Φράγμα Θησαυρού: Το μεγαλύτερο λιθόρριπτο φράγμα της Ελλάδας και των Βαλκανίων

Στα ορεινά της Δράμας, εκεί που η φύση έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στον επισκέπτη τις αυθεντικότερες εικόνες ενός ισχυρά παρθένου χαρακτήρα, η παρέμβαση του ανθρώπου, ίσως και για μια από τις ελάχιστες φορές της, έχει καταφέρει να συνυπάρξει ορμονικά με αυτήν και να εντυπωσιάσει με το αποτέλεσμα το οποίο έχει δημιουργήσει.

Ξεκινώντας από το Παρανέστι και οδεύοντας βορειοδυτικά, ακολουθώντας την αντίθετη πορεία της ροής του ποταμού Νέστου, σε μια από τις προσφορότερες οδικές προσβάσεις, ο επισκέπτης θα συναντήσει δύο μοναδικά φράγματα, όπου το καθένα από αυτά κατέχει και από μια πρωτιά.

Το πρώτο από τα δύο, το επονομαζόμενο “Φράγμα της Πλατανόβρυσης” αποτελεί το πρώτο φράγμα από κυλινδρούμενο σκυρόδεμα για την παρασκευή του οποίου χρησιμοποιήθηκε ως βασικό υλικό η ιπτάμενη τέφρα των θερμοηλεκτρικών σταθμών της Πτολεμαΐδας, επιτυγχάνοντας έτσι μεγάλα οικονομικά οφέλη στη ΔΕΗ και σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη στο φυσικό τοπίο της περιοχής, ενώ η πρωτοποριακή αυτή κατασκευή, συγκρατεί στην τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε μια ποσότητα νερού της τάξης των 90.000.000 κυβικών μέτρων.

Περί τα 7,5 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή (12 οδικά χιλιόμετρα) βορειοδυτικά, το δεύτερο φράγμα, αυτό του Θησαυρού, κλέβει την παράσταση με τη δική του πρωτιά, όντας το μεγαλύτερο λιθόρριπτο φράγμα των Βαλκανίων και ένα από τα ψηλότερα γεωφράγματα της Ευρώπης.

Πρόκειται για ένα ψηλό χωμάτινο φράγμα ύψους 175 μέτρων με αδιαπέραστο αργιλικό πυρήνα, το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 1997. Η παλιά-ώριμη κοιλάδα του Νέστου, μέσα στην οποία ο ποταμός έχει “εγκιβωτιστεί” και έχει διανοίξει μια νέα βαθύτερη και απότομη κοιλάδα, αποτέλεσε την προσφορότερη λύση για την κατασκευή του φράγματος.

Η τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε εισχωρεί σε αυτές τις κοιλάδες του ποταμού, ανάντη του φράγματος, έως τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, συγκρατώντας μία ποσότητα νερού της τάξης των 700.000.000 κυβικών μέτρων. Το βάθος της λίμνης φτάνει τα 147 μέτρα στη λεκάνη του φράγματος και έχει έκταση 16 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Στη λεκάνη του φράγματος και σε υψόμετρο από 310 ως 330 μέτρα, βρίσκεται ο πύργος υδροληψίας μέσω του οποίου το νερό οδηγείται στον υπόγειο ΥΗΣ Θησαυρού και εξέρχεται στη διώρυγα φυγής στην κοίτη του Νέστου, κατάντη αυτού, σε υψόμετρο 220 μέτρα, καταλήγοντας στο φράγμα της Πλατανόβρυσης.

Τα δύο αυτά φράγματα συμπληρώνουν το ένα το άλλο, όπου πέρα από τη δυνατότητα επανάχρησης των υδάτων που απελευθερώνονται από το φράγμα Θησαυρού, υπάρχει και η ταυτόχρονη δυνατότητα άντλησης του νερού από την τεχνητή λίμνη της Πλατανόβρυσης. Αυτό βέβαια φέρει σαν αποτέλεσμα ένα παράδοξο φαινόμενο, όπου η θερμοκρασία της επιφάνειας του νερού της λίμνης της Πλατανόβρυσης σε περιόδους του έτους (Θέρος) να έχει τις ψυχρότερες θερμοκρασίες (6.7°C), μιας και οι εισροές γίνονται από ένα ενδιάμεσο βάθος του ανάντη ταμιευτήρα του Θησαυρού και οι εκροές επίσης από ένα ενδιάμεσο βάθος από την Πλατανόβρυση.

Η κατάσταση αυτή βαθμιαία ίσως επηρεάσει το μικροκλίμα της παραλίμνιας ζώνης στην δελταϊκή πεδιάδα, όμως μια νέα κατασκευή και λειτουργία κατάντη της Πλατανόβρυσης αναμένεται να εξομαλύνει τα προβλήματα αυτά.

Ότι και να συμβεί όμως, το αποτέλεσμα της κατασκευής των δύο αυτών φραγμάτων, αποτελεί από μόνο του ένα υπέροχο θέαμα το οποίο πλαισιώνεται από τη μαγεία της φύσης.

Και σαν η παλέτα των εποχών διαφοροποιεί τα χρώματα αυτά, οι εντυπωσιακές εικόνες που αποτυπώνονται στο βλέμμα του επισκέπτη, αν μη τι άλλο, μένουν πραγματικά αξέχαστες.