Οικονομία
Τη μέρα που στις διεθνείς αγορές “όλα είναι στο πράσινο” – ύστερα από την εντυπωσιακή υπαναχώρηση τόσο των ΗΠΑ όσο και του Ιράν, που μόλις μερικά εικοσιτετράωρα πριν έμοιαζαν να ξεκινούν τον πόλεμο που έχουν αποφύγει εδώ 40 χρόνια – ήρθαν δυο πολύ ανησυχητικά και αξιόπιστα «βαρόμετρα» επερχόμενης κρίσης να χτυπήσουν συναγερμό για την παγκόσμια οικονομία.
Το πρώτο ήρθε από την Παγκόσμια Τράπεζα: Ο διεθνής οργανισμός – που μόνο πανικό δε θέλει να δημιουργεί στις αγορές, για αυτό και οι τοποθετήσεις του είναι παραδοσιακά ψύχραιμες – δήλωσε το προφανές: Ότι τα τελευταία δέκα χρόνια η συσσώρευση χρέους έχει ξεφύγει τόσο όσο ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία.
Η Παγκόσμια Τράπεζα ένιωσε την ανάγκη να υπενθυμίσει είναι ότι στη σύγχρονη οικονομική ιστορία, ανάλογες (και μικρότερες) φούσκες χρέους τελείωσαν με πόνο ειδικά για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Το δεύτερο καμπανάκι ήρθε από ένα βαρόμετρο της “πραγματικής οικονομίας” σε διεθνές επίπεδο – τις τιμές των ναύλων στα εμπορευματικά πλοία. Υποχωρούν σε επίπεδα που προσεγγίζουν εκείνα που συνόδεψαν τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Πρόσφατα πέρασαν μια περίοδο τεχνητής ευφορίας – όταν όλοι ήθελαν να ναυλώσουν πλοία και να κάνουν τις διεθνείς παραγγελίες τους έγκαιρα ώστε να γλιτώσουν τους επερχόμενους δασμούς. Αυτή η παράμετρος όμως έχει ξεθυμάνει πλέον: η ζήτηση για μεταφορικό έργο υποχώρησε, και οι ναύλοι κάνουν βουτιά.
Παγκόσμια Τράπεζα – Ανέτοιμος ο πλανήτης για την επόμενη κρίση
Η Παγκόσμια Τράπεζα δε θέλει εκ των υστέρων να φανεί αμέριμνη, καθώς κρίνεται από την αξιοπιστία των εκτιμήσεών της – είναι καθοριστικό για το κύρος της. Στην εξαμηνιαία έκθεση Global Economic Prospects (GEP), που δημοσιεύτηκε αργά την Τετάρτη το βράδυ, προειδοποίησε για τον κίνδυνο μιας νέας παγκόσμιας κρίσης χρέους – και προέτρεψε τις κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες να συνειδητοποιήσουν την πραγματικότητα: ότι τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν την επόμενη γενικευμένη οικονομική κρίση.
Αν και τα χαμηλά επίπεδα επιτοκίων – που οι χρηματοπιστωτικές αγορές αναμένεται να διατηρηθούν μεσοπρόθεσμα, αναφέρει, «μετριάζουν ορισμένους από τους κινδύνους που συνδέονται με υψηλά επίπεδα χρέους», τα τρία προηγούμενα κύματα ευρείας συσσώρευσης χρεών έληξαν με χρηματοπιστωτικές κρίσεις σε πολλές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες.
«Τα χαμηλά παγκόσμια επιτόκια παρέχουν μόνο μια επισφαλή προστασία έναντι χρηματοπιστωτικών κρίσεων», ανέφερε στην έκθεσή του ο Αϊχαν Κοζέ, διευθυντής της Ομάδας Προοπτικών της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Το «Τέταρτο Κύμα» του χρέους
H έκθεση υπογραμμίζει ότι από τα τέσσερα κύματα συσσώρευσης χρέους που έλαβαν χώρα τα τελευταία 50 χρόνια, το σημερινό, που ξεκίνησε το 2010 μετά την τελευταία παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση – αποτελεί την «μεγαλύτερη, ταχύτερη και ευρύτερη αύξηση» του παγκόσμιου δανεισμού από τη δεκαετία του ’70.
«Η ιστορία των προηγούμενων κυμάτων συσσώρευσης χρεών δείχνει ότι αυτά έχουν κακό τέλος. Σε ένα εύθραυστο παγκόσμιο περιβάλλον, η διόρθωση των πολιτικών είναι αναγκαία για την μείωση του κινδύνου που συνδέεται με το σημερινό κύμα δανεισμού.»
Το 2018, το παγκόσμιο χρέος ανέβηκε στο υψηλότερο επίπεδο του 230% περίπου του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), ανέφερε η Παγκόσμια Τράπεζα. Ενώ το συνολικό χρέος των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο του 170% του ΑΕΠ. Αυτό σημείωσε αύξηση από 54 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ από το 2010.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης χρέους, εν μέρει λόγω μεγέθους, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα τόνισε ότι η αύξηση του δανεισμού είναι γενικευμένη από το 2010.
Το λεγόμενο «τέταρτο κύμα» του παγκόσμιου χρέους βρέθηκε ότι έχει πολλές ομοιότητες με τα προηγούμενα τρία: ένα ρευστό παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, αυξανόμενα τρωτά σημεία και ανησυχίες σχετικά με την αναποτελεσματική χρήση δανεικών. Τα πρώτα τρία κύματα παγκόσμιας συσσώρευσης χρεών έλαβαν χώρα τις περιόδους 1970-1989, 1990-2001 και 2002-2009.
