιπαράθεσης στην προκειμένη περίπτωση, ήταν και πάλι η προσέγγιση των εκπροσώπων που διεθνούς οργανισμού που όχι μόνο δεν είχαν ενημερώσει τις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά προχώρησαν και στο να δικαιολογήσουν τις πράξεις των Τούρκων.
Ο εκπρόσωπος της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, Αλίμ Σιντίκ, στην πρώτη του δήλωση επί του θέματος ισχυρίστηκε (μιλώντας στο ΚΥΠΕ) ότι “ο χώρος θα χρησιμοποιηθεί για ποδοσφαιρικές προπονήσεις μόνο, όπως γινόταν στο παρελθόν, με την εφαρμογή αυστηρών κανονισμών για διαχείριση της χρήσης του και προστασία του καθεστώτος εντός της νεκρής ζώνης. Τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν ως υπερβολικές τις αντιδράσεις της κυπριακής κυβέρνησης, γεγονός που οδήγησε στην οργίλη αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών. Ο Ιωάννης Κασουλίδης είχε μια έντονη συνομιλία (όπως αποκάλυψε την περασμένη Δευτέρα ο Φιλελεύθερος) με τον ειδικό αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Κόλιν Στιούαρτ.
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του “Φ” προκύπτουν κι άλλα ζητήματα που έχουν να κάνουν με δράσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ σε διάφορα σημεία της νεκρής ζώνης. Συγκεκριμένα στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι ο Ι. Κασουλίδης “εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκεια της κυπριακής κυβέρνησης για ‘‘συλλήψεις’’ στις οποίες προβαίνουν οι ούτω καλούμενες αρχές των κατεχομένων στην περιοχή της Πύλας. Ενέργειες που, όπως εξήγησε, γίνονται με την ανοχή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως στη συγκεκριμένη περιοχή η αποτελεσματική εφαρμογή της έννομης τάξης από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας διολισθαίνει, λόγω και της ανοχής που επιδεικνύει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Επεσήμανε ότι η Αστυνομία Κυπριακής Δημοκρατίας θα προβεί σε επιχειρήσεις για πάταξη οργανωμένου εγκλήματος και θα ενημερώνει την Ειρηνευτική Δύναμη λίγο πριν την έναρξή τους. Ο Κόλιν Στιούαρτ ανέφερε επί των πιο πάνω ότι οι Τουρκοκύπριοι διενήργησαν επιχειρήσεις στην Πύλα ως απάντηση των πρόσφατων επιχειρήσεων της κυπριακής Αστυνομίας”.
Επιπρόσθετα, στην περιοχή της Λευκωσίας, υπάρχουν αρκετά περιστατικά στην ατζέντα όπου και πάλι ο ρόλος της ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν είναι αυτός που η Κυπριακή Δημοκρατία θα ανέμενε. Ο Ι. Κασουλίδης υπέδειξε στον Κόλιν Στιούαρτ τις παραβιάσεις σε Wayne’s Keep, περιοχή Πολύγωνο και την αμφισβήτηση συντεταγμένων της νεκρής ζώνης από την Ειρηνευτική Δύναμη.
Στην Πύλη Πάφου, στη Λευκωσία, στο σημείο που βρίσκεται το παλιό (εγκαταλελειμμένο) καφενείο “Σπίτφαϊαρ”, οι τουρκικές δυνάμεις, αν και είναι απαγκιστρωμένη περιοχή, έχουν προελάσει. Έχουν καταλάβει το κτήριο, ακόμη και την πρόσοψή του, που “βλέπει” στις ελεύθερες περιοχές και θεωρείτο τμήμα τους. Στο αγγλικό κοιμητήριο, που βρίσκεται στη νεκρή ζώνη στον Άγιο Δομέτιο, επιχειρείται ο πλήρης έλεγχός του από τον κατοχικό στρατό, απαιτώντας όπως, όποιος μεταβαίνει προς αυτό να έχει τη δική του άδεια.
Ανατολικότερα τα σημεία τριβής βρίσκονται στην περιοχή της επαρχίας Αμμοχώστου. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση τα Στροβίλια όπου έγιναν και οι πρώτες κινήσεις του κατοχικού στρατού αμφισβήτησης της νεκρής ζώνης. Το 2000 οι Τούρκοι έκαναν στη συγκεκριμένη περιοχή τις πρώτες του κινήσεις και κατάφεραν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους ένα τμήμα της νεκρής ζώνης που ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η τουρκική πλευρά είχε τότε προχωρήσει σε παράνομες ενέργειες εκμεταλλευόμενη την ιδιομορφία της περιοχής λόγω του εδάφους των Βρετανικών Βάσεων αλλά και την ανοχή των Ηνωμένων Εθνών. Έκτοτε το θέμα των Στροβιλιών αποτελεί σημείο αναφοράς στις εκθέσεις και τα ψηφίσματα για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, χωρίς καμιά κίνηση επανόδου στην προηγούμενη κατάσταση πραγμάτων. Κατά διαστήματα στα 22 χρόνια που πέρασαν οι κατοχικός στρατός προχώρησε σε περαιτέρω εδραίωση της παρουσίας του στην περιοχή.
Εδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας
Ο νομικός Αχιλλέας Αιμιλιανίδης σε δηλώσεις του (στον Άλφα) εξήγησε με σαφήνεια το καθεστώς της νεκρής ζώνης και τον ρόλο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ανέφερε ότι η νεκρή ζώνη δημιουργήθηκε πρώτη φορά το 1964 μετά τον διαχωρισμό της Λευκωσίας και τους θύλακες που έμεναν οι Τουρκοκύπριοι. Αργότερα, μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την παράνομη κατοχή μεγάλου μέρους του νησιού, η διαχωριστική αυτή γραμμή λειτουργεί ως ενδιάμεση των δύο εμπόλεμων μερών, δηλαδή της Τουρκίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ολόκληρο το έδαφος του νησιού ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία, εκτός από τις βρετανικές βάσεις που δεν συνιστούν τμήμα της, με βάση το σύνταγμα. Η νεκρή ζώνη τελεί υπό την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η έλευση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο προέκυψε με το ψήφισμα 186/64 του Συμβουλίου Ασφαλείας όταν η Κυπριακή Δημοκρατία ζήτησε τη συμβολή της για τον περιορισμό των εχθροπραξιών και την ειρήνευση στην περιοχή.
Ο κ. Αιμιλιανίδης εξήγησε πως “τότε η ΚΔ έκανε μια συμφωνία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για το καθεστώς της δύναμης το οποίο έδινε στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ το δικαίωμα να διακινείται στο νησί. Η ΚΔ το έπραξε ως κυρίαρχη, η οποία ήθελε και εξακολουθεί να θέλει την παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ούτε όμως στο ψήφισμα 186/64 ούτε σε μεταγενέστερα ψηφίσματα ούτε και στη συμφωνία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ υπάρχει οτιδήποτε που να αφορά το καθεστώς της νεκρής ζώνης, δηλαδή το νομικό καθεστώς ή τον ρόλο που ασκεί η ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη νεκρή ζώνη. Εκείνο που έχει επανελειμμένα λεχθεί και από τον Γενικό Γραμματέα σε εκθέσεις του, είναι ότι υπάρχει μια χαλαρή άτυπη συμφωνία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών δηλαδή της Τουρκίας και της ΚΔ, με σκοπό να γίνεται σεβαστή η άσκηση ελέγχου από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη νεκρή ζώνη”.
Τέλος ανέφερε πως μετά τη δεκαετία του ’90, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ υιοθέτησε τη λεγόμενη θεωρία της ακεραιότητας της νεκρής ζώνης, βάση της οποίας η ΟΥΝΦΙΚΥΠ ενεργεί ως ελέγχουσα τη νεκρή ζώνη, όχι ως ιδιοκτήτης παρά το ότι δεν έχει συμφωνία για τους δύο σκοπούς της διασφάλισης ότι δεν θα υπάρχουν εχθροπραξίες και ότι κάθε πλευρά δέχεται την ακεραιότητα της νεκρής ζώνης. Ως εκ τούτου η ΟΥΝΦΙΚΥΠ μπορεί να προβαίνει σε ενέργειες που συμβάλλουν σε πολιτιστικές, αθλητικές, κοινωνικές και άλλες δραστηριοποιήσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές.
