Παγκόσμια Ημέρα Ζυμαρικών: Τα έτρωγαν στην Αρχαία Ελλάδα και τα έλεγαν «λάγανον»

Η Παγκόσμια Ημέρα Ζυμαρικών καθιερώθηκε το 1998, με πρωτοβουλία της Ένωσης των Ευρωπαίων Βιομηχάνων Ζυμαρικών (UNAFPA) για να γνωστοποιήσει στο ευρύ κοινό τη γευστική και θρεπτική αξία των ζυμαρικών.

Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 25 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση του πρώτου συνεδρίου της Ένωσης το 1995.

Η πρώτη αναφορά στην ύπαρξη των ζυμαρικών χρονολογείται γύρω στο 1.000 π.χ., στην αρχαία Ελλάδα, όπου η λέξη «λάγανον» περιέγραφε μία φαρδιά πλακωτή ζύμη από νερό και αλεύρι, την οποία έκοβαν σε λωρίδες.

Αγαπημένη τροφή από την Αρχαία Ελλάδα, τον Αραβικό κόσμο μέχρι την Αρχαία Κίνα

Στα μέσα του 15ου αιώνα βρέθηκε η πρώτη συμπληρωμένη συνταγή ζυμαρικών, και συγκεκριμένα στο βιβλίο του μάγειρα Martino da Como. Μετά τον 15ο αιώνα τα μακαρόνια ξεκινούν να κατασκευάζονται και σε εμπορική βάση. Ωστόσο κατά τον 18ο αιώνα γνωρίζουν την μεγάλη τους άνθηση. Η διαδικασία παραγωγής των ζυμαρικών ξεκινά από τα τέλη του 19ου αιώνα να αυτοματοποιείται και να εξαπλώνεται τόσο σε ολόκληρη την Ιταλία, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, κι από τότε μπορούμε να μιλάμε για την Βιομηχανία Ζυμαρικών.

Παράλληλα, αποτελούν αγαπημένη τροφή στην αρχαία Κίνα, καθώς και στον Αραβικό κόσμο, αφού υπάρχουν γραπτές αναφορές σε μεσαιωνικά κείμενα του Ισλάμ για κάποια ζυμαρικά με την ονομασία «rishta».

Μία παράδοση λέει οτι οι Άραβες ζύμωναν μακαρόνια και τη συνταγή αυτή την πήραν οι Έλληνες που ταξίδεψαν μέχρι τη Σικελία και την Νάπολη και την μετέφεραν στους Ιταλούς. Η πρώτη συγκεκριμένη γραπτή αναφορά σε χυλοπίτες μαγειρεμένες με βράσιμο βρίσκεται στο Ταλμούδ της Ιερουσαλήμ, είναι γραμμένη στα αραμαϊκά και χρονολογείται στο 5 αιώνα μ.Χ.

Η ιστορία των Ελληνικών Ζυμαρικών ξεκινά από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα στο Ναύπλιο

Εκεί λειτούργησε το 1824 η πρώτη «Φάμπρικα Μακαρονιών» όπως χαρακτηριστικά την αποκαλούσαν οι Ναυπλιώτες. Μέχρι τότε τα μόνα ζυμαρικά που γνώριζαν οι Έλληνες ήταν αυτά που έφτιαχναν στα σπίτια τους δηλ. οι παραδοσιακές χυλοπίτες και ο τραχανάς. Σύντομα δημιουργήθηκαν και άλλες μικρές βιομηχανίες ζυμαρικών κυρίως από ιδιοκτήτες αλευρόμυλων.

Στην Αθήνα από το 1931 ονομαστή θα μείνει η γειτονιά του Κίκιζα που έγινε και τραγούδι με τον Γιώργο Ζαμπέτα.

Η επιχείρηση προχωράει επιτυχώς και η οικογένεια Κίκιζα είναι γνωστή στην Αθήνα για το επιχειρηματικό της δαιμόνιο, αλλά και για την εργατικότητα και τιμιότητα με την οποία συναλλάσσεται. Μεταξύ άλλων δημιουργούν ποτοποιία και κυλινδρόμυλο.

Τότε ξεκίνησε και η πρώτη τους σχέση με την μακαρονοποιεία. Αναθέτουν στο μακαρονοποιείο «Δήμητρα» να φτιάξει ζυμαρικά με την φίρμα τους. Το 1938 συνεταιρίζονται με τη «Δήμητρα» και ο νεαρός Αλέξανδρος αναλαμβάνει την διεύθυνση του μακαρονοποιείου. Στη διάρκεια της Κατοχής το κατάστημα υπολειτουργεί. Μετά τον πόλεμο τα αδέλφια αποφασίζουν να χωρίσουν τις δραστηριότητές τους. Ο Αθανάσιος ανέλαβε τον Κυλινδρόμυλο και το χονδρεμπόριο τροφίμων, ο Δημήτριος το κατάστημα και το ποτοποιείο.

Το 1947 ο Αλέξανδρος με τον αδελφό του Γρηγόρη ιδρύουν μια μονάδα παραγωγής μακαρονιών στην Λεωφ. Κηφισού στην Αθήνα με την επωνυμία «ΒΕΖΑΚ» (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα). Και η ιστορία της οικογένειας φτάνει ως τις μέρες μας.

Οι πολλές γευστικές παραλλαγές στη σύχγρονη κουζίνα

Στις μέρες μας, τα ζυμαρικά αποτελούν ένα από τα βασικά διατροφικά προϊόντα πολλών λαών και σε όλο τον κόσμο, όπου άνθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες απολαμβάνουν τις φημισμένες παραδοσιακές Ιταλικές συνταγές αλλά και χιλιάδες παραλλαγές τους, προσαρμοσμένες στις διατροφικές ιδιομορφίες και τα γούστα της κάθε χώρας.

Τα είδη και η ποικιλία των ζυμαρικών είναι τεράστια, αλλά πρώτα απ’ όλα τα διακρίνουμε με βάση το μήκος και το σχήμα τους. Η πλειοψηφία των ζυμαρικών είναι φτιαγμένα από σιμιγδάλι και νερό.

Όμως ζυμαρικά όπως οι ταλιατέλες και οι χυλοπίτες περιέχουν αβγά και γάλα που τα κάνουν πιο νόστιμα και, φυσικά, πιο πλούσια θερμιδικά.

Από τα μακριά ζυμαρικά ξεχωρίζουν τα σπαγγέτι, το λιγκουίνι, το ταλιολίνι (λεπτή ταλιατέλα), το λαζανάκι, τις ταλιατέλες, τις παπαρδέλες, τα φετουτσίνι, τα μαλλιά αγγέλου, το φιδέ κ.ά. Από τα κοντά ζυμαρικά, τα πιο δημοφιλή είναι οι πένες, οι βίδες, τα ριγκατόνι ή σέλινο, τα φιογκάκια ή φαρφάλες, οι αχιβάδες, τα κοχύλια, το κοφτό μακαρόνι, το κοφτό μακαρονάκι.

Η διατροφική αξία τους

Τα ζυμαρικά έχουν υψηλή θρεπτική αξία αφού βρίσκονται στη βάση της Πυραμίδας της Μεσογειακής Διατροφής, γεγονός που συνιστά τη συχνή εβδομαδιαία κατανάλωση τους.

Σε αντίθεση με την πεποίθηση ότι τα ζυμαρικά παχαίνουν, μία κανονική μερίδα από μακαρόνια (100 γρ) περιέχει λιγότερο από 2 γραμμάρια λίπους. Ταυτόχρονα, τα ζυμαρικά έχουν πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη και νάτριο (αλάτι). Συνδυάζοντάς τα με σάλτσες λαχανικών, κόκκινο κρέας, πουλερικά ή ψάρια, μπορούν να αποτελέσουν ένα πλούσιο σε γεύση και χαμηλό σε θερμίδες γεύμα.