Τέλος επιτηδεύματος: Τι θα πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες – Ποιοι απαλλάσσονται

Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να εισαχθεί σήμερα Πέμπτη (30/11) στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, προβλέπει από το 2024 οριζόντια μείωση ύψους 50% στο τέλος επιτηδεύματος για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Η επιβάρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών με τέλος επιτηδεύματος της τάξεως 325 ευρώ, ανεξαρτήτως του εισοδήματος που θα δηλώσουν στην εφορία το 2024, θα συνεχισθεί για τα επόμενα δύο χρόνια.

Όμως, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίον θα γίνεται το «κούρεμα» στο τέλος επιτηδεύματος από του χρόνου, με αποτέλεσμα να «κουρευτεί» για όλους οριζόντια κατά 50%, ανεξάρτητα από το εισόδημα που δηλώνει κάθε επαγγελματίας, όπως προβλέπουν οι αλλαγές που έγιναν την τελευταία στιγμή στο φορολογικό νομοσχέδιο.

Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών θα πληρώσει 325 ευρώ (650 ευρώ διά 2), ενώ, για κάθε υποκατάστημα φυσικών προσώπων, το τέλος επιτηδεύματος μειώνεται στα 300 ευρώ από 600 ευρώ που ισχύει σήμερα.

Ακόμη, αν υπάρχει έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή / και νομικά πρόσωπα ή το 75% των ακαθάριστων εσόδων προέρχεται από 1 φυσικό ή/και νομικό πρόσωπο, τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος διαμορφώνονται σε:

• 200 ευρώ (από 400 ευρώ) ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε τουριστικό τόπο ή σε πόλεις – χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους.
• 250 ευρώ (από 500 ευρώ) ετησίως, εφόσον η έδρα βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.
• 150 ευρώ (από 300 ευρώ) ετησίως, για κάθε υποκατάστημα.

Ποιοι θα πληρώσουν μειωμένο τέλος επιτηδεύματος κατά 50%:

• Νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και εδρεύουν σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως διακόσιες χιλιάδες κατοίκους, θα πληρώσουν 800 ευρώ ετησίως.
• Νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200. 000 κατοίκους, θα πληρώσουν 1.000 ευρώ ετησίως.
• Οι επιτηδευματίες και ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα θα καταβάλλουν 325 ευρώ ετησίως
• Κάθε υποκατάστημα 300 ευρώ ετησίως, αν συστήνεται από επιτηδευματία και ασκούντα ελεύθερο επάγγελμα, και 600 ετησίως, αν συστήνεται από νομικό πρόσωπο που ασκεί εμπορική επιχείρηση.

Ποιοι εξαιρούνται

Υπάρχει εξαίρεση από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος εάν:

• Δεν έχετε υπερβεί τα πρώτα πέντε έτη από την πρώτη έναρξη εργασιών.
• Έχετε αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.
• Ασκείτε τη δραστηριότητά σας σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, όπου δεν εφαρμόζεται η εν λόγω εξαίρεση (αναλυτικά οι εξαιρέσεις αναφέρονται στο άρθρο 31 του ν.3986/2011).
• Οι έμποροι εφόσον υπολείπονται τρία έτη από το έτος της συνταξιοδότησης.
• Οι αγρότες του κανονικού καθεστώτος για τους οποίους έχουν παρέλθει τα πρώτα πέντε έτη από την ημερομηνία τήρησης βιβλίων και ένταξής τους στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.
• Οι αλιείς παράκτιας αλιείας, που εκμεταλλεύονται, είτε ατομικά είτε με τη μορφή συμπλοιοκτησίας ή κοινωνίας αστικού δικαίου, αλιευτικά σκάφη μέχρι 12 μέτρων, μεταξύ καθέτων.
• Οι αγρότες κανονικού καθεστώτος – παραγωγοί, οι οποίοι διαθέτουν τα προϊόντα τους σε λαϊκές αγορές με Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) 47.81.10.01 «Λιανικό εμπόριο τροφίμων, ποτών και καπνού, παραγωγού-πωλητή, σε υπαίθριους πάγκους και αγορές» και 47.89.10.01 «Λιανικό εμπόριο άλλων ειδών, παραγωγού-πωλητή, σε υπαίθριους πάγκους και αγορές».
• Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί εργαζομένων, αγρότες – μέλη αγροτικών συνεταιρισμών, αγροτικοί συνεταιρισμοί, σχολικοί συνεταιρισμοί.
• Επιχειρήσεις που βρίσκονται σε εκκαθάριση, πτώχευση ή αδράνεια.
• Οι επιχειρήσεις υπό την προϋπόθεση ότι τα ακαθάριστα έσοδά τους δεν υπερβαίνουν τα 2 εκατ. ευρώ ετησίως και αύξησαν τον μέσο ετήσιο αριθμό εργαζομένων πλήρους απασχόλησης, κατ’ ελάχιστο για 3/12 σε ετήσια βάση.

Οι κατηγορίες που απαλλάσσονται

Οι προϋποθέσεις προκειμένου ο ελεύθερος επαγγελματίας να αμφισβητήσει το τεκμήριο που είναι μαχητό, εξειδικεύονται στο τελικό σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών.

Αναλυτικά, οι φορολογούμενοι μπορούν να αμφισβητήσουν το τεκμήριο ιδίως στις παρακάτω περιπτώσεις:

α) στρατιωτική θητεία,
β) φυλάκιση,
γ) νοσηλεία σε νοσοκομείο ή κλινική,
δ) αδυναμία άσκησης δραστηριότητας λόγω εγκυμοσύνης ή λοχείας με βάση την εργατική νομοθεσία,
ε) εκτεταμένες φυσικές καταστροφές που κατέστησαν αδύνατη, συνολικά ή μερικά, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας,
στ) ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ατομικής τους επιχείρησης ή της άδειας άσκησης επαγγέλματος,
η) απαγόρευση λειτουργίας του καταστήματος ή άλλου χώρου άσκησης της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής τους δραστηριότητας σε εφαρμογή απόφασης δημόσιας αρχής για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή άλλου λόγου που υπαγορεύει το δημόσιο συμφέρον,
θ) άλλοι λόγοι ανωτέρας βίας που εμποδίζουν την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Για την εφαρμογή των παραπάνω, ο φορολογούμενος υποβάλλει στη φορολογική διοίκηση τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του.

Πέραν των παραπάνω, ο ελεύθερος επαγγελματίας έχει επιπλέον την δυνατότητα να αμφισβητήσει το ποσό που προκύπτει από το τεκμήριο της ελάχιστης αμοιβής.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ζητήσει τη διενέργεια ελέγχου από τις φορολογικές αρχές για να αποδειχθεί η ακρίβεια της δήλωσής του για εισόδημα μικρότερο του τεκμαρτού.

Παράλληλα, στο σχέδιο νόμου ορίζεται ότι από την εφαρμογή του τεκμηρίου απαλλάσσονται πλήρως οι αγρότες, όσοι αμείβονται με μπλοκάκι και με έως 3 εργοδότες καθώς και οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%.

Επιπλέον, το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για τους επαγγελματίες:

α) που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%,
β) που ασκούν δραστηριότητα και έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους,
γ) σε γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα,
δ) σε γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%,
ε) σε γονείς πολύτεκνων οικογενειών

Τυχόν εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις ή από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου. Για παράδειγμα αν το τεκμήριο για έναν επαγγελματία προσδιορίζεται στις 12.000 ευρώ και ο ίδιος έχει εισόδημα από μισθούς ύψους 7.000 ευρώ, το τεκμήριο μειώνεται στις 5.000 ευρώ (12.000-5.000).

Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για εκείνες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες όπου εκ του νόμου μπαίνουν χρονικοί περιορισμοί λειτουργίας εντός του φορολογικού έτους.

Ορίζεται μεταβατική διάταξη με την οποία οι επαγγελματίες που θα φορολογηθούν για τα φετινά (2023) εισοδήματα με το τεκμήριο, θα πληρώσουν το 2024 μειωμένη κατά 50% προκαταβολή φόρου, υπολογιζόμενη πάνω στη διαφορά τεκμαρτού και δηλωθέντος κέρδους.

Eπιπλέον, οι ελεύθεροι επαγγελματίες με νεοσύστατη επιχειρηματική δραστηριότητα θα έχουν τις ακόλουθες μειώσεις της ελάχιστης αμοιβής: 100% για τα τρία πρώτα χρόνια, 67% για τον 4ο χρόνο και 33% για τον 5ο χρόνο.

Για την αντιμετώπιση καταχρηστικών ενεργειών, για μια 4ετία μετά την ψήφιση του νόμου, ορίζεται ότι φορολογούμενος που διακόπτει το ελεύθερο επάγγελμα και συμμετέχει ως μοναδικός μέτοχος ή εταίρος σε μονοπρόσωπη εταιρεία που ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, μπορεί να φορολογείται με το τεκμήριο αν από τη σύγκριση των φόρων στις δυο περιπτώσεις προκύπτει μικρότερη φορολογική επιβάρυνση.

Προβλέπεται ότι η προσαύξηση λόγω ΚΑΔ δεν ισχύει όταν ο μέσος όρος του ετήσιου κύκλου εργασιών του αντίστοιχου ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ ή όταν το πλήθος των επιτηδευματιών που υπάγονται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τους 30. Διευκρινίζεται επίσης ότι για τον υπολογισμό του μέσου όρου του κύκλου εργασιών δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιτηδευματίες με μηδενικό τζίρο.

Τέλος, η μεταφορά ζημιών που ήδη προβλέπεται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος συνεχίζει να ισχύει για τα εισοδήματα που προσδιορίζονται λογιστικά ανεξάρτητα από την εφαρμογή του τεκμηρίου.

Το συνολικό ποσό που βεβαιώνεται ανέρχεται σε 716 εκατ. ευρώ μείον 164 εκατ. ευρώ που αφορά την ελάφρυνση από την μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος. Επομένως το επιπλέον ποσό που βεβαιώνεται ανέρχεται στα 552 εκατ. ευρώ, χρήματα που θα κατευθυνθούν στην ενίσχυση των τομέων της Υγείας και της Παιδείας.

Επιπλέον, θα εξοικονομηθούν πάνω από 100 εκατ. ευρώ από κοινωνικά επιδόματα που μέχρι σήμερα δίνονται σε ελεύθερους επαγγελματίες που υποδηλώνουν τα εισοδήματα τους και ως εκ τούτου δεν τα δικαιούνται και στη συνέχεια θα δοθούν σε εκείνους τους ευάλωτους συμπολίτες μας που πραγματικά έχουν ανάγκη.