Οικονομία
Χιλιάδες είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αναμένεται να ωφεληθούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από την ευκαιρία της δεκαετούς παραγραφής των οφειλών που προβλέπεται στο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Πολλοί ασφαλισμένοι θα μπορέσουν να λάβουν ασφαλιστική ενημερότητα, ενώ για άλλες κατηγορίες θα ανοίξει η πόρτα προς τη συνταξιοδότηση, η οποία σήμερα παραμένει κλειστή, καθώς 4 στους 10 μη μισθωτοί οφείλουν στο ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών).
Τι προβλέπεται
Ωστόσο, ποιους συμφέρει πραγματικά η παραγραφή και ποιοι εξαιρούνται εξαιτίας των προϋποθέσεων που θέτει η διάταξη;
«Η χρήση της δυνατότητας 10ετούς παραγραφής σε γενικές γραμμές συμφέρει όσους μπορούν με τα υπόλοιπα χρόνια να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης, καθώς πρέπει να γίνει σαφές ότι οι οφειλέτες που θα κάνουν χρήση της παραγραφής θα χάσουν αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο», επισημαίνει ο τέως υπουργός και σύμβουλος ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης.
«Για παράδειγμα, αν ο ασφαλισμένος υποβάλει αίτημα για παραγραφή οφειλών 5 ετών, πρέπει να έχει διανύσει ασφαλιστικό βίο 17-18 ετών προκειμένου να συμπληρώσει πάνω από 20 έτη και να συνταξιοδοτηθεί στα 67. Περισσότερο προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 40ετία, στα 62.
Αν ο ασφαλισμένος κάνει χρήση της δεκαετούς παραγραφής, χάνοντας αντίστοιχο ασφαλιστικό χρόνο, δύσκολα θα συμπληρώσει τα 40 έτη ασφάλισης. Εφόσον επιθυμεί να προσμετρήσει στη σύνταξή του τον ασφαλιστικό χρόνο των επίμαχων οφειλών θα μπορεί να τα πληρώσει και να επαναφέρει τις ημέρες ασφάλισης. Γι’ αυτούς τους λόγους εκτιμώ ότι τα επόμενα χρόνια χρήση της παραγραφής θα μπορέσουν να κάνουν περίπου 20.000 ελεύθεροι επαγγελματίες».
Υπενθυμίζουμε ότι η διάταξη προβλέπει τη 10ετή παραγραφή οφειλών που μπορεί να έχει κάποιος προς τον ΕΦΚΑ, εφόσον βέβαια αυτές δεν έχουν βεβαιωθεί από το Ταμείο ή το ΚΕΑΟ.
Στην πράξη, μειώνεται σε 10 χρόνια, από 20 που είναι σήμερα στα περισσότερα Ταμεία πλην ΙΚΑ, ο χρόνος που έχει ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις.
H δεκαετής παραγραφή αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου κατά τον οποίο οι απαιτήσεις αυτές βεβαιώθηκαν. Η παραγραφή δεν επηρεάζει την ασφαλιστική ενημερότητα, η οποία χορηγείται κανονικά.
Οι οφειλές θεωρούνται παραγεγραμμένες, ακόμη και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση ή έχει γίνει καταβολή έναντι της βεβαιωθείσας οφειλής ή ρύθμιση μετά το πέρας του χρόνου παραγραφής. Ωστόσο, τα χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί για την εξόφληση οφειλών που έχουν παραγραφεί δεν επιστρέφονται.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι μισθωτοί δεν θίγονται από την παραγραφή οφειλών του εργοδότη, καθώς η ασφάλιση που αντιστοιχεί στις παραγεγραμμένες οφειλές εξακολουθεί να τους αναγνωρίζεται. Ειδική μέριμνα μάλιστα θα υπάρχει για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της 10ετίας, ώστε να μην αδικηθούν, παρότι ήταν συνεπείς.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα χρέη που ενδεχομένως να παραγραφούν είναι αυτά που δημιουργήθηκαν την περίοδο μεταξύ 2006 και 2012 και για τα οποία δεν έχουν ακόμη κινηθεί οι διαδικασίες από τον e-EΦΚΑ και το ΚΕΑΟ για τη νόμιμη αναζήτησή τους.
Τα εμπόδια
Ωστόσο δεν είναι λίγοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θα συναντήσουν εμπόδια και θα εξαιρεθούν από το δικαίωμα παραγραφής. Ειδικότερα, όπως τονίζει ο δικηγόρος, ειδικός σε θέματα ασφάλισης Διονύσης Ρίζος δεν θα μπορέσουν να κάνουν χρήση της παραγραφής:
■ Οσοι εντάχθηκαν στη ρύθμιση των 120 δόσεων και στις άλλες ευνοϊκές ρυθμίσεις που θεσπίστηκαν το 2015, 2017 και 2019. Υπενθυμίζουμε ότι στις ρυθμίσεις είχαν ενταχθεί ένας στους τέσσερεις οφειλέτες.
■ Οσοι έλαβαν ενημέρωση από το ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ ότι οφείλουν είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε με πρωτοβουλία του φορέα. Δηλαδή εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής), τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.
■ Οσοι δεν γνώριζαν ότι οφείλουν και το έμαθαν με την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Αντίθετα, αν μια οφειλή που δημιουργήθηκε το 2007, δεν βεβαιώθηκε μέχρι το 2017 διότι στο μεταξύ είχε ψηφιστεί το 2016 ο νόμος Κατρούγκαλου που έβαζε τον πήχη της παραγραφής στην 20ετία, τότε η οφειλή παραγράφεται.
Το υπουργείο Εργασίας αποφεύγει προς το παρόν να προβεί σε εκτίμηση του συνολικού ποσού των οφειλών που ενδεχομένως έχουν παραγραφεί.
Πάντως οι ειδικοί εκτιμούν ότι το συνολικό ποσό μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1 δισ. σε ένα χαρτοφυλάκιο χρεών που καταγράφει ανοδική πορεία τα τελευταία δύο χρόνια εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Σύμφωνα με την τελευταία διαθέσιμη Εκθεση του ΚΕΑΟ (β’ τρίμηνο του 2022), το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο τέλος του Ιουνίου 2022 διαμορφώθηκε στα 43,4 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 590,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Η άνοδος αυτή προέρχεται τόσο από την αύξηση των κύριων οφειλών (κατά 180 εκατ. ευρώ) όσο και των πρόσθετων τελών (κατά 410,4 εκατ. ευρώ).
