FT: «Οι 9 πρέπει να εκδώσουν μόνες τους ευρωομόλογο – Η Γερμανία θα βοηθήσει μόνο αν απειληθεί το ευρώ»

Υπέρ της συγκρότησης μιας «συμμαχίας των προθύμων» από τις εννιά χώρες της ευρωζώνης που ζητούν την έκδοση κορωνοομολόγων, τάσσεται ο αναλυτής των Financial Times Wolfgang Münchau επισημαίνοντας ότι μια τέτοια κίνηση αξίζει το ρίσκο, προκειμένου οι χώρες αυτές να μοιραστούν το οικονομικό βάρος της πανδημίας του νέου κορωνοϊού.

Σχολιάζοντας το πρόσφατο ναυάγιο της συνόδου κορυφής της ΕΕ και τη σφοδρή αντιπαράθεση για το κορωνοομόλογο μετά την επίιμονη άρνηση Γερμανίας, Ολλανδίας και άλλων βόρειων χωρών, ο γνωστός αναλυτής σημειώνει στο άρθρο γνώμης στους FT:

«Καμία κρίση δεν ποτέ αρκετά μεγάλη για να εμποδίσει κράτη μέλη της ΕΕ να βάζουν πρώτα τα στενά εθνικά τους συμφέροντα. O Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γόπκε Χούστρα εκμεταλλεύτηκε μάλιστα την ευκαιρία για να επιτεθεί κατά της παρελθούσης δημοσιονομικής σπατάλης ορισμένων κρατών μελών, όπως τη θεωρεί.

Επικαλέστηκε το κλασικό επιχείρημα ότι ένα ευρωομόλογο θα προκαλούσε ηθικό κίνδυνο, ανεύθυνης σπατάλης, ιδέα που είναι μεταξύ Γερμανών και Ολλανδών οικονομολόγων δημοφιλής και συχνά υποκρύπτει βαθιές προκαταλήψεις και δυσπιστία έναντι των ξένων. Αν και δεν επιδεικνύουν όλοι μια τέτοια έλλειψη τακτ, όσο ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών, η αντίληψη είναι διαδεδομένη στη χώρα του και στη Γερμανία.»

Ο αναλυτής των FT θεωρεί ότι παρά το «όχι» των Μέρκελ, Ρούτε και Σία η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες της ομάδας των εννιά, που ζητούν την έκδοση κορωνοομολόγου, μπορούν να ακολουθήσουν έναν άλλο δρόμο: «Θα μπορούσαν να εκδώσουν μόνες τους ένα ομόλογο αμοιβαίου χαρακτήρα σε μια συμμαχία των προθύμων. Στη συνέχεια θα μπορούσαν να προκαλέσουν την ΕΚΤ να τα αγοράζει στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme – ΡΕΡΡ). Από νομικής άποψης ένα αμοιβαιοποιημένο εργαλείο χρέους μεταξύ μιας ομάδας κυρίαρχων κρατών θα εξακολουθεί να μετρά ως εθνικό χρέος με μοιρασμένη την υποχρέωση εξόφλησης.

Αυτό, βέβαια, δεν θα μπορούσε να μειώσει το βάρος του χρέους ευάλωτων κρατών μελών όπως θα έκανε ένα κατάλληλα σχεδιασμένο πανευρωπαϊκό εργαλείο, αλλά τουλάχιστον θα δημιουργούσε ένα προηγούμενο αντλώντας παράλληλα κάποια χρήματα [από τις αγορές]. Αυτό κρύβει ένα ρίσκο και μια ευκαιρία.

Ομόλογα που θα υποστήριζαν οι εννέα χώρες θα μπορούσαν να εκληφθούν ως προάγγελος μιας μελλοντικής διάσπασης. Η άποψή μου από την έναρξη της κρίσης της ευρωζώνης είναι ότι η Γερμανία θα σπεύσει να βοηθήσει άλλες χώρες μόνον αν νιώσει μια υπαρξιακή απειλή για την ευρωζώνη. Αν τα μέλη δεν είναι έτοιμα να αποχωρήσουν, τίποτε δεν θα αλλάξει. Αν οι εννιά της ευρωζώνης επιλέξουν να μη ρισκάρουν, θα χάσουν την ευκαιρία.

Σημειώνω ότι οι πρωθυπουργοί Ιταλίας και Ισπανίας έδρασαν από κοινού όταν απέρριψαν το προσχέδιο συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα: είναι μια απολύτως αναγκαία αντιπαράθεση», σημειώνει.

Κατά την άποψη του Münchau ο σκοπός της έκδοσης άπαξ και διά παντός ενός κορωνοομολόγου θα πρέπει να υπερβαίνει το στόχο της παροχής ασφάλισης ή της στήριξης των εθνικών συστημάτων υγείας, αφού τα χρήματα που θα αντληθούν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για ένα επενδυτικό πρόγραμμα μετά την παρέλευση της πανδημίας του κορωνοϊού.

Οι κίνδυνοι της υπαγωγής στην ομπρέλα του ΕΜΣ

«Αν οι εννιά χώρες επιλέξουν τη συνοδοιπορεία, μπορούν να το κάνουν. Είναι μια ριψοκίνδυνη επιλογή, αλλά όχι τόσο ριψοκίνδυνη όσο το να υπαχθούν στην ομπρέλα διάσωσης που έστησε η ευρωζώνη κατά την τελευταία κρίση, αφού σε μια τέτοια περίπτωση τα κράτη μέλη που χρειάζονται χρήμα και ζητούν έκτακτη χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας θα πρέπει να αποδεχθούν δημοσιονομική εποπτεία», συνεχίζει. «Η Ιταλία και η Ισπανία θα έπρεπε να αποδεχθούν μια διάβρωση της δημοσιονομικής τους κυριαρχίας πιθανώς επί γενεές, την ώρα που η Γερμανία, η Ολλανδία και η Φινλανδία θα επανέρχονται σε μεγάλη δημοσιονομικά πλεονάσματα ενάντια στην υπόλοιπη ευρωζώνη και τον υπόλοιπο κόσμο.

Δεν πιστεύω ότι μια τέτοια λύση είναι βιώσιμη. Η Ιταλία θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει με μια αναλογία χρέους έναντι του ΑΕΠ της κοντά στο 200% όταν παρέλθει η κρίση αυτή. Με υψηλή ανεργία, χαμηλή ανάπτυξη και χωρίς δημοσιονομική ανεξαρτησία θα γινόταν γόνιμο πολιτικό έδαφος για εκείνους στη Δεξιά που τάσσονται υπέρ της αποχώρησής της χώρας από το ευρώ.

Θυμηθείτε πώς προέκυψε η πλειοψηφία υπέρ του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η αποχώρηση από την ΕΕ ξεκίνησε ως ένα περιθωριακό εγχείρημα της εθνικιστικής Δεξιάς κι επικράτησε επειδή προσέλκυσε επαρκή υποστήριξη από το κυρίαρχο πολιτικό ρεύμα και τμήματα της Αριστεράς. Ανεξάρτητα απ’ το αν είναι κανείς ευρωπαϊστής ή ευρωσκεπτικιστής, δεν είναι λογικό να επιλέγουν οι χώρες οικονομικές ρυθμίσεις που είναι επιζήμιες για τα συμφέροντά τους.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι χώρες που ζητούν την έκδοση του κορωνοομολόγου συνδέονται σε μεγάλο βαθμό γεωγραφικά στο νότο και τη δύση της ευρωζώνης. Δεν γνωρίζουμε αν θα διασπαστεί η νομισματική ένωση, ούτε αν αυτό θα γίνει συντεταγμένα ή άτακτα. Αλλά αν συμβεί, γνωρίζουμε που θα τραβηχτεί η διαχωριστική γραμμή», καταλήγει.