Τα «πάνω-κάτω» στα εργασιακά: Τι ισχύει για τις συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης

Το εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να δοθεί τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση, φέρνει συμβάσεις κατά… παραγγελία, ακόμη και μηδενικών ωρών.

Αυτό σημαίνει πως στις συγκεκριμένες συμβάσεις δεν καθορίζεται το ωράριο εργασίας. Ο εργαζόμενος καλείται να δουλέψει μόνο όταν έχει ανάγκη η επιχείρηση και πληρώνεται μόνο για τις ώρες που εργάστηκε.

Mε το σχέδιο νόμου, ενσωματώνεται στο εθνικό μας δίκαιο η Κοινοτική Οδηγία 2019/1152 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας, μέσω της οποίας προωθούνται επίσης σημαντικές αλλαγές. Σκοπός της Οδηγίας είναι η βελτίωση των όρων εργασίας, με την προώθηση περισσότερο διαφανούς και προβλέψιμης απασχόλησης με παράλληλη διασφάλιση της προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας.

Επισημαίνεται ότι οι λεγόμενες συμβάσεις μηδενικών ωρών (zero hour contracts) δεν είναι πρόσφατο εφεύρημα στην αγορά εργασίας. Στις συμβάσεις αυτές, δεν καθορίζεται το ωράριο εργασίας.

Ο εργαζόμενος καλείται να δουλέψει μόνο όταν έχει ανάγκη η επιχείρηση και πληρώνεται μόνο για τις ώρες που εργάστηκε.

Οι συμβάσεις αυτές, οι οποίες δεν προβλέπουν συγκεκριμένο αριθμό ωρών εργασίας ούτε προκαθορισμένο κατώτατο μισθό, είναι νόμιμες και μάλιστα στηρίζονται σε σειρά δικαστικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί κατά το παρελθόν στη βάση της απλής σχέσης «ετοιμότητας» για εργασία.

Το νομοσχέδιο προβλέπει, ταυτόχρονα, μέτρα που αποτρέπουν την κατάχρηση της εργασίας με συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης και συμβάσεις κατά παραγγελία απασχόλησης.

Οι αλλαγές

Ειδικότερα, στο σχέδιο νόμου προβλέπονται ακόμα οι εξής αλλαγές:

Απολύσεις: Απαγορεύει την απόλυση εργαζομένου, επειδή άσκησε τα νομικά του δικαιώματα. Σε περίπτωση απόλυσης οι εργοδότες θα πρέπει να δικαιολογούν πλήρως και γραπτώς στον εργαζόμενό τους τους λόγους απόλυσής του, χωρίς αυτοί οι λόγοι να συνδέονται με την άσκηση των νομικών δικαιωμάτων και την διεκδίκηση αυτών από πλευράς των εργαζομένων.

Δοκιμαστική περίοδος: Μειώνεται ο χρόνος δοκιμαστικής περιόδου στους 6 από τους 12 μήνες. Με την αλλαγή αυτή θα προβλέπεται ότι σε περίπτωση που ο εργοδότης μετά το πέρας των 6 μην΄λων αποφασίσει να προσλάβει τον εργαζόμενο, τότε λαμβάνεται ως ημερομηνία πρόσληψης η αρχική ημερομηνία έλευσης στην επιχείρηση και πλέον ο εργαζόμενος έχει τα ίδια δικαιώματα με τους υπόλοιπους, όπως για παράδειγμα οι ημέρες αδείας, αποζημίωσης κ.λπ.

Εργασία σε πολλούς εργοδότες: Ρητώς διευκρινίζεται η δυνατότητα της εργασίας σε πολλούς εργοδότες, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ωστόσο, δεν σταματά να εφαρμόζεται το ΠΔ 88/1999 περί των ελάχιστων περιόδων ανάπαυσης που αποτελεί υπερεθνικό δίκαιο και όπου εκεί ορίζεται ρητώς ότι για κάθε περίοδο 24 ωρών η ελάχιστη ανάπαυση δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 11 συνεχόμενων ωρών, το οποίο συνεχίζει να για κάθε εργοδότη, στον οποίο εργάζεται ο εργαζόμενος.

Υπερωρίες: Οι επιχειρηματίες δεν θα έχουν την υποχρέωση να καταχωρούν εκ των προτέρων τις αλλαγές στο ωράριο ή την υπερωριακή απασχόληση. Όμως, σε περίπτωση που εντοπιστούν οι εργαζόμενοι να απασχολούνται και να μην έχει αυτό καταγραφεί στην ψηφιακή κάρτα εργασίας, το πρόστιμο που θα επιβάλλεται είναι 10.500 ευρώ.

Απεργίες: Όποιος εμποδίζει την ελεύθερη προσέλευση ή αποχώρηση από την εργασία ή την παροχή της εργασίας ή την παροχή της εργασίας από εργαζόμενους που επιθυμούν να εργαστούν ή ασκεί σωματική ή ψυχολογική βία εις βάρος τους ή συμμετέχει σε κατάληξη χώρων εργασίας ή εισόδων τους, ιδίως κατά τη διάρκεια απεργίας, θα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον 5.000 ευρώ, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη διάταξη. Σε περίπτωση υποτροπής, τα όρια διπλασιάζονται.

Δικαιώματα: Κατοχυρώνεται το δικαίωμα όλων των εργαζομένων ανεξαρτήτως μορφής της σχέσης εργασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ευέλικτη απασχόληση, γιά έγκαιρη γραπτή ενημέρωση σχετικά με τα ουσιώδη στοιχεία της σχέσης εργασίας τους, το δικαίωμα για εγγυημένες αμειβόμενες ώρες εργασίας, η δυνατότητα παράλληλης απασχόλησης και δωρεάν κατάρτισής τους.