Γιατί σβήνουμε κεράκια στις τούρτες γενεθλίων και πώς ξεκίνησε το έθιμο;

Ο εορτασμός των γενεθλίων είναι μια πολύ παλιά ανθρώπινη συνήθεια. Σύμφωνα με σχετικές αναφορές, ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον 4.000 χρόνια στην αρχαία Αίγυπτο.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γιόρταζαν την ημέρα θανάτου ενός Φαραώ, καθώς πίστευαν πως εκείνη την ημέρα ο βασιλιάς τους μεταμορφώνονταν από άνθρωπο σε θεό. Δηλαδή στην ουσία γιόρταζαν την ημέρα θεϊκής «γέννησης» του Φαραώ τους. Βέβαια ούτε τούρτα έφτιαχναν ούτε κεράκια έσβηναν.

Πίτες μελιού και κεριά για τη θεά του φεγγαριού

Από την άλλη, οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να φτιάχνουν πίτες και να τις στολίζουν με κεριά. Όχι όμως για να γιορτάσουν τα γενέθλια κάποιου συγγενή ή φίλου αλλά προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος. Η Άρτεμις – κόρη του Δία και δίδυμη αδελφή του Απόλλωνα – ήταν η βασίλισσα των βουνών και των δασών, θεά του κυνηγιού, προστάτιδα των μικρών παιδιών και ζώων, αλλά και θεά του φεγγαριού – κατά τους Ορφικούς. Λέγεται ότι για να την τιμήσουν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, έψηναν στρογγυλές πίτες μελιού (που θύμιζαν τη σελήνη) και τις στόλιζαν με αναμμένα κεριά για να μοιάζουν με τη λάμψη της πανσέληνου.

Τα κεριά ίσως να χρησιμοποιούνταν και για άλλον λόγο: Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί πίστευαν ότι ο καπνός από τα κεριά μπορούσε να μεταφέρει τις ανθρώπινες προσευχές στους θεούς.

Ρωμαϊκά πάρτι γενεθλίων

Τελικά, οι πρώτοι που άρχισαν να γιορτάζουν τα γενέθλια συγγενών και φίλων μάλλον ήταν οι Ρωμαίοι. Για την περίσταση, έψηναν κέικ με αλεύρι σιταριού, ελαιόλαδο, μέλι και τριμμένο τυρί τιμώντας έτσι την ημέρα γέννησης των αγαπημένων τους.
Το σβήσιμο των κεριών ήρθε από τη Γερμανία

Το σβήσιμο των κεριών την ημέρα των γενεθλίων ξεκίνησε από τη Γερμανία – και συγκεκριμένα από το παιδικό φεστιβάλ Kinderfest – στα τέλη του 18ου αιώνα. Τότε γιόρταζαν τα παιδικά γενέθλια με κέικ, το οποίο στόλιζαν με ένα κερί για κάθε έτος που το παιδί ήταν ζωντανό, συν ένα με την ελπίδα ότι θα ζήσει άλλον ένα χρόνο. Έκαναν ευχές και έσβηναν τα κεράκια, με την ελπίδα οι ευχές αυτές να πραγματοποιηθούν.

Αυτό το γεγονός δείχνει πως μάλλον ήταν ακόμα χαραγμένη στη μνήμη των ανθρώπων της εποχής η αρχαία πεποίθηση ότι με τον καπνό οι ευχές μεταφέρονται σε κάποια ανώτερη δύναμη.

Ο καπνός στέλνει τις ευχές μας στον ουρανό…

Σιγά-σιγά ο εορτασμός των γενεθλίων με κέικ και σβήσιμο κεριών έφτασε σε όλες τις χώρες του κόσμου και καθιερώθηκε. Κι αν σήμερα το κέικ έχει αντικατασταθεί από τούρτα, τα κεράκια παρέμειναν εξυπηρετώντας τον ίδιο σκοπό: να στέλνουν με τον καπνό τους τις ευχές μας στον ουρανό…