Αναδρομικά Δημοσίου: Δείτε ποιοι και πώς θα πάρουν πίσω τα «κομμένα» δώρα

Το ζήτημα της διεκδίκησης των αναδρομικών περικοπών των δώρων-επιδομάτων για τους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, καθώς και των μνημονιακών περικοπών για τους συνταξιούχους του νυν ΕΦΚΑ έχει «πυροδοτήσει» δικαίως εξελίξεις και έχει διεγείρει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, αλλά ταυτοχρόνως δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά, αναφορικά με το εάν τελικώς ο κρατικός μηχανισμός δύναται τελικώς να αντεπεξέλθει στην ικανοποίηση όλων των δικαιούχων, υπό τον φόβο του ολοκληρωτικού δημοσιονομικού εκτροχιασμού.

Η γνωστή μνημονιακή αντιπαλότητα ανάμεσα στη νομιμότητα και το δημοσιονομικό συμφέρον επανέρχεται στο προσκήνιο…

Με δεδομένο ότι η αντισυνταγματικότητα των περικοπών έχει κριθεί σχεδόν αμετακλήτως και ως προς τις δυο ανωτέρω κατηγορίες των ενδιαφερομένων (επισημαίνεται ότι για τους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους εκκρεμεί η έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, κατόπιν παραπομπής της υπόθεσης από το ΣΤ’ Τμήμα), θα πρέπει αναγκαστικώς να προβούμε σε απαραίτητες διακρίσεις περιπτώσεων και υποπεριπτώσεων, προς αποφυγή παρερμηνειών/παρεξηγήσεων:

Ως προς τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ:

• Όσοι προσέφυγαν έως και την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ του Ιουνίου του 2015, έχουν θεμελιωμένη αξίωση να λάβουν εντόκως το σύνολο των αναδρομικών που έχουν συμπεριλάβει αναλυτικώς στο δικόγραφο της αγωγής τους.
• Όσοι προσέφυγαν μετά την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ του Ιουνίου του 2015 έως και σήμερα, έχουν αξίωση να λάβουν εντόκως αναδρομικά μόνο από τον Ιούλιο του 2015 και μετά, συνεκτιμωμένης πάντα της παραγραφής που ισχύει για κάθε ασφαλιστικό φορέα ξεχωριστά (π.χ για το Δημόσιο ισχύει η διετής παραγραφή, εν αντιθέσει με άλλους φορείς, όπου ισχύει η 5ετής παραγραφή). Διακοπή της παραγραφής για ένα εξάμηνο επήλθε ως προς κάθε συνταξιούχο, σε περίπτωση που κατατέθηκε/πρωτοκολλήθηκε από τον ίδιο σχετική αίτηση (ηλεκτρονική ή χειρόγραφη) στο αρμόδιο Υποκατάστημα του ΕΦΚΑ.
• Για εκείνους που δεν προσέφυγαν έως και σήμερα δικαστικώς, αλλά έχουν καταθέσει σχετική αίτηση στον ΕΦΚΑ (ηλεκτρονική ή χειρόγραφη), θα πρέπει μέχρι το πέρας του εξαμήνου να προβούν σε δικαστική ενέργεια, άλλως εκκινείται εκ νέου η διακοπείσα παραγραφή.

Σημειωτέον ότι, ως προς όλες τις ανωτέρω κατηγορίες που παρατέθηκαν, ζωηρότατο θα πρέπει να το ενδιαφέρον τους, ως προς την εκκρεμή κρίση του ΣτΕ για τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία άλλωστε θα καθορίσει και το εύρος της αναδρομικότητας των συνταξιούχων.

Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν η αναδρομικότητα θα πρέπει να εκκινήσει, κατά το ΣτΕ, από τη δημοσίευση της απόφασης του Ιουνίου του 2015 (για όσους δεν είχαν ασκήσει αγωγές) και μέχρι σήμερα ή μέχρι τον Μάιο του 2016, όταν δηλαδή μπήκε σε εφαρμογή ο νόμος Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016), οπότε και θα επιστραφούν τελικώς αναδρομικά ενός έτους.

Άξιο παρατηρήσεως είναι ότι εάν υπάρξει αυτοδίκαιη συμμόρφωση του κράτους στην αναδρομική επιστροφή ποσών, αλλά μόνο για ένα σχεδόν έτος (06/2015-05/2016), το υπόλοιπο διάστημα προς διεκδίκηση (06/2016-σήμερα) τίθεται υπό καθεστώς…παραγραφής (όπως αυτή ορίζεται για κάθε ασφαλιστικό φορέα), εάν δεν έχει ασκηθεί η σχετική αγωγή από την πλευρά του συνταξιούχου. Αυτό σίγουρα θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους συνταξιούχους που δεν έχουν ακόμη προσφύγει δικαστικώς.

Ως προς τους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, πρέπει να παρατεθούν τα κάτωθι σενάρια:

Α’ σενάριο (επικρατέστερο): Η Ολομέλεια του ΣτΕ χαράσσει εκ νέου «κόκκινες γραµµές» στο θέµα της αναδροµικότητας, κρίνοντας ότι αναδροµικά δώρων-επιδομάτων µπορούν να λάβουν µόνο όσοι άσκησαν αγωγές, ενώ όσοι δεν προσέφυγαν δικαιούνται από την ηµέρα της έκδοσης της απόφασης και εντεύθεν (σε κάθε περίπτωση από το 2019 και μετά).

Β’ σενάριο (λιγότερο πιθανό): Η Ολομέλεια του ΣτΕ τάσσεται υπέρ µιας συνολικής αποδοχής των προσφυγών χωρίς ρήτρα µη αναδροµικότητας, δηλαδή διατάσσει από 01/01/2013 την επιστροφή των δώρων και των επιδοµάτων στα επίπεδα του 2012 για όλους.

Υπό την οπτική του Α’ σεναρίου, οι εν ενεργεία υπάλληλοι της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά και όλοι οι υπάλληλοι του ευρύτερου δημοσίου τομέα, δύνανται να ασκήσουν έως και την έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ αγωγές, διεκδικώντας δώρα και επιδόματα για το 2017, το 2018 και το 2019, δεδομένης της διετούς παραγραφής για διεκδικήσεις αποδοχών από δημοσίους υπαλλήλους. Και τούτο, διότι οι αναδρομικές αξιώσεις τους σε βάθος 2ετίας ενδεχομένως να ανακοπούν από πιθανή επιβολή ρήτρας μη αναδρομικότητας στην απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ. Ενημερωτικά, έως 2.000 ευρώ για την διετία 2017-2018 εκτιμάται το ποσό των αναδρομικών από τα κομμένα δώρα.

Σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει αναμφισβήτητα και η επικείμενη στάση που θα τηρηθεί αντιστοίχως από τον κρατικό μηχανισμό, καθώς, πλην της εφεξής αποκατάστασης των δώρων-επιδομάτων στις μισθολογικές αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, τίθεται και εδώ ζήτημα αυτοδίκαιης επιστροφής αναδρομικών. Άγνωστο, ωστόσο, για ποια χρονική περίοδο μπορεί αυτή να δρομολογηθεί..

Του Γιώργου Κουτσούκου- Δικηγόρος – LL.M Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

ΠΗΓΗ