Nord Stream 2: Το «σίριαλ» συνεχίζεται – Αμερικανικές πιέσεις – Αντιστέκεται η Γερμανία

Ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 είναι κάτι παραπάνω από ένα «απλό» project για μεταφορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Γερμανία κάτω από τη Βαλτική: Έχει εξελιχθεί σε έναν μεγάλο διπλωματικό «πονοκέφαλο» για την Ουάσινγκτον, το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες, τη Βαρσοβία, το Κίεβο και άλλες πρωτεύουσες.

«Είναι προφανές πως οι προθέσεις του Nord Stream 2 πάνε πέρα από την ενεργειακή υπεροχή και αυτά που επιτάσσει η κλιματική πολιτική, και είναι προφανές πως οι Γερμανοί δεν θα εγκαταλείψουν αυτό το πρόγραμμα, που πρόκειται να ολοκληρωθεί. Έχουν επενδύσει 16 δισ. ευρώ» είπε ο Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, σε πρόσφατη εκδήλωση.

Το Politico παρουσιάζει σε δημοσίευμά του 6 παράγοντες που επηρεάζουν το «σήριαλ» του αγωγού.

1) Η κατασκευή θα μπορούσε να ολοκληρωθεί αυτό το φθινόπωρο, μα ίσως υπάρξουν δυσκολίες από πλευράς ρυθμιστικών αρχών.

Απομένουν περίπου 120 χλμ αγωγού – 93 χλμ σε δανικά ύδατα και 8 σε γερμανικά. Οι εργασίες στα δανικά αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί ως τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο οι διαδικασίες στη Γερμανία συναντούν δυσκολίες λόγω διαμαρτυριών από περιβαλλοντικές ΜΚΟ.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι πρόκειται για τελειωμένη υπόθεση και ότι το αέριο θα μπορούσε να αρχίσει να διέρχεται από τα τέλη του 2021. Ωστόσο εξαιτίας κανόνων της ΕΕ ίσως υπάρξουν περιορισμοί ως προς τη συνδυαστική λειτουργία των αγωγών Nord Stream και Nord Stream 2 για αρκετά χρόνια.

2) Ο Λευκός Οίκος πιέζεται: Η κυβέρνηση Μπάιντεν δέχεται μεγάλες πιέσεις και από τα δύο κόμματα για να επιβάλει κυρώσεις. Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει εγκρίνει δύο «πακέτα», ένα ενάντια στη Nord Stream 2 AG που ανήκει στη ρωσική Gazprom και ένα ενάντια στον διευθύνοντα σύμβουλο του Nord Stream 2, Ματίας Βάρνινγκ, μα ως τώρα ο Μπάιντεν δεν το κάνει. Επίσης δεν έχει επικαλεστεί το δικαίωμά του για αποφυγή κυρώσεων εάν κριθεί πως κάτι τέτοιο είναι προς το εθνικό συμφέρον.

Εάν δεν υπάρξουν εξελίξεις ως το καλοκαίρι, οι κοινοβουλευτικοί και των δύο πλευρών εξετάζουν το ενδεχόμενο να εισάγουν τροπολογίες στο νομοσχέδιο για τις αμυντικές δαπάνες το 2022 που θα του αφαιρούσαν τη δυνατότητα να παραιτηθεί από κυρώσεις.

3) Η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία ίσως να μην είναι το ίδιο υπέρ του αγωγού: Οι γερμανικές κοινοβουλευτικές εκλογές θα γίνουν στις 26 Σεπτεμβρίου, και το κόμμα των Πρασίνων, που είναι κατά του αγωγού, φαίνεται να βρίσκεται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων, με 22%, έναντι του 27% των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ. Αν οι Πράσινοι βρεθούν σε έναν νέο κυβερνητικό συνασπισμό, θα μπορούν να πιέσουν για αλλαγή πολιτικής στο θέμα.

Η Άνγκελα Μέρκελ, που δεν θα είναι ξανά υποψήφια για καγκελάριος, επιμένει ότι ο Nord Stream 2 είναι ένα project με επιχειρηματικό και όχι πολιτικό χαρακτήρα. Ο Άρμιν Λάσετ, που ελπίζει να τη διαδεχτεί, δεν θέλει αλλαγές, ωστόσο άλλοι στο κόμμα ζητούν μορατόριουμ.

Η εν λόγω υπόθεση έχει πολύ σημαντικό ρόλο ως προς τις αμερικανογερμανικές σχέσεις, δεδομένων και των εξελίξεων στην Ουκρανία.

4) Η Ουκρανία θα πρέπει να βρει εναλλακτική στα έσοδα από τη διέλευση ρωσικού αερίου. Πριν τεθεί σε λειτουργία ο πρώτος Nord Stream το 2011, η Ρωσία έστελνε περίπου τα 2/3 του αερίου της στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας. Αυτό έπεσε στο 40% το 2019 και ακόμα περισσότερο το 2020.

Ο πρώτος Nord Stream είναι πλέον η κορυφαία οδός. Αν τεθεί σε λειτουργία ο Nord Stream 2, η Ουκρανία θα βρεθεί ακόμα περισσότερο στο περιθώριο. Ωστόσο αν τεθούν περιορισμοί στη λειτουργία και των δύο αγωγών, θα μπορούσε προσωρινά να ενισχυθεί η ουκρανική οδός. Στο πλαίσιο συμφωνίας του Δεκεμβρίου του 2019, η Ρωσία πρέπει να στέλνει τουλάχιστον 40 bcm μέσω της Ουκρανίας ως το 2024, ή να πληρώνει το αντίστοιχο, αν δεν χρησιμοποιεί την οδό. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα, το Κίεβο θα άρχιζε να πιέζεται.

5) Πώς θα επηρεαστεί η αγορά αερίου της ΕΕ: Η ΕΕ λαμβάνει περίπου το 1/3 του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία, και η προμήθεια της Gazprom είναι η φθηνότερη στην αγορά. Κάποιοι ειδικοί αναμένουν μεγάλη αύξηση κατανάλωσης στην ΕΕ ως το 2030, καθώς οι χώρες της στρέφονται από τον άνθρακα στο αέριο, επιδιώκοντας να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, και αυτό συμφέρει τη Ρωσία, καθώς μειώνεται η εγχώρια παραγωγή αερίου στην ΕΕ.

Ο Μπορέλ έχει πει ότι η δέσμευση της ΕΕ για μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα ώστε να γίνει «climate neutral» ως το 2050 κάνει τον Nord Stream 2 «οριακής χρησιμότητας». Επίσης, τα τελευταία χρόνια η ΕΕ προσπαθεί να αυξήσει τη διασύνδεση μεταξύ των χωρών μελών ως προς το αέριο και να βρει εναλλακτικές πηγές, μειώνοντας την εξάρτηση από τη Ρωσία.

6) Η θέση του Κρεμλίνου: Ο αγωγός είναι κάτι περισσότερο από ένα «απλό» project για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Μίλοφ, σύμβουλο του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι, από γεωπολιτικής άποψης η ολοκλήρωση του αγωγού θα έδιξε στον Πούτιν μεγάλο πλεονέκτημα και θα αποτελούσε απόδειξη πως «παρά όλα τα άσχημα πράγματα που έχει κάνει και συνεχίζει να κάνει, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι στην Ευρώπη…έτοιμοι να παίξουν τα παιχνίδια τους». Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, εάν ο Nord Stream 2 μπλοκαριστεί σε τόσο προχωρημένο στάδιο, ο Πούτιν θα αποκτούσε ένα μέσο για να ενισχύσει το αντιδυτικό συναίσθημα και να προκαλέσει ένα κύμα νομικών ενεργειών από τις εμπλεκόμενες εταιρείες.