Camping: Πέντε πλεονεκτήματά του για την ψυχική υγεία

Πολλές μελέτες έχουν αποκαλύψει τα ψυχολογικά πλεονεκτήματα της έκθεσης στη φύση – είτε βρίσκεσαι απλά σε έναν πράσινο χώρο, είτε συμμετέχεις ενεργά σε μια δραστηριότητα με επίκεντρο τη φύση. Αλλά ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο ο χρόνος στη φύση μπορεί να είναι τόσο ωφέλιμος συχνά επιστρέφει σε μια ιδέα: την υπόθεση της βιοφιλίας.

Διάβασε παρακάτω τα ψυχικά και γνωστικά οφέλη του camping, σύμφωνα με τον John Zelenski, καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Carleton και διευθυντή του Carleton University Happiness Laboratory. 

1. Λιγότερο άγχος

Η έκθεση σε χώρους πρασίνου έχει αποδειχθεί ότι είναι αντίδοτο για το στρες. Η «θεωρία μείωσης του στρες» σχετικά με τη φύση και την υγεία υποστηρίζει ότι τα ερεθίσματα των φυσικών περιβαλλόντων -δέντρα, ρυάκια, βουνά, λίμνες- γίνονται αντιληπτά πολύ πιο ευχάριστα από τους ανθρώπους από αυτά των δομημένων περιβαλλόντων όπως οι πόλεις. Και αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο στη φύση να βιώσει χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης και λιγότερο από το αίσθημα μάχης ή φυγής που είναι εγγενές στο άγχος.

Επίσης, οι πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες που είναι τυπικές του camping μπορούν να προσφέρουν ακόμη περισσότερη από αυτή την καταπραϋντική ηρεμία από ό,τι, για παράδειγμα, ένα ταξίδι σε ένα πάρκο της πόλης. Μερικά από αυτά τα επιπλέον οφέλη για την ψυχική υγεία μπορεί να συνδέονται με το τοπίο των ίδιων των τοποθεσιών. Είναι επίσης πιθανό να υπάρχει μια θετική ψυχολογική συσχέτιση μεταξύ των απομακρυσμένων σημείων και της απομάκρυνσης από όλα αυτά. «Στη σύγχρονη ζωή, η έκθεση στη φύση συχνά συνεπάγεται ένα διάλειμμα ή απόδραση από τις καθημερινές ευθύνες», λέει ο Zelenski. 

2. Περισσότερα θετικά συναισθήματα

Στην άλλη όψη του νομίσματος του στρες υπάρχουν όλα τα θετικά συναισθήματα που θέλεις να νιώθεις—πολλά από τα οποία μπορεί να επιφέρει και το camping. Μια έρευνα του 2019 που περιελάμβανε σχεδόν 20.000 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι όσοι περνούσαν τουλάχιστον δύο ώρες την εβδομάδα στη φύση ανέφεραν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα υποκειμενικής ευεξίας από εκείνους που περνούσαν λιγότερο χρόνο στη φύση.

Γενικότερα, μια ποικιλία μελετών έχουν συνδέσει την έκθεση στη φύση με διάφορες μορφές με μεγαλύτερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή, λέει ο Zelenski. Μερικά από αυτά τα οφέλη για την ψυχική υγεία θα μπορούσαν να είναι το άμεσο αποτέλεσμα της επίδρασης της φύσης στο σώμα: Όταν κάνεις camping και περνάς αρκετό χρόνο έξω στο φως του ήλιου, για παράδειγμα, τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνης αυξάνονται και όταν αγγίζεις άμεσα τη γη, το ηλεκτρικό φορτίο μπορεί πραγματικά να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του νευρικού σου συστήματος. Όταν ερχόμαστε σε επαφή με το χώμα, συναντάμε επίσης το Mycobacterium vaccae (ένα βακτήριο που υπάρχει φυσικά στο έδαφος), το οποίο πυροδοτεί την απελευθέρωση σεροτονίνης, ενεργώντας ως φυσικό αντικαταθλιπτικό.

3. Μεγαλύτερη δημιουργικότητα και εύρος προσοχής

Τα ερεθίσματα στη φύση μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στο να επιτρέπουν στις σκέψεις και τις ιδέες να ρέουν αδιάκοπα. Σε μια μικρή μελέτη του 2012 με 56 άτομα που ξεκίνησαν ένα τετραήμερο ταξίδι στη φύση, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα των συμμετεχόντων που ολοκλήρωσε μια δημιουργική εργασία επίλυσης προβλημάτων την τέταρτη ημέρα του ταξιδιού είχε 50% καλύτερη απόδοση από την ομάδα που ολοκλήρωσε την εργασία πριν από το ταξίδι.

Κάποια από αυτή τη βελτίωση μπορεί να ήταν απλώς το αποτέλεσμα μερικών ημερών χωρίς τεχνολογικές συσκευές που αποσπούν την προσοχή τους. Αλλά οι επιστήμονες υποστηρίζουν επίσης ότι η ίδια η φύση μπορεί να ενισχύσει το εύρος της προσοχής μέσω κάτι που ονομάζεται «θεωρία αποκατάστασης της προσοχής».

«Η ιδέα είναι ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκες πληροφόρησης και ότι η φύση βρίσκεται σε καλό σημείο για να ικανοποιήσει αυτές τις ανάγκες», λέει ο Zelenski. «Ενώ η πλήξη είναι δυσάρεστη και δεν είναι αποκαταστατική, και η σύγχρονη αστική ζωή συχνά προσφέρει υπερβολική ψυχική διέγερση, η φύση προσφέρει πράγματα πιθανού ενδιαφέροντος, αλλά σπάνια απαιτεί ισχυρή εστίαση για μεγάλες χρονικές περιόδους».

4. Αίσθηση αναζωογόνησης

Σε μια σειρά μελετών που διεξήχθησαν το 2010, φάνηκε ότι η έκθεση σε φυσικά περιβάλλοντα αυξάνουν τα υποκειμενικά μέτρα ζωτικότητας των συμμετεχόντων, η οποία γενικά ορίζεται ως η αίσθηση της ζωντάνιας, του ενθουσιασμού και της όρεξης για ζωή. Αυτή η αύξηση της ψυχικής ενέργειας διατηρήθηκε σταθερή ακόμη και όταν οι ερευνητές έλεγχαν την πιθανή σωματική και κοινωνική δραστηριότητα που μπορεί να κάνει ένα άτομο, ενώ περνούσε επίσης χρόνο έξω στη φύση.

Αν και οι επιστήμονες δεν είναι ακριβώς σίγουροι τι βρίσκεται στη ρίζα αυτού, μπορεί να προέρχεται από το απλό γεγονός ότι η φύση «προκαλεί δέος», λέει ο Zelenski. Δηλαδή, το να είσαι στη φύση μπορεί να προκαλέσει μια αίσθηση θαυμασμού, και αυτό από μόνο του μπορεί να ανεβάσει τη διάθεσή σου και να συμβάλει στην ψυχική σου ευεξία.

5. Μια ισχυρότερη σύνδεση με τους άλλους

Το ίδιο δέος που προκαλεί η ίδια η φύση μπορεί να προκαλέσει μια υπενθύμιση ότι είσαι μόνο ένα μικρό κομμάτι σε ένα πολύ μεγαλύτερο σύνολο, λέει ο Zelenski. Αυτό το συναίσθημα μπορεί, με τη σειρά του, να αυξήσει την αίσθηση της σύνδεσής σου με άλλους ανθρώπους, ενδεχομένως ακόμη και να σε οδηγήσει να συμπεριφέρεσαι με περισσότερη ευγένεια και γενναιοδωρία.

Σε μια μελέτη του 2015, σε 111 άτομα οποία προβλήθηκαν είτε ντοκιμαντέρ για τη φύση είτε βίντεο σχετικά με αρχιτεκτονικά ορόσημα προτού τους ζητηθεί να παίξουν ένα συνεργατικό παιχνίδι ψαρέματος. Όσοι είχαν παρακολουθήσει το βίντεο με τη φύση είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να συνεργαστούν καλά με άλλους.