Διεθνής Οικονομία
Από τότε που οι ψηφιακοί νομάδες των ΗΠΑ άρχισαν να εγκαταλείπουν τις μεγάλες παράκτιες πόλεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η μεγάλη ερώτηση ήταν πότε (ή αν) θα επέστρεφαν.
Σίγουρα, τα πράγματα είναι λιγότερο ακριβά στα μέρη στα οποία μετακόμισαν και η ποιότητα ζωής είναι συχνά υψηλότερη. Αλλά όλο και περισσότερο, οι ψηφιακοί μετανάστες νοσταλγούν τα πράγματα που άφησαν πίσω τους, από τη γαστρονομική αριστεία μέχρι την πολιτιστική ποικιλομορφία.
Πρόσφατα, σύμφωνα με το Business Insider, το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ δημοσίευσε τις νέες εκτιμήσεις του για την εγχώρια μετανάστευση. Από τα μέσα του 2022 έως τα μέσα του 2023, η «αιμορραγία» των μεγάλων μητροπολιτικών περιοχών συνεχίστηκε. Η Νέα Υόρκη έχασε 238.000 περισσότερους ανθρώπους από όσους κέρδισε με την πλειοψηφία των κερδών να είναι μετανάστες!
Οι αριθμοί μοιάζουν σαν αναφορές ατυχημάτων: 155.000 στο Λος Άντζελες, 54.000 στο Σαν Φρανσίσκο, 25.000 στο Σιάτλ. Βέβαια, η φυγή από τις πόλεις δεν είναι τόσο μεγάλη, όσο έφτασε τον πρώτο χρόνο της πανδημίας. Αλλά κάθε μέρα, εκατοντάδες άνθρωποι συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τις μεγαλύτερες πόλεις της Αμερικής για μικρότερους, πιο προσιτούς προορισμούς.
Έχουμε ακούσει πολλά για το πώς η μαζική μετανάστευση ήταν κακή για τις μεγάλες πόλεις, καταδικάζοντάς τες με άδεια γραφεία και κλειστές βιτρίνες. Όμως, ένα νέο δοκίμιο που συνέγραψε ο Ενρίκο Μορέτι, ένας από τους καλύτερους στοχαστές πάνω στη γεωγραφία των θέσεων εργασίας, υπογραμμίζει τους κινδύνους που εγκυμονεί η μετανάστευση για τους ίδιους τους επαγγελματίες που εγκαταλείπουν τις μεγαλουπόλεις. Η απομάκρυνση από μια μεγάλη πόλη, διαπίστωσε ο Μορέτι, μπορεί να είναι τρομερή για την καριέρα τους.
Ο Μορέτι, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, παρακολούθησε εργαζόμενους των οποίων οι εταιρείες έκλεισαν μεταξύ 2010 και 2017. Το πώς τα πήγαιναν οι άνθρωποι μετά από αυτό, εξαρτιόταν από το πού ζούσαν. Όσοι ζούσαν σε μικρές αγορές εργασίας είχαν λιγότερες πιθανότητες να βρουν νέα δουλειά μέσα σε ένα χρόνο από ό,τι όσοι ζούσαν σε μεγάλες αγορές εργασίας. Για να σταθούν ξανά στα πόδια τους επαγγελματικά, όσοι βρίσκονταν σε μικρές αγορές ήταν πιο πιθανό να αναγκαστούν να μετακινηθούν για εργασία. Ήταν επίσης πιο πιθανό να συμβιβαστούν με έναν ρόλο που δεν αντιστοιχούσε στο πτυχίο τους ή σε έναν εντελώς διαφορετικό κλάδο.
«Το μεγάλο συμπέρασμα είναι ότι το μέγεθος της αγοράς έχει σημασία», λέει ο Μορέτι στο Business Insider,. «Είναι σαφές ότι οι μεγαλύτερες αγορές βελτιώνουν την ποιότητα της αγοράς εργασίας».
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι εργαζόμενοι και οι εταιρείες που τους απασχολούν τείνουν να συγκεντρώνονται στις ίδιες πόλεις. Οι οικονομολόγοι το αποκαλούν συσσωμάτωση. Ας πούμε ότι είναι κάποιος προγραμματιστής με εξειδίκευση στην τεχνητή νοημοσύνη. Είναι πολύ πιο πιθανό να βρει δουλειά στο Σαν Φρανσίσκο από ό,τι σχεδόν οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, επειδή εκεί υπάρχουν πολλές εταιρείες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη.
Και επειδή οι ειδικοί στην τεχνητή νοημοσύνη συρρέουν στο Σαν Φρανσίσκο, οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την τεχνητή νοημοσύνη εγκαθίστανται εκεί εξ αρχής. Έτσι οι πόλεις γίνονται κόμβοι για συγκεκριμένους κλάδους, όπως τα χρηματοοικονομικά στη Νέα Υόρκη και η μόδα στο Παρίσι.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι ανέχονται όλα τα μειονεκτήματα των πόλεων -επειδή αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να αναπτύξουν την καριέρα τους. Το νέο δοκίμιο του Μορέτι επιβεβαιώνει ότι όταν πρόκειται για θέσεις εργασίας, η γεωγραφία είναι πεπρωμένο.
Στην αρχή φάνηκε ότι η πανδημία είχε ξαναγράψει αυτόν τον κανόνα. Με την άνοδο της εξ αποστάσεως εργασίας, οι επαγγελματίες πίστευαν ότι μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις ακριβές πόλεις ως ψηφιακοί νομάδες τους χωρίς κίνδυνο για την καριέρα τους, σύμφωνα με το Business Insider.
Όμως, κατά το τελευταίο έτος, όλο και περισσότεροι εργοδότες έχουν σταματήσει να προσλαμβάνουν υπαλλήλους από απόσταση. Η αγορά για τέτοιες θέσεις εργασίας έχει καταρρεύσει, θέτοντας σε κίνδυνο όλους όσοι μετακόμισαν μακριά από τις μεγάλες πόλεις. Αν καταλήξουν να απολυθούν, το να ζουν σε μια μικρότερη αγορά εργασίας θα περιορίσει σημαντικά τις επιλογές καριέρας τους. Όπως δείχνει το άρθρο του Μορέτι, είτε α) θα μείνουν άνεργοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, β) θα αναγκαστούν να συμβιβαστούν με μια τοπική θέση εργασίας για την οποία έχουν υπερβολικά προσόντα, είτε γ) θα πρέπει να κάνουν μια απότομη και δαπανηρή μετακόμιση πίσω στη μεγάλη πόλη που εγκατέλειψαν.
Ο Μορέτι χαρακτηρίζει την παρουσία σε μια μεγάλη αγορά εργασίας ως «ασφάλεια» έναντι μελλοντικών σοκ. Το να ζει κανείς σε μια μεγάλη πόλη δεν έχει να κάνει μόνο με το να έχει μια καλή δουλειά αυτή τη στιγμή. Είναι αυτό που προετοιμάζει τον εργαζόμενο για την επιτυχία ώστε να βρει την επόμενη δουλειά – και τη μεθεπόμενη. Όσοι μετακόμισαν μακριά από τις μεγάλες πόλεις, ουσιαστικά εγκατέλειψαν την ασφάλεια της καριέρας τους.
Και αυτό δεν είναι το μόνο που έδωσαν. Όταν ζει κανείς σε έναν βιομηχανικό κόμβο, περιβάλλεται από επαγγελματίες συναδέλφους, γεγονός που διευκολύνει να συσσωρεύει γνώσεις και δεξιότητες. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο επειδή μπορεί να συνεργάζεται προσωπικά με τους συναδέλφους του κάθε μέρα. Σε μια μεγάλη πόλη, συναντά επίσης ανθρώπους που εργάζονται για άλλες εταιρείες του κλάδου του -στο λεωφορείο, στο μπαρ, στην ουρά στο ντελικατέσεν. Αυτές οι τυχαίες συνομιλίες όχι μόνο διευρύνουν το επαγγελματικό δίκτυο, αλλά δημιουργούν επίσης αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «διάχυση της γνώσης», βοηθώντας να μάθει νέα πράγματα που σχετίζονται με τη δουλειά.
Αυτά τα πλεονεκτήματα της ζωής σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο είναι λιγότερο προφανή από τα χαμηλά ενοίκια και τα ωραία σπίτια που έχουν προσελκύσει τόσους πολλούς επαγγελματίες σε μικρότερες πόλεις. Χρειάζεται επίσης χρόνος για να εκδηλωθούν -πρέπει να χάσει κανείς τη δουλειά του για να συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολο θα είναι να βρει άλλη. Έτσι, οι ψηφιακοί νομάδες δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει τι εγκατέλειψαν μετακομίζοντας μακριά. «Τα πλεονεκτήματα του να είσαι σε μια μεγάλη πόλη», λέει ο Μορέτι, «έχουν υποτιμηθεί» κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Φυσικά, πολλοί ψηφιακοί νομάδες τις μεγάλες πόλεις κατά τις πρώτες ημέρες της εξ αποστάσεως εργασίας θα μείνουν εκεί που βρίσκονται, ακόμη και αν χάσουν τη δουλειά τους. Εξάλλου, μία από τις άλλες τάσεις που υποκινήθηκαν από την πανδημία ήταν η συνειδητοποίηση ότι η καριέρα δεν είναι το παν, σύμφωνα με το Business Insider. Πολλοί άνθρωποι θα είναι ευτυχείς να συμβιβαστούν με μια λιγότερη δουλειά, αν αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να κάθονται σε ψυχοφθόρα κίνηση και μπορούν να έχουν μια μεγάλη αυλή για τα παιδιά τους.
Ωστόσο, ο Μορέτι πιστεύει ότι η έξοδος από τις μεγάλες πόλεις πλησιάζει στο τέλος της. Καθώς η «μετανάστευση» επιβραδύνεται, προβλέπει ότι νέοι άνθρωποι που αναζητούν ευκαιρίες καριέρας θα κατακλύσουν τις αστικές περιοχές, αναπληρώνοντας με το παραπάνω τους ανθρώπους που έφυγαν. Τα μεγάλα κέντρα θα συνεχίσουν να συσσωρεύονται, όπως ακριβώς έκαναν τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της πανδημίας. Οι πόλεις, εν ολίγοις, θα γίνουν και πάλι πόλεις.
«Είναι περισσότερο θέμα του πότε παρά του αν», λέει ο Μορέτι. «Ποτέ δεν πίστευα ότι αυτή θα ήταν μια μόνιμη αλλαγή στη γεωγραφία της εργασίας».
