Τα επώνυμα προέκυψαν κυρίως από την επαγγελματική ιδιότητα των προγόνων μας ή τον τόπο καταγωγής.
Επίσης σχετίζονται με ορισμένα προσωπικά χαρακτηριστικά ή ακόμα και από το όνομα του πατριάρχη μιας οικογένειας.
Επίσης, με την εξάπλωση του εμπορίου σε όλη την Ευρώπη κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, τα επώνυμα χρησιμοποιήθηκαν ως διακριτικό γνώρισμα του κάθε εμπόρου και ταξιδιώτη.
Το πιο δημοφιλές επώνυμο σε όλο τον κόσμο, που μοιράζονται περισσότεροι από 90 εκατομμύρια Κινέζοι, είναι το Wang που σημαίνει «βασιλιάς».
Αρκετές βασιλικές οικογένειες της Κίνας εξαναγκάστηκαν για λόγους ασφαλείας να αλλάξουν το αρχικό τους επώνυμο τους σε «Wang», όταν τα βασίλεια τους κυριεύθηκαν από τον πρώτο αυτοκράτορα της δυναστείας Τσιν (221 έως το 206 π.Χ.). Αυτή η κίνηση αποδείχθηκε μια έξυπνη λύση, προκειμένου να αποφύγουν την δολοφονία τους από τον εχθρό τους, με αποτέλεσμα, το εν λόγω επώνυμο να καθιερωθεί στην χώρα.
Στην Ευρώπη, τα περισσότερα από τα σημερινά επώνυμα προέκυψαν από μεσαιωνικά επαγγέλματα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το πιο κοινό επώνυμο είναι «Smith» (σιδηρουργός, σιδεράς, εργάτης μετάλλων), και με μια μικρή παραλλαγή του προέκυψε το πιο κοινό επώνυμο στο Λουξεμβούργο, που είναι το «Schmit».
Παράλληλα, το πιο δημοφιλές επώνυμο της Αυστρίας είναι το «Gruber» που σημαίνει ανθρακωρύχος, ενώ το «Müller» που απαντάται στην Γερμανία και την Ελβετία, σημαίνει μυλωνάς. Επιπλέον, στην Σλοβακία, το δημοφιλές επώνυμο Varga σημαίνει εργάτης δέρματος ή τσαγκάρης. Όσον αφορά δε στην χώρα μας, το πιο δημοφιλές επώνυμο είναι «Παπαδόπουλος» που αποδίδεται ως ο γιος του παπά.
Επιπρόσθετα, υφίστανται και ορισμένα επώνυμα που προέρχονται από πατρώνυμα ή κάποιον άλλο πρόγονο της εκάστοτε οικογένειας, παρέχοντας πληροφορίες για το γενεαλογικό δέντρο του κάθε ατόμου. Για παράδειγμα, στην Βουλγαρία, το επώνυμο «Ivanov» σημαίνει ο «γιος του Ιβάν», στην Ολλανδία το επώνυμο «De Jong» αποδίδεται ως ο «γιος του Jon», ενώ στην Σουηδία το επώνυμο «Αnderson» σημαίνει ο «γιος του Anders».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ισλανδία, το επώνυμο προκύπτει βάσει το φύλο του μωρού με τα επιθέματα ««son» και «dottir» καθώς και το όνομα του πατέρα. Αν, για παράδειγμα, το παιδί είναι αγόρι, τότε το επώνυμο του είναι Jonsson, ενώ αν είναι κορίτσι, τότε είναι Jonsdottir.
Ας δούμε τα πιο δημοφιλή επώνυμα ανά χώρα της Ευρώπης
Αλβανία: Hoxha
Ανδόρα: Garcia
Αυστρία: Gruber
Λευκορωσία: Ivanov
Βέλγιο: Peeters
Βοσνία και Ερζεγοβίνη: Hodžić
Βουλγαρία: Ivanov
Κροατία: Horvat
Κύπρος: Γεωργίου
Τσεχία: Nováková
Δανία: Jensen
Εσθονία: Tamm
Φιλανδία: Korhonen
Γαλλία: Martin
Γερμανία: Müller
Ελλάδα: Παπαδόπουλος
Ουγγαρία: Nagy
Ισλανδία: Jónsdóttir
Ιρλανδία: Murphy
Ιταλία: Rossi
Λετονία: Bërzinš
Λιχτενστάιν: Büchel
Λιθουανία: Kazlauskas
Λουξεμβούργο: Schmit
Bόρεια Μακεδονία: Stojanovski
Μάλτα: Borg
Μολδαβία: Rusu
Μονακό: Rossi
Μαυροβούνιο: Popović
Oλλανδία: De Jong
Νορβηγία: Hansen
Πολωνία: Nowak
Πορτογαλία: Silva
Ρουμανία: Popa
Σερβία: Jovanović
Σλοβακία: Varga
Σλοβενία: Novak
Ισπανία: Garcia
Σουηδία: Anderson
Ελβετία: Müller
Τουρκία: Yilmaz
Oυκρανία: Melnik
Βρετανία: Smith
Όσον αφορά την χώρα μας, τα 100 πιο δημοφιλή επώνυμα, σύμφωνα με μελέτη που βασίστηκε από στοιχεία του ΑΣΕΠ είναι τα εξής:
1: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
2: ΠΑΠΠΑΣ
3: ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
4: ΒΛΑΧΟΣ
5: ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
6: ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
7: ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
8: ΜΑΚΡΗΣ
9: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
10: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
11: ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
12: ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
13: ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
14: ΑΝΤΩΝΙΟΥ
15: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
16: ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
17: ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
18: ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
19: ΝΙΚΟΛΑΟΥ
20: ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ
21: ΓΕΩΡΓΙΟΥ
22: ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
23: ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
24: ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
25: ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
26: ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
27: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ
28: ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
29: ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
30: ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
31: ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
32: ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
33: ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
34: ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
35: ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
36: ΣΠΑΝΟΣ
37: ΑΛΕΞΙΟΥ
38: ΜΥΛΩΝΑΣ
39: ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
40: ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
41: ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
42: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ
43: ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
44: ΙΩΑΝΝΟΥ
45: ΡΑΠΤΗΣ
46: ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
47: ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ
48: ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
49: ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
50: ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
51: ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
52: ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ
53: ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
54: ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ
55: ΓΑΛΑΝΗΣ
56: ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
57: ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
58: ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ
59: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
60: ΦΩΤΙΑΔΗΣ
61: ΣΑΜΑΡΑΣ
62: ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
63: ΜΑΥΡΙΔΗΣ
64: ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
65: ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
66: ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ
67: ΠΑΥΛΙΔΗΣ
68: ΘΕΟΔΩΡΟΥ
69: ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
70: ΡΙΖΟΣ
71: ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
72: ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
73: ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
74: ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
75: ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
76: ΑΓΓΕΛΗΣ
77: ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
78: ΚΟΛΛΙΑΣ
79: ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ
80: ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
81: ΠΑΝΤΑΖΗΣ
82: ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
83: ΔΗΜΟΥ
84: ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ
85: ΣΙΔΕΡΗΣ
86: ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
87: ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
88: ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ
89: ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
90: ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
91: ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
92: ΚΑΡΑΛΗΣ
93: ΚΑΤΣΑΡΟΣ
94: ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
95: ΚΟΝΤΟΣ
96: ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ
97: ΦΛΩΡΟΣ
98: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ
99: ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
100: ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ.