Αποδολαριοποίηση: Πόσο έχει προχωρήσει και ποια έθνη την επιδιώκουν – Αλλάζει η παγκόσμια γεωπολιτική «σκακιέρα»

Ο Bruno Venditti του Visual Capitalist προχώρησε σε μία εκτενή ανάλυση για το ποια έθνη αυτή την στιγμή αποδολαριοποιούν τις οικονομίες τους ή βρίσκονται καθοδόν για να το πράξουν καθώς θέλουν να διακόψουν την εξάρτησή τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες ώστε να μην είναι ικανοί οι Αμερικανοί να επιβάλουν κυρώσεις όποτε ασκείται πολιτική που δεν είναι της αρεσκείας τους, δηλαδή αντίκειται στα αμερικανικά συμφέροντα.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το έναυσμα για να επιταχυνθεί η αποδολαριοποίηση από πολλές μεγάλες οικονομίες, το έδωσαν οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Ρωσία λόγω της επέμβασης στην Ουκρανία.

Το δολάριο των ΗΠΑ έχει κυριαρχήσει στο παγκόσμιο εμπόριο και τις ροές κεφαλαίων εδώ και πολλές δεκαετίες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, η κορυφαία οικονομική δύναμη μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η χώρα μπήκε στον πόλεμο μόλις το 1917 και αναδείχθηκε πολύ ισχυρότερη από τα ευρωπαϊκά κράτη τα οποία κυριολεκτικά διαλύθηκαν από τις συνέπειες του Α’ ΠΠ.

Ο Β’ ΠΠ ολοκλήρωσε αυτήν την συντριβή και μάλιστα προκάλεσε την πλήρη κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.

Ως αποτέλεσμα, το δολάριο από το 1918 άρχισε να εκτοπίζει τη λίρα στερλίνα ως το διεθνές αποθεματικό νόμισμα και οι ΗΠΑ έγιναν επίσης σημαντικός αποδέκτης των εισροών χρυσού εν καιρώ πολέμου.

Στη συνέχεια, το δολάριο απέκτησε μεγαλύτερο ρόλο το 1944, όταν 44 χώρες υπέγραψαν τη Συμφωνία του Bretton Woods , δημιουργώντας ένα συλλογικό διεθνές καθεστώς ανταλλαγής νομισμάτων συνδεδεμένο με το δολάριο ΗΠΑ, το οποίο, με τη σειρά του, ήταν συνδεδεμένο με την τιμή του χρυσού.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι ευρωπαϊκές και ιαπωνικές εξαγωγές έγιναν πιο ανταγωνιστικές από τις εξαγωγές των ΗΠΑ.

Υπήρχε μεγάλη προσφορά δολαρίων σε όλο τον κόσμο, καθιστώντας δύσκολη την υποστήριξη δολαρίων με χρυσό.

Ο Πρόεδρος Νίξον διέκοψε την άμεση μετατρεψιμότητα των δολαρίων ΗΠΑ σε χρυσό το 1971. Αυτό έληξε τόσο τον κανόνα του χρυσού όσο και το όριο στην ποσότητα του νομίσματος που μπορούσε να εκτυπωθεί.

Αν και παρέμεινε το διεθνές αποθεματικό νόμισμα, το δολάριο ΗΠΑ χάνει όλο και περισσότερο την αγοραστική του δύναμη έκτοτε.

Τα βήματα της Ρωσίας και της Κίνας προς την αποδολαριοποίηση

Ανησυχώντας για την κυριαρχία της Αμερικής στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ικανότητα της χώρας να το «οπλίσει» , άλλα έθνη δοκιμάζουν εναλλακτικές λύσεις για να μειώσουν την ηγεμονία του δολαρίου.

Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα δυτικά κράτη επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας ως απάντηση στην επέμβασή της στην Ουκρανία , η Μόσχα και η κινεζική κυβέρνηση συνεργάζονται για να μειώσουν την εξάρτηση από το δολάριο και να δημιουργήσουν μία συνεργασία μεταξύ των χρηματοπιστωτικών τους συστημάτων.

Από την επέμβαση το 2022, το εμπόριο ρουβλίου-γουάν έχει αυξηθεί ογδόντα φορές.

Η Ρωσία και το Ιράν συνεργάζονται επίσης για την κυκλοφορία ενός κρυπτονομίσματος που υποστηρίζεται από χρυσό, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Vedmosti.

Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες (ιδίως της Ρωσίας και της Κίνας) αγόρασαν χρυσό με τον ταχύτερο ρυθμό από το 1967, καθώς οι χώρες κινούνται για να διαφοροποιήσουν τα αποθέματά τους μακριά από το δολάριο.

Η αποδολαριοποίηση είναι θέμα σε άλλα μέρη του κόσμου:

Τους τελευταίους μήνες, η Βραζιλία και η Αργεντινή επιχειρούν να προχωρήσουν στην δημιουργία ενός κοινού νομίσματος το οποίο επί της ουσίας θα ενώσει τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Νότιας Αμερικής.

Σε μια διάσκεψη στη Σιγκαπούρη τον Ιανουάριο, πολλοί πρώην αξιωματούχοι της Νοτιοανατολικής Ασίας μίλησαν για προσπάθειες αποδολαριοποίησης που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ινδία βρίσκονται σε συνομιλίες για τη χρήση ρουπίων για το εμπόριο μη πετρελαϊκών εμπορευμάτων σε μια προσπάθεια φυγής από το δολάριο, σύμφωνα με το Reuters.

Για πρώτη φορά μετά από 48 χρόνια, η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι η πλούσια σε πετρέλαιο χώρα είναι ανοιχτή στις συναλλαγές σε νομίσματα εκτός του αμερικανικού δολαρίου.

Παρά αυτές τις κινήσεις, λίγοι περιμένουν να δουν το τέλος της παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου σύντομα. Επί του παρόντος, οι κεντρικές τράπεζες εξακολουθούν να διατηρούν περίπου το 60% των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων σε δολάρια.

Όμως μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, το απόθεμα αυτό ήταν της τάξεως του 80% και οι ρυθμοί αποδολαριοποίησης αυξάνονται.

Συν τοις άλλοις, οι ΗΠΑ αποκτούν επιπλέον πρόβλημα διότι παλαιότερα μπορούσαν να τυπώνουν όσα δολάρια θέλουν διότι τα εξήγαγαν σόλο τον πλανήτη. Έτσι δεν είχαν πληθωριστικά προβλήματα.

Τώρα όμως που μεγάλες οικονομίες θέλουν να αποτινάξουν την εξάρτηση τους από το δολάριο, αυτό παραμένει εντός των ΗΠΑ με αποτέλεσμα να γίνεται πληθωριστικό.