Οικονομία
Χαμηλό είναι το ενδιαφέρον για την 1οετή παραγραφή οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, καθώς μόλις τις 4.000 φτάνουν οι αιτήσεις, με τους ειδικούς να το κρίνουν λογικό καθώς οι οφειλέτες δεν επιθυμούν να παραγραφεί ο ασφαλιστικός χρόνος.
Ειδικότερα, μέσω της νέας εφαρμογής έχουν υποβληθεί 3.850 αιτήσεις στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ, εκ των οποίων έχουν εξετασθεί οι 1.400 αιτήσεις.
Μάλιστα για περίπου 1.000 οφειλέτες εξ’ αυτών έχει εγκριθεί η αίτησή τους και έχουν παραγραφεί χρέη χιλιάδων ευρώ.
Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση θεωρούν δικαιολογημένη την μέχρι σήμερα μικρή συμμετοχή των οφειλετών στην διαδικασία παραγραφής των χρεών τους και την αποδίδουν στο γεγονός ότι η πλειοψηφία τους δεν επιθυμούν να χαθεί ο ασφαλιστικός χρόνος των ετών που δεν έχουν καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές.
Ο υποδιοικητής του ΕΦΚΑ Αλέξανδρος Βαρβέρης επισημαίνει «ότι σε κάθε τοπική διεύθυνση υπάρχουν τουλάχιστον δυο υπάλληλοι που έχουν εξειδικευτεί στην υποβολή αιτήσεων και στην παραγραφή οφειλών και προσθέτει ότι ο ΕΦΚΑ προχωράει σε άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών».
Υπενθυμίζεται ότι στα πλαίσια πιλοτικής δίκης με την υπ’ αριθμ. 1833/2021 απόφαση, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου 4387/16, η οποία θέσπιζε 20ετή παραγραφή των αξιώσεων για καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Αποφάνθηκε, δε, ότι ισχύει 10ετής παραγραφή, τόσο για τις αξιώσεις του τέως ΙΚΑ, όσο και των λοιπών ασφαλιστικών φορέων, οι οποίοι εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.
Υπενθυμίζεται ότι η παραγραφή αφορά όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενους και αγρότες).
Η 10ετής παραγραφή αρχίζει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους από εκείνο εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ενώ για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που πρόκειται να παρασχεθεί μετά την 1/1/2026 η παραγραφή θα είναι πενταετής.
Προσοχή όμως. Η παραγραφή αφορά απαιτήσεις (χρέη) που δεν έχουν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα στο χρονικό διάστημα της 10ετίας. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε.
Επίσης, με τις ισχύουσες διατάξεις λαμβάνεται ειδική μέριμνα για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Σε αυτές τις περιπτώσεις, και μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή.
Για παράδειγμα, αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Αυτές οι εισφορές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες.
Δεύτερη ευκαιρία σε όσους χρωστούν στον ΕΦΚΑ
Έστω ότι για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη πέντε χρόνια ενσήμων. Τότε έχει τη δυνατότητα να πληρώσει τα πέντε από τα 10 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο.
Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής), τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.
Έστω ότι το 2019 βεβαιώθηκε και στη συνέχεια, με αίτηση του ασφαλισμένου, ρυθμίστηκε οφειλή του 2008, η οποία με την εν λόγω διάταξη αναφέρεται σε διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα καθίσταται παραγεγραμμένη. Αυτός ο οφειλέτης μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει τη διαγραφή της υπολειπόμενης παραγεγραμμένης οφειλής του.
Μπορεί, όμως, να συνεχίσει να εξυπηρετεί τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωρισθεί ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στην οφειλή.
Με βάση την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ για επίσπευση των διαδικασιών, τα πλέον συνηθισμένα γεγονότα που διακόπτουν την παραγραφή είναι:
- Καταβολή από πλευράς του οφειλέτη είτε ποσών έναντι της εκτός ρύθμισης οφειλής του είτε δόσεων ρύθμισης μετά από αίτηση/απόφαση ρύθμισης.
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Ειρηνοδικείο/ Υποθηκοφυλακείο-Κτηματολόγιο κατάσχεσης κινητής/ακίνητης περιουσίας εις χείρας του οφειλέτη ή με την επίδοση σε τρίτο ή σε πιστωτικό ίδρυμα κατάσχεσης απαίτησης εις χείρας του.
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Υποθηκοφυλακείο /Κτηματολόγιο υποθήκης επί ακινήτου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη για τη διασφάλιση της απαίτησης (οφειλής).
- Επίδοση (μετά την 1/1/2015) από το ΚΕΑΟ στον οφειλέτη της προβλεπόμενης από τον ΚΕΔΕ ατομικής ειδοποίησης περί έναρξης της αναγκαστικής εις βάρος του εκτέλεσης.
- Επίδοση στον αρμόδιο υπάλληλο του πλειστηριασμού (συμβολαιογράφο) αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον πίνακα κατάταξης του πλειστηριασμού.
- Επίδοση στον σύνδικο της πτώχευσης αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον πίνακα διανομής της πτώχευσης.
«Ανοίγει ο δρόμος» για σύνταξη σε όσους έχουν χρέη
Χιλιάδες μη μισθωτοί κυρίως αυτοαπασχολούμενοι μπορούν πλέον να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης καθώς «απεγκλωβίζονται» από χρέη παρελθόντων ετών μετά την εφαρμογή της 10ετούς παραγραφής οφειλών.
Το μέτρο αφορά κατά κύριο λόγο μη μισθωτούς που περίμεναν την παραγραφή ενός μέρους των οφειλών τους, προκειμένου στη συνέχεια να διακανονίσουν τα υπόλοιπα -έως 20.000 ευρώ όπως ο νόμος ορίζει- και να ξεκινήσει η διαδικασία συνταξιοδότησής τους.
Οι περισσότεροι από αυτούς, που εκτιμάται ότι θα απεγκλωβιστούν από τις οφειλές και θα καταφέρουν να συνταξιοδοτηθούν είναι ήδη ηλικίας 67 ετών και άνω και είχαν οφειλές προς τον πρώην ΟΑΕΕ ή το ΕΤΑΑ άνω των 20.000 ευρώ.
Αυτοί, αν και έχουν τα απαιτούμενα 15 έτη ασφάλισης (τουλάχιστον) δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω του χρέους, Εάν αυτό παραγραφεί, τότε ανοίγει η διαδικασία συνταξιοδότησα, μέσω διακανονισμού του υπόλοιπου της οφειλής.
Πως γίνεται η υποβολή της αίτησης
Αναλυτικότερα οι ασφαλισμένοι που επιθυμούν τη δεκαετή παραγραφή των χρεών τους θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στις κατά τόπον αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ όπου και εξετάζονται.
Η αίτηση θα συνοδεύεται υποχρεωτικά και από υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα δηλώνεται η βούληση του ασφαλισμένου για εφαρμογή των διατάξεων περί παραγραφής λόγω παρέλευσης 10ετίας, καθώς και τα χρονικά διαστήματα, Φορέας, Κλάδος, κλπ, που επιθυμεί να εξεταστούν σύμφωνα με τις νέες διατάξεις. Για περιπτώσεις ασφάλισης σε διαφορετικούς φορείς η αίτηση θα είναι κοινή και θα έχει μοναδικό αριθμό πρωτοκόλλου.
Η εξέταση αιτήσεων των ασφαλισμένων θα διενεργείται από τις αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις. Ειδικότερα για ασφαλισμένους π. ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ) και π. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ οι αιτήσεις θα διαβιβάζονται προς εξέταση στις Γ’ και Δ’ Δ/νσεις Απονομής Συντάξεων, λόγω αρμοδιότητας σε θέματα ελέγχου εισφορών έως 31/12/2016.
Οι Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι μετά από αίτησή τους, που υποβάλλεται ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, δύναται να προσμετρήσουν ασφαλιστικό χρόνο (συνολικά ή μέρος αυτού) του οποίου οι ασφαλιστικές εισφορές είχαν παραγραφεί, τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση της σύνταξης.
Στις περιπτώσεις αυτές καταβάλλεται το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές.
