Στις 10.000 έφτασαν οι αποποιήσεις κληρονομιάς το 2024

Ολοένα και περισσότεροι αποποιούνται τις κληρονομιές που τους αναλογούν, καθώς σύμφωνα με στοιχεία του 2023, καταχωρήθηκαν 16.323 αποποιήσεις, ενώ το 2024, ο αριθμός έχει πιάσει τις 10.000.

Στα χρόνια δε των Μνημονίων, η κληρονομιά από ευλογία μετατράπηκε σε… κατάρα. Η εξάντληση της φοροδοτικής, όπως σημειώνεται, ικανότητας των πολιτών και οι δυσκολίες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας, ανάγκασαν χιλιάδες κληρονόμους να αποποιούνται τις κληρονομιές, ειδικά όσες που σχετίζονταν με ακίνητα.

Έτσι, δημιουργήθηκε το κίνημα «Δεν κληρονομώ». Το αποτέλεσμα, όπως σημειώνει το newmoney.gr ήταν το Δημόσιο να γίνεται κληρονόμος περιουσιών που δεν μπορεί να αξιοποιήσει. Το μεγαλύτερο ρεκόρ αποποιήσεων καταγράφηκε την δεκαετία 2010-2020, κατά την οικονομική κρίση.

Ειδικά, την περίοδο 2013-2018 καταγράφηκαν 450.000 αποποιήσεις κληρονομιών. Από τις 29.000, το 2013, οι αποποιήσεις αυξήθηκαν στις 150.000 πριν την… έξοδο από τα Μνημόνια το 2018. Με την… ανάκαμψη της οικονομίας, η τάση ανατράπηκε σε κάποιο βαθμό, αλλά επιστρέφει λόγω της ακρίβειας που ταλανίζει το διαθέσιμο εισόδημα!

Η τάση συνδέεται άρρηκτα με τα οικονομικά βάρη που συνοδεύουν μία κληρονομιά.

Συχνά, οι κληρονομούμενες περιουσίες είναι επιβαρυμένες, κάνοντας την αποδοχή τους ασύμφορη. Επιπλέον, το φορολογικό βάρος που καλείται να αντιμετωπίσει ο κληρονόμος, όπως ο φόρος κληρονομιάς και οι φόροι ακινήτων (λ.χ. ΕΝΦΙΑ), καθιστούν την αποποίηση ως ελκυστική επιλογή.

Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι φυσικά τα τεκμήρια διαβίωσης, στα οποία συχνά παγιδεύονται οι κληρονόμοι, αυξάνοντας τις οικονομικές τους υποχρεώσεις.

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), μέσω εξειδικευμένου οδηγού, παρέχει σημαντικές διευκρινίσεις για την διαδικασία αποποίησης ή αποδοχής κληρονομιάς, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν χρέη.

Με τον θάνατο του προσώπου, η περιουσία του επάγεται αυτοδικαίως στον κληρονόμο (ή στους κληρονόμους), οι οποίοι μπορούν να την αποποιηθούν εντός τεσσάρων μηνών (ή ενός έτους, στην περίπτωση που ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό, ή αν ο κληρονόμος έμαθε για την επαγωγή της κληρονομιάς ενώ διέμενε στο εξωτερικό).

Η προθεσμία αυτή ξεκινά από τότε που ο κληρονόμος πληροφορήθηκε για την επαγωγή της κληρονομιάς και τον λόγο αυτής. Στην περίπτωση διαθήκης, η προθεσμία αποποίησης ξεκινά μετά τη δημοσίευσή της.

Η αποποίηση είναι άκυρη αν γίνει μετά την πάροδο της προθεσμίας. Αν περάσει η προθεσμία, η κληρονομιά θεωρείται αποδεκτή.

Η αποδοχή ή αποποίηση της κληρονομιάς είναι επίσης άκυρη αν γίνει πριν από την επαγωγή (δηλαδή πριν από τον θάνατο του κληρονομουμένου) ή εξαιτίας πλάνης ως προς την επαγωγή της κληρονομιάς στον προσωρινό κληρονόμο και τον λόγο αυτής. Επίσης, είναι άκυρη αν γίνει υπό αίρεση ή για μέρος της κληρονομιάς.

Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στον γραμματέα του δικαστηρίου κληρονομιάς, δηλαδή στο Ειρηνοδικείο της περιοχής όπου ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία ή τη διαμονή του κατά τον χρόνο του θανάτου του.

Αν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομιά, αυτή περνά σε εκείνον που θα είχε κληθεί (δηλαδή στον επόμενο στην σειρά κληρονόμο), αν το πρόσωπο που αποποιήθηκε δεν ζούσε κατά τον χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου.

Στην περίπτωση αυτή, η προθεσμία ξεκινά από την στιγμή που ο νέος κληρονόμος πληροφορηθεί για την αποποίηση του «προπορευόμενου» κληρονόμου.

Επισημαίνεται ότι διαδικασία επαγωγής, ως αφετηρία της προθεσμίας αποποίησης, υπάρχει όταν ο κληρονόμος πληροφορηθεί ουσιαστικά τόσο τα πραγματικά όσο και τα νομικά δεδομένα που οδηγούν στην αυτοδίκαιη απόκτηση κληρονομιάς.

Η απλή γνώση του θανάτου δεν επαρκεί, απαιτείται γνώση των περιστάσεων που συνιστούν τους αναγκαίους νομικούς όρους για την κλήση του κληρονόμου στην κληρονομιά.