Συντάξεις: Τέλος τα «χρυσά» μηνιάτικα – Ποιο είναι το πλαφόν που μπήκε

Κανένας συνταξιούχος δεν πρόκειται να λάβει καθαρά «στο χέρι» και πριν από την επιβολή φόρου εισοδήματος περισσότερα από 3.725,11 ευρώ στο τέλος του μήνα, μετά το πλαφόν στις κύριες συντάξεις ή στο άθροισμα αυτών, ενώ όσοι ελάμβαναν υψηλότερες «χρυσές» συντάξεις θα κληθούν τώρα να επιστρέψουν το υπερβάλλον ποσό με μηναία παρακράτηση 20% των αποδοχών τους.

Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προχώρησε χθες στην έκδοση της εγκυκλίου με την οποία ενεργοποιείται στην πράξη η τροπολογία η οποία ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή καθιερώνοντας μηνιαίο πλαφόν 4.608 ευρώ.

Το πλαφόν αυτό όμως αφορά τις μεικτές αποδοχές, πριν από την επιβολή Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχου. Με την επιβολή της εισφοράς οι καθαρές προ φόρων αποδοχές περιορίζονται σε 3.725,11 ευρώ και στη συνέχεια έρχεται και η παρακράτηση φόρου εισοδήματος να περιορίσει περαιτέρω τις αποδοχές.

Η εγκύκλιος ορίζει ως ανώτατο όριο στο συνολικό ακαθάριστο ποσό κάθε μηνιαίας κύριας σύνταξης ή περισσοτέρων της μίας συντάξεων λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου που χορηγούνται από τον ΕΦΚΑ το ακαθάριστο ποσό που αντιστοιχεί στο δωδεκαπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε είκοσι χρόνια ασφάλισης. Ετσι με τον πολλαπλασιασμό των 384 ευρώ της κύριας εθνικής σύνταξης επί δώδεκα προκύπτει το μεικτό πλαφόν των 4.608 ευρώ.

Οπως ορίζει η εγκύκλιος επί του ακαθάριστου ποσού των 4.608,00 ευρώ, εφαρμόζεται αρχικώς η κράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) υπέρ ΑΚΑΓΕ, όπου αυτή επιβάλλεται. Ετσι, το αρχικό ποσό περιορίζεται κατά 645,12 ευρώ στα 3.962,88 ευρώ.

Στη συνέχεια στο εναπομείναν ποσό της σύνταξης μετά την αφαίρεση της ΕΑΣ παρακρατείται η εισφορά υγειονομικής περίθαλψης ύψους 6% και τα 3.962,88 ευρώ (με συντελεστή 6%) περιορίζονται στα 3.725,11 ευρώ.

Εξυπακούεται, αναφέρεται στην εγκύκλιο, ότι για συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων που με βάση διατάξεις νόμων έχουν εξαιρεθεί από την ΕΑΣ η εξαίρεση εξακολουθεί υφιστάμενη και επί του νέου ανωτάτου ορίου σύνταξης. Το ίδιο συμβαίνει και εφόσον υφίσταται εξαίρεση από την κράτηση για υγειονομική περίθαλψη.
Σε κάθε περίπτωση εφαρμογής του ανωτάτου ορίου σύνταξης ή συντάξεων το καθαρό ποσό που καταβάλλεται στον συνταξιούχο προκύπτει μετά τον υπολογισμό των νόμιμων κρατήσεων, όπως αυτές κάθε φορά ισχύουν.

Ετσι σε περίπτωση αυξομείωσης του ύψους των νομίμων κρατήσεων μεταβάλλεται και το καταβαλλόμενο καθαρό ποσό.

Ποιους αφορά

Το πλαφόν εφαρμόζεται και επί των συντάξεων που έχουν χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 (12-5-2016) ή ανατρέχουν στην ανωτέρω ημερομηνία ενώ ποσά συντάξεων που έχουν ήδη απονεμηθεί ή επανυπολογισθεί μετά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου και υπερβαίνουν το προαναφερόμενο ανώτατο όριο προσαρμόζονται στο νέο οριζόμενο ως άνω ποσό από την ημερομηνία έναρξης καταβολής ή επανυπολογισμού τους. Τυχόν επιπλέον διαφορές συντάξεων αναζητούνται ως καλοπίστως εισπραχθείσες και επιστρέφονται με παρακράτηση σε ποσοστό 20% της μηνιαίας καταβαλλόμενης σύνταξης και μέχρι ολοσχερούς εξοφλήσεως.

Μετά την έκδοση της εγκυκλίου αναμένεται να «ξεπαγώσουν» και να υπογραφούν οι οριστικές αποφάσεις απονομής περίπου 2.000 συντάξεων που αφορούν όσους ασφαλίζονταν με τα όσα ίσχυαν πριν από τον ν. 4387/2016, αλλά αιτήθηκαν συνταξιοδότησης μετά τον ν. 4387/2016 και μετά την 01.01.2019. Το παλαιό σύστημα για κάποιες κατηγορίες ασφαλισμένων δεν προέβλεπε ανώτατα όρια εισφορών και δεν προέκυπταν και ανώτατα όρια συντάξεων.

Στο πλαφόν υπάγεται κάθε μηνιαία κύρια σύνταξη ή περισσότερες της μίας συντάξεις λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου που χορηγούνται από τον ΕΦΚΑ κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4387/2016, συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων του πρώην ΟΓΑ, υπό την προϋπόθεση ότι μέρος του χρόνου ασφάλισης διανύθηκε ή ανάγεται έως και 31.12.2016. Επίσης κάθε μηνιαία κύρια σύνταξη ή περισσότερες της μίας συντάξεις του ΕΦΚΑ λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου που έχουν χορηγηθεί έως και τις 12.5.2016 ή ανατρέχουν στην ίδια ημερομηνία και που επανυπολογίστηκαν με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν. 4387/2016 όπως ισχύουν.
Ως σύνταξη ή άθροισμα συντάξεων για την εφαρμογή του ανωτάτου ορίου ορίζεται η μεικτή μηνιαία σύνταξη/συντάξεις στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους προσαυξήσεις (π.χ. επίδομα τέκνων, προσωπική διαφορά των άρθρων 6 και 94 του ν. 4387/2016).

Τα ποσά των χορηγούμενων από τον ΕΦΚΑ επιδομάτων αναπηρίας, δηλαδή το εξωιδρυματικό επίδομα, το επίδομα απολύτου αναπηρίας και το επίδομα ανικανότητας, εξαιρούνται από την εφαρμογή του πλαφόν και εξακολουθούν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν καθορισθεί πριν από την εφαρμογή του ν. 4623/2019.

Αναδρομικά

Το ανώτατο όριο σύνταξης προκειμένου για συντάξεις που έχουν χορηγηθεί μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016 και έχουν υπολογιστεί με βάση τις διατάξεις αυτές εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης καταβολής τους. Για όσους ελάμβαναν σύνταξη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4387/2016 και των οποίων η σύνταξη επανυπολογίστηκε με βάση τις διατάξεις των άρθρων 14 και 33 του ν. 4387/2016 το ανώτατο όριο της κοινοποιούμενης διάταξης εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης καταβολής του νέου ποσού που προέκυψε από τον επανυπολογισμό της σύνταξης κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων αυτών, ήτοι την 1.1.2019, καθότι για το προγενέστερο χρονικό διάστημα, δηλαδή μέχρι 31.12.2018, είχε εφαρμογή το άρθρο 13 του ν. 4387/2016 που έθετε συγκεκριμένο πολύ μικρότερο ανώτατο όριο σύνταξης ανάλογα με το αν ελάμβανε ο συνταξιούχος μία ή περισσότερες συντάξεις. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις το υπερβάλλον του ανωτάτου ορίου καταβαλλόμενο ποσό μηνιαίας σύνταξης/συντάξεων αναζητείται άτοκα ως καλοπίστως εισπραχθέν και επιστρέφεται ως αχρεωστήτως καταβληθέν με παρακράτηση του 20% της καταβαλλόμενης σύνταξης μέχρι την ολοσχερή εξόφληση του ποσού.

Προ των πυλών οι αλλαγές στις επικουρικές

Αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας προωθεί η κυβέρνηση από το 2021. Οπως δήλωσε χθες ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Νότης Μηταράκης (στον ΣΚΑΪ), «θα υπάρχει αφενός μεν η κύρια σύνταξη, η οποία θα είναι κρατική, δημόσια και διανεμητική, αφετέρου δε η νέα επικουρική σύνταξη, η οποία θα έχει τη λογική του ατομικού κουμπαρά, καθώς τα χρήματα του κάθε ασφαλισμένου θα παραμένουν στο δικό του όνομα και δεν θα είναι επιρρεπή ούτε σε δημοσιονομικές κρίσεις, όπως βίωσαν με τον χειρότερο τρόπο οι σημερινοί συνταξιούχοι την τελευταία δεκαετία, ούτε σε δημογραφικές πιέσεις, που δυστυχώς η χώρα μας, όπως προβλέπουν όλοι οι αναλυτές, θα συνεχίσει να βιώνει τις επόμενες δεκαετίες».

Οσον αφορά το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), ο κ. Μηταράκης σημείωσε ότι θα χρειαστεί να εδραιωθεί ένα νέο σύστημα διαχείρισης ατομικών λογαριασμών. Από εκεί και πέρα, όπως είπε, ο κάθε ασφαλισμένος θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει μεταξύ ενός δημόσιου παρόχου για την επένδυση του ατομικού λογαριασμού του ή άλλων επαγγελματικών ταμείων και επενδυτικών εταιρειών, υπό την εποπτεία πάντα της Τράπεζας της Ελλάδος και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Το ΕΤΕΑΠ, σε κάθε περίπτωση, θα παραμείνει ο βασικός διαχειριστής της επικουρικής ασφάλισης. «Ουσιαστικά, πρόκειται για μια εξισορρόπηση ρίσκων, εν αντιθέσει με τη μέχρι τώρα λογική του ενός πυλώνα όπου «όλα τα αβγά βρίσκονται στο ίδιο καλάθι», η οποία καθιστούσε τις συντάξεις ευάλωτες στις εκάστοτε συνθήκες. Βασικός στόχος εξάλλου παραμένουν οι αλλαγές στον νόμο Κατρούγκαλου, με πρώτη τη μείωση κατά 25% των ασφαλιστικών εισφορών, «που θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα τόσο στην ενίσχυση της απασχόλησης όσο και στο εισόδημα που θα καταλήγει στις τσέπες των εργαζομένων» σύμφωνα με τον υφυπουργό.